Morgunblaðið - 26.06.2014, Blaðsíða 17

SVIÐSLJÓS
Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
Óbeint framlag íslenskra hafna er
rúmlega 28% af landsframleiðslu en
beint framlag um 0,3%. Þetta kemur
meðal annars fram í niðurstöðum
Vals Rafns Halldórssonar, starfs-
manns Hafnasambands Íslands hjá
Sambandi íslenskra sveitarfélaga, í
MS ritgerð hans um efnahagsáhrif
íslenskra hafna, sem var lokaverk-
efni hans í meistaranámi í viðskipta-
fræði við Háskóla Íslands á dögun-
um.
Ljóst er að hafnir landsins skipta
miklu máli. Þær eru „ein af lífæðum
íslensks sam-
félags“, eins og
Valur Rafn orðar
það í ritgerðinni,
og mikilvægt er
„að hlúa að þeim
og finna leiðir til
að stuðla að betri
fjárhagsstöðu og
starfsemi“.
Valur Rafn
segir að niður-
stöðurnar komi í
sjálfu sér ekki á óvart, en hugsan-
lega hafi ekki allir gert sér grein fyr-
ir því að margar hafnir standi ekki
undir nauðsynlegum framkvæmd-
um.
Mikilvægar starfsstöðvar
Gísli Gíslason, hafnarstjóri Faxa-
flóahafna og formaður Hafnasam-
bands Íslands, segir að úttektin hafi
verið unnin samhliða tillögum að
stefnumótun fyrir hafnir á Íslandi.
Niðurstöðurnar sýni hvað hafnirnar
hafi mikið vægi sem hluti af tekjum
sveitarsjóðs í hverju byggðarlagi. Í
öðru lagi komi fram að um sé að
ræða gífurlega mikilvægar starfs-
stöðvar og í þriðja lagi sé réttilega
bent á misjafna stöðu hafna og æski-
legt sé að huga að ákveðinni hagræð-
ingu á hafnarsjóðum til að gegna
hlutverkinu betur en nú er gert.
„Viðfangsefnið er tekið saman með
skýrum hætti og hlutverk okkar
hafnarmanna er að halda á lofti mik-
ilvægi hafnanna og hvað hafnar-
aðstæður og traustur rekstur hafna
skiptir samfélagið í heild gríðarlega
miklu máli,“ segir Gísli.
Í ritgerðinni kemur fram að fram-
lag ríkisins til hafnarmála hafi dreg-
ist mikið saman á nýliðnum árum.
Það hafi þó verið aukið á fjárlögum
fyrir 2013 og 2014, en mikill meiri-
hluti fjármagnsins fari í fram-
kvæmdir við Landeyjahöfn, sem er
ekki í eigu sveitarfélags heldur rík-
isins.
Gísli segir að þessi staða sé visst
áhyggjuefni. Hafnarmannvirki séu
mjög dýr og margir smærri hafnar-
sjóðir hafi ekki bolmagn til að end-
urnýja mannvirkin, burtséð frá ný-
framkvæmdum. Hafnirnar séu í
samkeppni við lönd sem hafi aðgang
að styrkjum, ýmist frá eigin ríkjum
eða frá Evrópusambandinu. „Ef við
ætlum að sjá sjálf um hafnarmann-
virkin verða ríkið, sveitarfélögin og
hafnarsjóðir að sjá um í sameiningu
að tryggja það að þessar aðstæður
séu eins góðar og best verður á kos-
ið,“ segir Gísli.
Fram kemur að hugsanlega séu
hafnarsjóðir of margir og samkvæmt
könnun Vals Rafns svöruðu allir
hafnarstjórar nema einn því til að
fækka mætti hafnarsjóðum. Gísli
segir að á hafnasambandsþingi í
haust verði látið á það reyna hvort
skynsamlegt sé að sameina hafnar-
sjóði.
Mikil samkeppni
Talsmenn Hafnasambandsins
hafa bent á að tekjumöguleikar
hafna innan Íslands séu afmarkaður
þáttur og ekki líklegur til að vaxa
mikið á næstu árum. Því sé mikil-
vægt að horfa til annarra tekju-
möguleika. Í því sambandi áréttar
Valur Rafn meðal annars að hafnir
gætu orðið þjónustumiðstöðvar fyrir
Grænland eins og bent sé á í skýrslu
Íslenska sjávarklasans, Stefna til
2030. Þar sé líka rætt um aukin tæki-
færi vegna aukinnar skipaumferðar
og auðlindasóknar á norðurslóðum
og þannig geti Ísland orðið þjónustu-
miðstöð á Norður-Atlantshafi. Gísli
tekur í sama streng. Miklir mögu-
leikar felist í þróuninni á Grænlandi,
norðurhafssiglingum og í olíuleit
norður af Íslandi. „Við þurfum að
vera í stakk búin til þess að geta tek-
ið þátt í samkeppni um þessa um-
ferð.“ Til að svo megi verða segir
hann mikilvægt að hafnirnar þéttist í
rekstri og að stefnumótun til lengri
tíma verði skýrari, þannig að menn
sæki fram en standi ekki í stað.
