Morgunblaðið - Sunnudagur - 29.06.2014, Blaðsíða 38

38 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 29.6. 2014
Græjur og tækni
Á
rið 1950 birti stærðfræð-
ingurinn Alan Turing
grein sem nefndist
„Computing Machinery
and Intelligence“, sem þýða mætti
sem Reiknivélar og greind. Þar
lýsti hann í fyrsta skipti
svokölluðu Turing-prófi, en
tilgangur þess er að mæla
gæði gervigreindar. Í raun
er ekki um eiginlegt próf
að ræða. Turing spurði
hvort vélar væru færar um
að hugsa eða sýna af sér
skynsamlega hegðun sem
væri óaðgreinanleg frá
mannlegri hegðun. Til þess
að skýra hvað hann ætti við setti
hann fram dæmi. Dómari tekur
þátt í samtali (á venjulegu mann-
legu tungumáli) við aðra mann-
eskju og svo reiknivél (tölvu) sem
er hönnuð til þess að haga sér
(svara) eins og maður. Þátttak-
endum samtalsins er haldið að-
skildum svo þeir hvorki sjá né
heyra í hinum, heldur fer sam-
talið fram með aðstoð skrifaðra
skilaboða. Ef dómaranum tekst
ekki að greina á milli þess hvor
þátttakandinn í samtalinu er mað-
ur, og hvor er vél, telst vélin hafa
staðist prófið og væri samkvæmt
Turing í raun að hugsa.
Núna, um 64 árum síðar, hefur
það gerst að tölvuforrit hefur
staðist próf Turings.
Þóttist vera 13 ára
drengur frá Úkraínu
Framkvæmd prófsins hefur breyst
lítillega frá því Turing lýsti því
fyrst. Til þess að standast Turing-
prófið eins og það er nú skil-
greint þarf vélin að fá að lág-
marki 30% dómara til þess að
trúa því að þeir séu að ræða við
manneskju, byggt á fimm mínútna
samtali þar sem dómarinn spyr
spurninga en viðfangsefnið svarar.
Við prófanir sem fram fóru við
Konunglegu vísindastofnunina (Ro-
yal Society) í London í síðustu
viku þurftu dómarar að tala við
10 aðila, af þeim voru fimm
manneskjur og fimm tölvuforrit.
Þar tókst forriti sem kallað er
Eugene Goostman að telja 10 af
30 dómurum trú um að þeir væru
að ræða við 13 ára pilt frá Úkra-
ínu, fremur en tölvu.
Tölvudrengurinn þolir
ekki Britney
Eugene Goostman er tölvuforrit
sem er hannað af Rússanum Vla-
dimir Veselov sem býr í Banda-
ríkjunum og Úkraínumanninum
Eugene Demchenko sem býr í
Rússlandi. Forritið er hannað til
þess að hegða sér eins og 13 ára
drengur (sem heitir Eugene Go-
ostman) og býr í Odessa í Úkra-
ínu. Hann á naggrís og er aðdá-
andi Eminem, en þolir ekki
Britney Spears.
Styttu þeir sér leið?
Eugene Goostman er svokallaður
samtalsbotti, það er að segja,
maður skrifar spurningu og for-
ritið skrifar svar við spurningunni.
Hversu vel forritið svarar spurn-
ingunni veltur á því hve „gáfað“
það er. Skaparar Eugene Goost-
man hafa reyndar verið gagn-
rýndir fyrir að stytta sér leið.
Þannig segja þeir að forritið sé
13 ára drengur frá Úkraínu,
gagngert til þess að afsaka eða
dylja ákveðið kunnáttuleysi, svo
sem í málfræði og ensku, og jafn-
vel þekkingarskort. Þá ganga sum
svör einfaldlega út á að snúa út
úr spurningum til þess að fela þá
staðreynd að forritið „skilur“ ekki
spurninguna sem það er
spurt, þ.e. það er ekkert í
svarabanka þess sem hægt
er að tengja við gögnin sem
fram koma í spurningunni.
