Morgunblaðið - 06.05.2014, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. MAÍ 2014
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Nýlega varlagt framstjórnar-
frumvarp um íviln-
anir vegna nýfjár-
festingar sem hefur
það að markmiði að
efla nýfjárfestingu í atvinnu-
rekstri, bæta samkeppnishæfni
Íslands og styrkja byggðaþróun.
Með frumvarpinu er ætlunin að
setja ramma utan um stuðning
hins opinbera við nýfjárfest-
ingar og segja má að út af fyrir
sig sé ágætt að afstaða ríkis-
valdsins í þeim efnum liggi fyrir.
Ennfremur er hægt að taka und-
ir markmið laganna um nýfjár-
festingu, samkeppnishæfni og
byggðaþróun, en um leið vekur
frumvarpið spurningar, meðal
annars um almennt rekstrar-
umhverfi fyrirtækja hér á landi
og um samkvæmni í lagasetn-
ingu.
Í frumvarpinu, sem byggist á
lögum frá síðasta kjörtímabili,
sem út af fyrir sig vekur efa-
semdir í ljósi afstöðu fyrri rík-
isstjórnar til atvinnulífsins, er
gert ráð fyrir að tekjuskattur
fyrirtækja geti að ákveðnum
skilyrðum uppfylltum farið
tímabundið niður í 15% og að
veittur verði helmingsafsláttur
af almennu tryggingagjaldi og
hlutfalli fasteignaskatts.
Á síðasta kjörtímabili voru
skattar á fyrirtæki hækkaðir
verulega frá því sem verið hafði
enda viðhorf þeirra sem þá héldu
um stjórnvölinn að æskilegt
væri að hið opinbera tæki sem
mest til sín og að aukin skatt-
heimta hefði ekki
letjandi áhrif á at-
vinnu- og efnahags-
líf. Þau sjónarmið
fengu ekki stuðning
í síðustu þingkosn-
ingum, enda reynd-
ust þau illa og hagkerfið hefur
allt of lengi verið í hægagangi.
Þess vegna væri æskilegt að
stjórnvöld einbeittu sér að því að
laga almennt rekstrarumhverfi
fyrirtækja því að nýsköpun og
sköpun starfa kemur ekki aðeins
frá nýjum fyrirtækjum heldur
einnig frá þeim sem fyrir eru séu
aðstæður hagfelldar. Það getur
ekki verið farsæl stefna að við-
halda háum sköttum vinstri-
stjórnarinnar samhliða íviln-
unum til valinna fyrirtækja.
Hitt sem hlýtur að vera um-
hugsunarvert við frumvarpið er
sú staðreynd að á sama tíma og
það er lagt fram með því mark-
miði að styrkja byggðaþróun er
haldið áfram með þá stefnu að
leggja ofurskatta á undirstöðu-
atvinnugrein þjóðarinnar. Þeir
skattar hafa, eins og dæmin
sanna, haft þær afleiðingar að
veikja byggðir landsins og draga
úr nýfjárfestingum í þeirri
grein, sem smitar svo yfir í aðrar
og tengdar greinar.
Eins og áður segir eru mark-
mið laganna af hinu góða en
meginaðferð stjórnvalda til að
ná þeim markmiðum ætti að
vera að laga almennt rekstrar-
umhverfi og hvetja með almenn-
um aðgerðum til aukinna fjár-
festinga í atvinnurekstri um allt
land.
Megináhersla
stjórnvalda ætti að
vera á almennt bætt
rekstrarumhverfi}
Um ívilnanir og
almennar aðgerðir
Samtökin Hjartaðí Vatnsmýrinni
hafa staðið sig
ágætlega í að benda
á þær atlögur sem
nú standa yfir gagn-
vart Reykjavík-
urflugvelli og hversu langt borg-
aryfirvöld ganga til að reyna að
losna við hann.
