Morgunblaðið - 13.08.2014, Side 4

SVIÐSLJÓS
Þórunn Kristjánsdóttir
thorunn@mbl.is
„Þessi opnu fangelsi eru mikið
framfaraskref og góð þróun í
fangelsismálum. Þetta er leið til
betrunar fanganna og við búum þá
undir að koma út í samfélagið á
nýjan leik,“ segir Ari Thor-
arensen, varðstjóri fangelsisins á
Sogni. Hann hefur starfað sem
fangavörður í 28 ár.
Fangelsið á Sogni er annað af
tveimur opnum fangelsum hér á
landi, hitt er á Kvíabryggju. Árið
2012 var fangelsið á Sogni form-
lega tekið í notkun og leysti af
hólmi fangelsið á Bitru sem hóf
starfsemi sína árið 2010.
Opið fangelsi felst í því að engar
girðingar eru til staðar og fangar
ekki læstir inni í klefum sínum yf-
ir daginn. Byggingunni er þó læst
yfir nóttina. Fangarnir hafa m.a.
tækifæri til að vinna og stunda
nám en á staðnum er fullbúin
kennslustofa.
Tækifæri fyrir fanga
Ari segir staðinn mjög góðan
enda sé náttúran ákaflega falleg í
kring. Hins vegar bendir hann á
að ekki séu nægjanlega mörg störf
í boði fyrir fangana þar. „Skólinn
gerir mikið fyrir fangana en við
þurfum fleiri störf.“
Á Sogni er hænsnahald, sil-
ungaeldi, gróðurhús og mat-
jurtaræktun. Öll vinnan í kringum
bústörfin er alfarið á herðum
fanganna. Auk þess sinna þeir öll-
um daglegum störfum allt frá
eldamennsku til þrifa á húsnæð-
inu. Þá þvo þeir að sjálfsögðu föt-
in sín sjálfir. „Margir kunna ekki
á þvottavél þegar þeir koma hing-
að,“ sagði Ari.
Hver fangi sér um afmarkaðan
verkþátt. Einn sér um hænurnar,
annar um fiskeldið o.s.frv.
Sá sem eldar sér einnig um inn-
kaupin í búðinni fyrir tiltekna
fjárhæð. Hann þarf því að passa
upp á að eyða ekki um efni fram.
Áhersla á snyrtimennsku
Hænurnar eru um tuttugu tals-
ins og tveir skrautlegir lands-
námshanar. Þær kunna víst vel að
meta rúsínur sem gaukað er að
þeim þegar þær fá að vappa
frjálsar um hlaðið. Ekki er fyr-
irhugað að bæta við dýrum eða
auka ræktun en úr því gæti þó
orðið, segir Ari.
Þegar Morgunblaðsmenn bar að
garði í gær var verið að sýsla við
eitt og annað í sólinni undir heið-
skírum himinn í Ölfusinu. „Mikil
áhersla er lögð á að hafa allt
snyrtilegt á staðnum og sjá fang-
arnir allir alfarið til þess,“ sagði
Ari. Verið var að slá í kringum
bæinn með rafmagnsorfi, þvo bíla
og mála húsþökin svo fátt eitt sé
nefnt.
Búið var að heyja á túnunum
við bæinn. Fangarnir tóku víst
ekki þátt í því heldur fékk bónd-
inn á næsta bæ að heyja.
Fyrir utan íbúðarhúsið eru leik-
tæki. Frá föstudegi til sunnudags
getur fjölskylda og vinir heimsótt
fangana, börn eru einnig í þeim
hópi.
Spurður hvort fangelsið verði
stækkað segist Ari ekki búast við
því að þessi eining verið stækkuð.
Um 20 fangar eru þar hverju
sinni. „Ekki er æskilegt að opið
fangelsi sé mikið stærri eining en
þetta.“
Til að komast í opið fangelsi
þurfa fangar að sýna góða og
ábyrga hegðun og fylgja settum
reglum. Fangarnir geta farið um
landareignina að vild. Þá hafa þeir
fullan aðgang að símum og tölvum
yfir daginn en ber þó að skila
þeim yfir nóttina. „Ef þessar regl-
ur eru ekki virtar gæti þurft að
vísa þeim aftur á Litla-Hraun,“
sagði Ari.
Sækja vinnu í sveitina
Dæmi er um að fangar sæki
vinnu út frá fangelsinu „þeir þurfa
þó að uppfylla öll skilyrði til
þess“.
Allur gangur er á hversu lengi
fangar eru í opnu fangelsi, allt frá
nokkrum mánuðum til nokkurra
ára. Eftir að vist á Sogni lýkur
fara flestir fangar á Vernd,
áfangaheimili fyrir fanga, og ljúka
afplánun þar. Vernd er staðsett í
Reykjavík. Þar sækja þeir vinnu.
Einnig ljúka sumir fangar af-
plánun undir rafrænu eftirliti.
Þeir hafa þar til gerðan búnað á
sér.
Opin fangelsi mikið framfaraskref
 Fangar sinna bústörfum í opnu fangelsi á Sogni  Hænsnahald, silungaeldi og matjurtarækt
 Gott að veita föngunum kost á skólavist en störfin mættu vera fleiri, segir varðstjóri á Sogni
4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 13. ÁGÚST 2014
„Rigningin hefur dregið mikið úr
kraftinum í uppskerunni. Áburðar-
efni hafa skolast burt í rigningunni
og maður veit ekki hvernig þetta
mun þróast,“ segir Sigurbjartur
Pálsson, kartöflubóndi á Skarði í
Þykkvabæ.