Það er óljóst hvort, og þá
á hvaða hátt, það skiptir
máli að forrit hafi staðist
Turing-prófið. Sumir líta á
það sem áfanga í sögu
gervigreindar, en aðrir telja
að þetta forrit breyti litlu um
þróun gervigreindar. Vladimir
Veselov, annar skapenda forrits-
ins, hefur reyndar sjálfur svarað
því til að prófið sé í raun ekki
neinn mælikvarði á gervigreind,
heldur sé það fyrst og fremst
mælikvarði á það að herma eftir
manneskju. Að sama skapi hefur
Veselov sagt að þessi áfangi sýni
lítið annað en það að hægt sé að
standast Turing-prófið. Aðrir hafa
bent á að það felst hugsun í því
að tefla skák, þó hafi tölvuforrit
þegar sigrað okkur.
Blað brotið í sögu
gervigreindar
ÞAÐ BÁRUST FRÉTTIR AF ÞVÍ NÝLEGA AÐ TÖLVUFORRIT HEFÐI STAÐIST SVOKALLAÐ TUR-
ING-PRÓF. ÞÓ AÐ FÆSTIR GERI SÉR GREIN FYRIR ÞVÍ HVAÐ ÞETTA ÞÝÐIR, ÞÁ HEFUR VERIÐ
BROTIÐ BLAÐ Í SÖGU GERVIGREINDAR.
Sveinn Birkir Björnsson sveinnbirkir@gmail.com
Rússinn Vladimir Veselov er annar af
sköpurum Eugene Goostman.
AFP
Gordon Brown bað Alan Turing af-
sökunar árið 2009.
AFP
Rapparinn Eminem er í uppáhaldi hjá Eugene Goostman.
AFP
Hægt er að spjalla við Eugene Goost-
man á www.princetonai.com
Tortímandinn sem Arnold Schwarzenegger túlkaði í samnefndri kvikmynd er
trúlega eitt frægasta vélmenni allra tíma.
Kevin Warwick sér um að skipuleggja
prófið sem fer fram í London.
AFP
Breski stærðfræðingurinn Alan Turing var fæddur
árið 1912. Hann var einn af brautryðjendum nú-
tíma-tölvunarfræði, auk þess sem hann var einn
áhrifamesti heimspekingur og rökfræðingur 20.
aldarinnar. Þá var Turing einn af helstu sérfræð-
ingum heimsins í dulmálsfræðum, en Winston
Churchill sagði að enginn einstaklingur hefði lagt
jafn mikið til sigurs bandamanna í seinna stríðinu
en Turing, en hann átti stærstan þátt í að ráða það
dulmál sem Þjóðverjar notuðu í samskiptum sínum
með Enigma-vélinni. Hlaut hann riddaraorðu fyrir.
Eftir stríðið féll Turing í ónáð. Hann var ákærð-
ur fyrir samkynhneigð árið 1952
sem var ólöglegt athæfi í Bretlandi
á þeim tíma. Honum var gefinn
kostur á að gangast undir vönun
með lyfjagjöf í stað fangelsisvistar.
Árið 1954 framdi hann sjálfsmorð
með blásýru. Árið 2009 baðst
breski forsætisráðherrann Gordon
Brown formlega afsökunar á með-
ferð breska ríkisins á Turing, og 2013 náðaði
drottningin hann, nær 60 árum eftir hans dauða-
dag.
ALAN TURING UPPHAFSMAÐUR TURING-PRÓFSINS
Stríðshetja sem féll í ónáð
Alan Turing
Í könnun breska blaðsins The Daily Star, sem það birti í
vikunni, kom í ljós að Bretar vilja helst eignast iPhone 6 af
þeim græjum sem koma út á þessu ári. 41% vildi eignast
nýjasta síma Apple sem mun væntanlega koma í búðir með
haustinu. Í öðru sæti var Apple iWatch, svo Google Glass
og nýi snjallsími Amazon, Amazon Fire, var í fjórða sæti.
Bretar vilja iPhone 6