Það hefur þótt ágætur brand-
ari að ræða þann möguleika að
flytja flugvöllinn burt í bútum,
enda sjá allir hvílík fásinna slíkt
er. Engu að síður er það einmitt
þetta sem borgaryfirvöld vinna
nú að. Skýringin er vitaskuld sú
að þau vita að samþykki fæst
aldrei fyrir því að flytja flugvöll-
inn úr Vatnsmýrinni, en þau
treysta á að fyrirstaðan verði
ekki næg ef aðeins er ráðist gegn
einstökum hlutum vallarins.
Fyrir nokkrum dögum benti
Hjartað í Vatnsmýrinni á þrjár
atlögur sem borgin héldi uppi á
hendur flugvellinum. Fyrst er
nefnt skipulag nýrrar byggðar á
Hlíðarenda, en sú byggð muni
eyðileggja þriðju braut vallarins,
neyðarbrautina, og hafa þannig
alvarlegar afleið-
ingar fyrir framtíð
vallarins. Önnur at-
laga er að borgin til-
kynnir að Flug-
garðar verði rifnir á
næsta ári og þar
með eru flugskólar og skýli fyrir
minni flugvélar í uppnámi.
Þriðja atlagan er fyrirhuguð
byggð við Skerjafjörð á þriðju
brautinni.
Allt er þetta auðvitað með
ólíkindum, ekki síst eftir að
borgin stóð að því að setja á fót
nefnd sem mun nú vera að leita
að flugvallarstæði í Reykjavík.
Sú nefnd var sérkennileg ráð-
stöfun í ljósi þess að enginn vafi
leikur á hvar flugvallarstæði
borgarinnar er og þjónaði aðeins
þeim tilgangi að fleyta samfylk-
ingarflokkunum þægilega í
gegnum borgarstjórnarkosning-
arnar. Kannanir gefa til kynna
að þau áform ætli að ganga eftir,
en væri þá ekki háttvísi af þess-
um flokkum að sitja á sér og láta
að minnsta kosti eins og nefnd-
arskipanin hafi haft annan til-
gang en þennan augljósasta?
Borgin heldur áfram
stríðsrekstrinum
þrátt fyrir vopna-
hléssamkomulagið}
Tangarsókn gegn flugvelli
Í
umræðu um málefni líðandi stundar
nýtur nýr samkvæmisleikur vaxandi
vinsælda. Leikreglur eru þær að eig-
endur tiltekinna málaflokka taka sér
stöðu, vakta þá sem kunna að vera á
öndverðum meiði og eru tilbúnir að skjóta við-
komandi niður fari hann inn á helgunarsvæði.
Þessu fylgir yfirleitt krafa um að orðsóðar
biðjist afsökunar, sýni iðrun og lofi bót. Oft er
þetta gert í nafni baráttu fyrir fordómaleysi,
umburðarlyndi og öðrum sambærilegum við-
horfum, sem eru góð svo langt sem þau ná. Al-
mennt væri þó rökræða um málefni betri, í
stað þess að meintir handhafar sannleikans
knýi mótherja til uppgjafar.
Í febrúar síðastliðnum sagði Gunnar Bragi
Sveinsson utanríkisráðherra að ástandið í
Úkraínu mætti rekja til aðgerða Evrópusam-
bandsins. Ungir Evrópusinnar eru á hinn bóginn sann-
færðir um að þrátefli Úkraínumanna og Rússar eigi sér
aðrar skýringar. „Ummælin báru keim af gríðarlegri
vanvirðingu sem og vanþekkingu á þessu samfélagi
ríkja,“ sagði Evrópufólk. Minnti á að orð hefðu áhrif og
því ætti ráðherrann að setja í bakkgír.
Verkalýðsleiðtoginn á Skipaskaga, Vilhjálmur Birgis-
son, sté fram á dögunum og tók í lurginn á Steingrími J.