Mikið hefur rignt í sumar og hefur
það gert kartöflubændum á Suður-
landi lífið leitt. „Þetta eiga að vera
dagarnir þegar kartöflurnar spretta
á fullu. Framhaldið á svo sem allt eft-
ir að koma í ljós en þetta verður aldr-
ei nema bara þokkaleg uppskera í
besta falli.“
Sumarið byrjaði vel hjá kartöflu-
bændum, enda var maímánuður hlýr.
„Fyrstu kartöflurnar fóru í búðir í
byrjun júlí en þær kartöflur voru
ræktaðar undir dúk. Sú uppskera var
mjög tímanleg og fyrr á ferðinni en
oftast áður. Rigningin sem á eftir
kom rústaði þessu öllu saman.
Óvanalegt er að það rigni svona mik-
ið, en eflaust hefur rignt alveg stans-
laust í u.þ.b. 50-60 daga í sumar.
Næstu dagar og vikur líta ágætlega
út, þannig að vonandi batnar ástand-
ið eitthvað. Uppskeran þarf nefnilega
að hefjast eigi síðar en um næstu
mánaðamót. Ekki er hægt að fresta
því lengur, vegna hættu á aukinni
vætu og kulda,“ segir Sigurbjartur.
Bjartsýni fyrir norðan
Bergvin Jóhannsson, kartöflu-
bóndi á Áshóli og formaður Félags
kartöflubænda, segir sumarið hafa
verið gott fyrir norðan. „Hérna fyrir
norðan hefur þetta verið gott sumar.
Kartöflur sem eru ekki ræktaðar
undir dúkum eru fyrst núna að koma
á markað en ég hugsa að ég taki upp
kartöflurnar hjá mér um 20. ágúst.
Ég býst við þokkalega góðri upp-
skeru.“ isb@mbl.is
Rigningin hefur dregið úr
kraftinum í uppskerunni
 Vonast eftir
sólríkum dögum
út ágústmánuð
Morgunblaðið/Golli
Íslenskt Kartöflur ræktaðar undir
dúkum komu í búðir í byrjun júlí.
Millilandaflug hefur sem kunnugt
er slegið öll fyrri met í sumar.
Umferðin kallar á mikil umsvif hjá
Isavia og dótturfélögum, einkum á
Keflavíkurflugvelli og í flugstjórn-
armiðstöðinni í Reykjavík.
Starfsmenn Isavia í sumar eru
alls 1.135 í 1.056 stöðugildum sem
er 6,5% aukning frá sama tíma í
fyrra. Meðalfjöldi starfsmanna ut-
an háannatíma eru að jafnaði 884 í
791 stöðugildum. Sumarstarfs-
menn eru alls 283 og langflestir í
Keflavík eða alls 254. Þá hafa 14
nýir nemar í flugumferðarstjórn
tekið til starfa hjá félaginu en alls
starfa um 100 flugumferðarstjórar
í flugstjórnarmiðstöðinni í
Reykjavík og flugturnunum í
Keflavík, Reykjavík og á Ak-
ureyri.
Farþegafjöldi á Keflavík-
urflugvelli í júlímánuði fór í fyrsta
sinn yfir 500 þúsund í einum mán-
uði sem er 17,8% aukning frá fyrra
ári. Það sem af er árinu hafa sam-
tals hátt í 2,2 milljónir farþega
farið um flugvöllinn eða 20,2%
fleiri en 2013. 20 flugfélög halda
uppi áætlunarflugi á Keflavík-
urflugvelli til 60 áfangastaða
beggja vegna Atlantshafsins.
Síðastliðinn mánuð var einnig
slegið umferðarmet á íslenska
flugstjórnarsvæðinu en 14.548
flugvélar lögðu leið sína um svæð-
ið, mest 612 á einum sólarhring.
Er það mesta umferð sem sést
hefur að undanskildum maímánuði
2010 þegar megnið af allri umferð
yfir N-Atlantshaf fór þar um
vegna eldgossins í Eyjafjallajökli.
1.135 starfsmenn
hjá Isavia í sumar
 Aukið millilandaflug kallar á fjölgun
Silungaeldi er í myndarlegri
tjörn sem er í röltfæri við bæ-
inn Sogn. Fyrir nokkrum árum
var bæjarlækurinn stíflaður til
að slökkviliðið gæti náð í
nægjanlegt vatn ef eldsvoði
yrði á staðnum, til að uppfylla
brunavarnir. Ekki hefur komið
til þess að slökkviliðið hafi
þurft að ná í vatn í tjörnina.
Í þessa tjörn þótti því til-
valið að sleppa silungaseiðum.
Þar svamla því nú um 300 sil-
ungar í tjörninni. Einn fangi
sér um að fóðra þá. Silung-
urinn er reyktur og bragðast
víst mjög vel.
Silungaeldi
við bæinn
BÆJARLÆKURINN
STÍFLAÐUR
Morgunblaðið/RAX
Hænsnahald Ari Thorarensen, varðstjóri á Sogni, inni í hænsnakofanum.
Sogn í Ölfusi Snyrtilegt er heim að líta að bænum, nýslegin tún og nýmáluð þök á byggingunum.
Fiskeldi Silungaeldi er í tjörninni við bæjarlækinn á Sogni og bragðast vel.