Óbeint framlag er rúmlega
28% af landsframleiðslu
 Íslenskar hafnir lífæðar sem skila miklu í þjóðarbúið og geta gert enn betur
Morgunblaðið/Eggert
Hafnarstarfsemi Ferðaþjónusta eins og hvalaskoðun, sjóstangveiði, skútusiglingar er vinsæl hjá ferðamönnum.
FRÉTTIR 17Innlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. JÚNÍ 2014
Fataskápatilboð 35% afsláttur
Þín veröld
X
E
IN
N
IX
13
07
00
6
Mikið úrval af vönduðum fataskápum á 35% sumarafslætti.
Við getum breytt og sett upp ef óskað er.
Þú finnur einnig hjá okkur drauma eldhúsinnréttinguna ásamt þvottahús- og baðinnréttingum.
Dagana 27.-29. júní fara Hamingju-
dagar á Hólmavík fram í 10. sinn.
Ýmislegt sem gerist á Hamingju-
dögum er löngu orðið að hefð. Ber
þar helst að nefna kassabílarall
fyrir börn þar sem nú hefur verið
sett hjálmaskylda og verður undir
lögregluvakt. Hamingjuhlaupið er
fastur liður en að þessu sinni verða
hlaupnir 37 kílómetrar frá Kleifum
í Gilsfirði. Hápunktur hátíðarinnar
eru síðan Hamingjutónar, þar sem
ungt og upprennandi listafólk af
Vestfjörðum lætur ljós sitt skína.
Hamingjuhlaðborðið verður á sín-
um stað þar sem íbúar Stranda-
byggðar bjóða gestum og gangandi
upp á hnallþóruhlaðborð og kepp-
ast um að eiga hamingjusömustu
kökuna. Dagskrána í heild er að
finna á www.hamingjudagar.is.
Hamingjudagar
haldnir á Hólmavík
Kassabílarallið sívinsæla.
Á hafnasambandsþingi í Vest-
mannaeyjum haustið 2012 var
stjórn Hafnasambands Íslands fal-
ið að láta gera úttekt á efnahags-
áhrifum íslenskra hafna og vægi
þeirra í íslensku atvinnulífi. Und-
anfarna mánuði hefur Valur Rafn
Halldórsson sinnt þessu starfi og
var úttektin jafnframt MA-ritgerð
hans í stjórnun og stefnumótun.
Helstu tekjur hafnasjóða eru
bryggjugjöld, lestargjöld, afla-
gjöld, vörugjöld og hafnargjöld.
Einnig má nefna vogargjöld, hafn-
sögugjöld, hafnarbakkaleigu, fest-
argjöld og sorpgjöld. Valur Rafn
bendir líka á að hafnarsjóðir rukki
sérstaklega fyrir útköll starfs-
manna og aðra þjónustu. Fram
kemur að aflagjöld vega mest í
tekjum flestra
hafna.
Valur Rafn
áréttar að við-
unandi hafn-
araðstaða
skipti miklu
máli fyrir efna-
hag landsins.
Um 9.000
manns, um
5,3% af heildarvinnuaflinu, hafi
starfað við fiskveiðar eða fisk-
vinnslu 2012, mikill meirihluti
vöruflutninga sé með flutn-
ingaskipum, skemmtiferðaskip
skili víða miklum tekjum og haf-
sækin ferðaþjónusta, t.d. báts-
ferðir og hvalaskoðun, fari vax-
andi.
Aflagjöld vega mest í tekjum
HAFSÆKIN FERÐAÞJÓNUSTA FER VAXANDI
Valur Rafn
Halldórsson
Íslenska landsliðið í bridge vann
Portúgal og Króatíu á fjórða degi
Evrópumeistaramótsins í bridge í
gær en tapaði fyrir Austurríki. Í
fyrradag vann íslenska landsliðið
Grikkland en tapaði fyrir bæði
Mónakó og Finnlandi, samkvæmt
vefnum www.bridge.is. Ísland var
í 8. sæti í sínum riðli eftir 11. um-
ferð.
Evrópumótið í sveitakeppni í
bridge hófst í Opatija í Króatíu 21.
júní og stendur til 1. júlí. Alls taka
38 lönd þátt í opnum flokki og
vinna sex efstu sér rétt til að spila
á næsta heimsmeistaramóti.
Landslið Íslands skipa: Aðalsteinn
Jörgensen og Bjarni Einarsson;
Jón Baldursson og Sigurbjörn
Haraldsson; Magnús Magnússon
og Þröstur Ingimarsson. Fyrirliði
liðsins er Sveinn Rúnar Eiríksson.
Landsliðið vann
Portúgal og Króatíu
Bridge Landslið Íslands vann tvo
leiki af þremur á mótinu í gær.
Gísli Gíslason