Sigfússyni. Málavextir eru þeir að á Alþingi baðst Stein-
grímur afsökunar á því að hafa ekki talað kröftuglegar
gegn kosningaloforðum Framsóknarflokksins um að-
gerðir í skuldamálum heimilanna, sem hann telur óraun-
hæf. Vilhjálmur er ósáttur við þetta og vill að
Steingrímur iðrist fremur gjörða sinna við
björgun fallinna fjármálafyrirtækja. Kristján
Þór Júlíusson, nú heilbrigðisráðherra, sagði á
síðasta ári að Bjarni Benediktsson sætti ein-
elti fjölmiðla. Stefán Karl Stefánsson leikari
lét í sér heyra vegna þess og sagði – efnislega
– að Kristján ætti að skammast sín. „Mikið
djöfull er ég orðinn leiður á því þegar örvænt-
ingarfullir stjórnmálamenn eru í hugs-
unarleysi og sökum orðfátæktar að skemma
fyrir … málefninu,“ sagði leikarinn. Kristján
hopaði og Stefán Karl tók gleði sína á ný.
Sömuleiðis má nefna viðtal á Stöð 2 sl.
haust þar sem Vigdís Finnbogadóttir, fyrr-
verandi forseti Íslands, sagði sjálfsmynd
þjóðarinnar brotna og að Ríkisútvarpið stæði
ekki sína plikt. Væri „svolítið fatlað“ eins og
hún komst að orði. Þetta var baráttukonan Freyja Har-
aldsdóttir ókát með. Taldi Vigdísi ekki nota hugtakið
fötlun rétt – og auðvitað kom afsökunarbeiðni. Þó var
auðsætt í viðtalinu að engir fordómar voru undirliggj-
andi. Glæpurinn var sá að Vigdís sté inn á einkalóð hóps,
sem nýtti sér tækifærið til að vekja athygli á sér og sínu.
Og á þeim vikum sem fram til kosninga lifa munu vænt-
anlega mörg svona mál koma upp.
Upptalning þessi á afsökunarbeiðnum er aðeins topp-
urinn á ísjakanum. Það er líka tilgangslaust að tína fleiri
dæmi til, kjarninn er sá að rétttrúnaður umræðunnar er
yfirþyrmandi. sbs@mbl.is
Sigurður Bogi
Sævarsson
Pistill
Nýi samkvæmisleikurinn
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
BAKSVIÐ
Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
Uppbygging gagnavera á Ís-landi hefur gjarnan veriðnefnd sem einn helstivaxtarbroddur í íslensku
atvinnulífi. Þróunin hefur hins vegar
ekki verið á þeim hraða sem vonir
stóðu til. Aðeins tvö gagnaver hafa
komist á legg; hjá Verne Global í
Reykjanesbæ og Advania Thor Data
Center í Hafnarfirði. Tóku þau til
starfa árið 2010 en umræðan um
gagnaver er meira en tíu ára gömul,
eða frá því að Farice-sæstrengurinn
var lagður til Færeyja og Skotlands
árið 2003. Síðan bættist við Danice-
strengurinn 2009, sem einkum var
lagður vegna áforma um rekstur
stórra gagnavera hér á landi.
Reynt var að laða hingað stór-
fyrirtæki á borð við Google og Micro-
soft en þau hafa leitað annað, einkum
til Írlands og annarra norrænna
ríkja.
Þannig fékk Google nýverið
heimild borgaryfirvalda í Dublin til
að reisa þar nýtt gagnaver fyrir um
205 milljónir dollara, jafnvirði um 23
milljarða króna. Er það tvöfalt
stærra gagnaver en Google er með
fyrir í Dublin. Þá er skammt síðan
Microsoft tilkynnti stækkun á sínu
gagnaveri í sömu borg. Bæði þessi
fyrirtæki hafa sagt Dublin og Írland
búa yfir mörgum góðum kostum, ekki
aðeins sé viðskiptaumhverfið hag-
stætt heldur einnig loftslagið til að
geta notast við loftkælingu á tölvu-
búnaðinn. Bæði Verne og Advania
beita sömu tækni en íslenska lofts-
lagið hefur einmitt verið talið eitt
helsta aðdráttaraflið á Íslandi.
Ísland að dragast aftur úr
Eyjólfur Magnús Kristinsson,
framkvæmdastjóri hjá Advania og
formaður Samtaka gagnavera, segir
Ísland ekki lengur hafa þetta forskot
hvað kælinguna varðar. Tölvubún-
aðurinn hafi þróast í þá átt að geta
þolað meiri hita en áður og því þurfi
minni orku til kælingar.
