Morgunblaðið - 06.05.2014, Page 21

21
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. MAÍ 2014
Sjötugur Stórsveit Reykjavíkur fagnaði sjötugsafmæli Þóris Baldurssonar með tónleikum í Silfurbergi í Hörpu í gærkvöldi. Þórir (t.v.) lék á orgel og dóttir hans, Sunna (t.h.), söng tvö lög.
Golli
Fyrir fólk utan af
landi hefur höfuðstað-
urinn aðdráttarafl sem
miðstöð menningar og
lista og suðupottur
næturlífs og uppá-
koma af ýmsu tagi.
Menn ímynda sér að
það hljóti að vera eft-
irsóknarvert að
stjórna slíkri borg og
gera hana enn betri og
meira aðlaðandi fyrir
gesti og gangandi, jafnt sveitafólk
og ferðalanga komna lengra að.
Þess vegna kemur á óvart hve veik
og sundurlaus yfirstjórn þessa
stærsta sveitarfélags landsins hefur
reynst vera um áratugi. Seta í
borgarstjórn virðist helst vera bið-
stöð eftir þingsæti en ekki alvöru-
verkefni eða þá tilraunasmiðja fyrir
poppara og fólk sem unir sér við
tölvuleiki. Slíkt umhverfi er auðvit-
að óskaland fyrir sérvisku og er sú
þekktust og lífseigust að loka beri
Reykjavíkurflugvelli sem miðstöð
flugsamgangna innanlands og
senda eigi landsbyggðarfólk til og
frá Keflavík eins og hverja aðra
túrista erlendis frá. Á miðju kjör-
tímabili Gnarr-stjórnarinnar fékk
uppsetning fuglahúsa á Hofs-
vallagötu talsverða athygli en ekki
náð fyrir augum borgarbúa. En þau
eru fleiri tilraunaverk-
efnin sem fengið hafa
að blómstra.
Borgartún sem
minnisvarði
Hofsvallagata
reyndist aðeins byrj-
unin á nýrri stefnu við
gatnagerð í Reykjavík
og kostaði að sögn inn-
an við 20 milljónir
króna. „Framkvæmdin
var hugsuð sem tíma-
bundin lausn til að
hægja á umferð og
gera gangandi og hjólandi umferð
fólks öruggari,“ segir í skýringu á
vef borgarinnar vorið 2013. Um það
leyti voru hins vegar að hefjast
langtum umfangsmeiri aðgerðir við
Borgartún sem áætlað var að kosta
myndu 230 milljónir og þannig var
lýst fyrir ári:
„Meiri gróður, nýjar gangstéttir
beggja vegna götunnar, nýir ljósa-
staurar, hjólastígar og miðeyjar í
götu til að auka öryggi gangandi
vegfarenda eru meðal breytinga
sem gerðar verða á Borgartúni í
sumar. Eftir breytingarnar mun
Borgartúnið verða falleg nútímaleg
borgargata, að mati borgaryf-
irvalda.“
Samkvæmt þessu er hér um
stefnumarkandi fyrirmynd að ræða,
því að hver vill ekki hafa sem flest-
ar götur fallegar og nútímalegar.
En stendur niðurstaðan undir þess-
um væntingum og er þetta það sem
koma skal? Ekki skal dregið úr því
að aðgerða hafi verið þörf við Borg-
artún sem víðar, en götumyndin
sem nú blasir við er að mínu mati
skelfileg. Fyrst af öllu má nefna
skræpóttar gangstéttir af því um-
fangi sem duga myndi breiðgötu í
milljónaborg. Milli þeirra hlykkjast
ósamfelldir hjólreiðastígar, þar sem
hjólandi fólki er öðru hvoru beint út
í bílaumferðina sem hér fer mest
fyrir. Yfir tróna svo kengbognir
rauðir ljósastaurar sem auka á
þann óróleika sem einkennir þessa
kynlegu framkvæmd. Slíkt er ekki
til þess fallið að auka öryggi.
Akvegur meðfram reiðvegum
Í hugann koma hendingar úr al-
þekktu kvæði eftir Stein Steinarr
sem birtist í Nýju Dagblaði um
sumarmálin 1942 og ber heitið
Frumvarp til laga um akvegi með-
fram reiðvegum. Síðasta vísan af
þremur hljóðar þannig:
Og orðstír vor lifir í verki,
sem mikils er metið,
þótt margt fari í súginn og þjóðin
sé allskonar neyð slegin.
Að endingu virðist mér óhætt
að láta þess getið,
að akveginn skuli menn ríða,
en aka reiðveginn.
Það er eins og hönnuðum þess-
arar skrautgötu hafi yfirsést að
þarfasti þjónninn eigi heima í um-
ferðarkerfi framtíðarinnar, þegar
búið er að losa okkur endanlega
undan oki einkabílsins. Hesta-
steinar gætu þá einnig átt heima
við peningamusterin og skrifstofur
borgarstjórnar sem hýsa 450
manns á sjö hæðum við Borgartún.
„Algjörlega huglægt
höfuðborgarhlutverk“
Það kemur æ betur í ljós að sér-
ákvæði þarf að setja í skipulags-
löggjöf um hlutverk sveitarfé-
lagsins Reykjavíkur sem
höfuðborgar. Lengi vel virtist ríkja
skilningur á því og sammæli um að
virða óskráðar skyldur Reykjavíkur
sem höfuðstaðar landsins. Þessu er
ekki lengur svo háttað eins og
skýrt hefur komið í ljós á yfirstand-
andi kjörtímabili. Nægir þar að
benda á yfirgang af hálfu borgaryf-
irvalda gagnvart umhverfi Alþingis
sem stofnunar í miðborginni og
ekki síður dæmalaust tillitsleysi
varðandi þýðingu Reykjavík-
urflugvallar fyrir flugsamgöngur
innanlands og samskipti lands-
byggðarfólks við fjölda opinberra
stofnana. Í viðtali við vikublaðið
Reykjavík 3. maí sl. segir oddviti
Bjartrar framtíðar réttilega að höf-
uðborgarhlutverkið sé „algjörlega
huglægt en ekki niðurnjörvaðar
skyldur“. Hans stefna er „að það
þarf að flytja flugvöllinn. Ástæðan
er þessi þétting byggðar sem er
gríðarlega mikilvæg“. Fleiri en
hann eru nærsýnir þegar að þessu
máli kemur og það undirstrikar
þörfina á sérákvæðum um borgina
sem höfuðstað.
Turninn og hækk-
andi sjávarborð
Þeim dæmum fjölgar ört sem
sýna sofandahátt jafnt kjörinna
fulltrúa sem sérfræðinga þegar
kemur að einföldustu atriðum í
skipulagsmálum borgarinnar. Turn-
inn sem er í byggingu á horni
Frakkastígs og Skúlagötu og sem
rýfur sjónlínu til hafs var sam-
þykktur einróma af borgaryf-
irvöldum þrátt fyrir ítrekaðar að-
varanir. Framtíðarhorfur um
hækkun sjávarborðs fá ekki heldur
athygli sömu aðila. Hér leiðir haltur
blindan og virðist sama hvaða
flokkur á í hlut.
Eftir Hjörleif
Guttormsson » Lengi vel virtist
ríkja skilningur á
því og sammæli um að
virða óskráðar skyldur
Reykjavíkur sem höfuð-
staðar landsins. Þessu
er ekki lengur svo hátt-
að.
Hjörleifur
Guttormsson
Höfundur er náttúrufræðingur.
Eitthvað er rotið í henni Reykjavík