Eyjólfur segir það ljóst að Ísland
sé í mikilli samkeppni við lönd eins og
Írland, Svíþjóð og Finnland. Noregur
sé einnig að bætast við. „Öll þessi
lönd hafa sett sér markmið varðandi
hvaða árangri þau ætla að ná í þessu
og framgangurinn hefur verið mjög
góður hjá Svíþjóð, Finnlandi og nátt-
úrlega sérstaklega Írlandi. Á meðan
gerist lítið á Íslandi, því miður, enda
allir uppteknir í skuldaleiðréttingar-
málum og fleiru. Þó svo að vöxtur
gagnavera Advania og Verne hafi
verið þónokkur þá erum við að drag-
ast aftur úr með hverju árinu sem líð-
ur. Vöxtur gagnaveramarkaðarins er
slíkur að við þyrftum að vera að vaxa
margfalt á við það sem við gerum í
dag,“ segir Eyjólfur Magnús.
Hann segir það vissulega slæmt
að fyrirtæki eins og Google og Micro-
soft hafi leitað annað. Það hefði skap-
að Íslandi ákveðinn sess. Hér þurfi
hins vegar að klára nokkur mál ætli
Ísland ekki að heltast úr lestinni í
þessum iðnaði. Nefnir Eyjólfur þar
t.d. kapaltengingar við landið og virð-
isaukaskattsmál.
Hrunið hafði neikvæð áhrif
Guðmundur Gunnarsson hjá
Raftel ehf., fv. framkvæmdastjóri
Farice, segir ýmsar ástæður fyrir því
að uppbygging gagnavera hafi gengið
hægt fyrir sig. Í fyrsta lagi nefnir
hann bankahrunið 2008, sem leitt hafi
til neikvæðrar ímyndar fyrir Ísland.
Einnig séu það ströng gjaldeyrishöft
og hærri skattar á fyrirtæki. Þó séu
stjórnvöld komin með frumvarp um
almennar ívilnanir.
„Nágrannalönd okkar hafa ein-
hverra hluta vegna náð betri árangri
en Íslendingar í að búa vel að gagna-
veraiðnaði,“ segir Guðmundur og
tekur sem dæmi gagnaver Google í
Finnlandi og á Írlandi, Facebook
í Svíþjóð og Microsoft á Írlandi.
Þá sé vert að benda á að Svíar
hafi verið mjög duglegir við að
„tala Ísland niður“ á gagna-
versráðstefnum. Allt hafi þetta
sitt að segja.
Ísland að missa af
gagnaveralestinni?
Gagnaver Miklar breytingar hafa orðið í þróun búnaðar sem hýsir tölvu-
gögn. Þannig hefur Ísland misst forskot sitt út á kalda loftslagið.
Þó að hægt gangi í fjölgun
gagnavera hér á landi þá eru
þau sem fyrir eru að huga að
stækkun. Þannig undirbýr Ad-
vania Thor Data Center bygg-
ingu 2.500 fermetra gagna-
vers á Fitjum í Reykjanesbæ, á
Patterson-svæðinu svonefnda.
Jarðvegsframkvæmdir hafa
þegar hafist á vegum Ís-
lenskra aðalverktaka og hönn-
uður verksins er Verk-
fræðistofa Jóhanns
Indriðasonar.
Þá er Advania einnig að
huga að stækkun í Hafnarfirði
en Eyjólfur Magnús segir að
þar sé ekki jafn gott aðgengi
að raforku og í Reykjanesbæ.
Advania er með um 80 al-
þjóðleg fyrirtæki í viðskiptum
í gagnaverinu í Hafnarfirði.
Stærsti einstaki viðskiptavin-
urinn er Opera Software.
Að sögn Eyjólfs er stefnt
að því að fyrsti áfangi á
Fitjum verði tekinn í
notkun í ár, ef vel gengur
með framkvæmdir og
öflun við-
skiptavina. Fitj-
ar séu mjög
hentugt svæði
fyrir starfsemi
gagnavera.
Advania hugar
að stækkun
JÁKVÆÐ TEIKN Á LOFTI
Eyjólfur Magnús
Kristinsson