Morgunblaðið - Sunnudagur - 29.06.2014, Blaðsíða 53

kringum landið. Ég hafði oft á minni könnu að
hringja í þá og afla frétta, eftir kannski viku
var ég komin hringinn. Sumir fréttaritarar
voru naskari en aðrir – Pálmi Eyjólfsson á
Hvolsvelli, pabbi Ingibjargar og Ísólfs Pálma,
var svaka góður og mikill vinur minn. Ingi-
mundur á Seyðisfirði var líka frábær.“
Ekki hefur þú alltaf verið að vinna, hvað
með einkalífið?
„Ég kynntist Bergsveini Jóhannessyni í
Klúbbnum og við giftum okkur 1963. Fljótlega
keyptum við okkur fokhelda íbúð sem Berg-
sveinn gat unnið heilmikið í sjálfur, hann er
húsasmiður. Við fluttum samt inn í íbúðina
hálfkláraða eins og tíðkaðist í þá daga, fengum
að fara í bað hjá mömmu í næsta húsi. Við
bjuggum á Kleppsveginum í fimm ár, þá flutt-
um við í raðhús við Laugalæk í önnur fimm
ár. Þá keyptum við einbýlishús við Heið-
argerði þar sem við bjuggum í 37 ár, eða þar
til við fluttum hingað til Þorlákshafnar.
Auðvitað myndu öll hin „grenjandi ljónin“
segja að við hefðum grætt á verðbólgunni, það
er kannski að vissu leyti rétt. Hins vegar
þurfti maður minni lán þá af því að maður
gerði ekkert nema það sem maður hafði ráð á.
Þess vegna þoli ég ekki að hlusta á fólk sem
hefur „þurft“ að taka lífeyrissjóðslán og getur
svo ekki borgað þau.
Við Bergsveinn höfðum verið gift í fimm ár
þegar Valur sonur okkar fæddist. Kristín Hall-
dórsdóttir vann á Tímanum þegar hún eign-
aðist sitt fyrsta barn og fékk frí í þrjá mánuði
og ég fékk það líka, það var þó ekki komið í
kjarasamninga. Þegar ég fór að vinna aftur
passaði mamma Val um tíma, yfir veturinn.
Mikilvægt var, að ég byrjaði ekki að vinna
fyrr en klukkan hálftvö, en vann svo jafnvel til
miðnættis. Ég gat því verið með barnið til há-
degis, mamma passaði til klukkan fimm, þá
kom Bergsveinn og tók við. Þriðja veturinn
gat mamma ekki passað lengur. Bergsveinn
átti og rak verkstæði með fjórum öðrum.
Hann hætti að vinna um hádegi til að passa
Val. Þetta þótti þó skrítið og var ekki vinsælt
hjá samstarfsmönnum hans þótt hann fengi að
sjálfsögðu bara borgaða þá tíma sem hann
vann.
Þannig gekk þetta til vors. Þá fór ég enn
einu sinni í Tjarnarborg til Elínar Torfadóttur
og bað um pláss fyrir Val. Það fékkst ekki
fyrr en ég hringdi og sagði henni að þetta
væri hræðilegt, maðurinn minn gæti ekki unn-
ið af því hann þyrfti að vera heima og passa.
Daginn eftir komst Valur á leikskóla í fjóra
tíma. Ég sagði einu sinni á fundi kvenblaða-
manna að mér hefði þótt best af öllu að þá
máttu börn ekki vera á leikskóla nema hálfan
daginn. Ég er enn sömu skoðunar, lít á það
sem illa meðferð á börnum að hafa þau á
barnaheimilum stundum frá hálfátta á morgn-
ana til hálfsex á kvöldin.
Tíu árum síðar eignuðumst við dótturina
Völu Ósk. Þá var ég búin að vera einn vetur í
Kanada og farin að vinna á Heimilistímanum.
Ég vildi fá kauphækkun en Kristinn Finn-
bogason sagði þvert nei. Þá sagði ég: „Ókei,
þá vinn ég þetta heima þegar mér hentar.“ Ég
fór svo niður á blað einn dag í viku og þá tók
Bergsveinn frí til að passa. Vala Ósk fylgdi
mér oft í viðtöl og á fundi, sem hefur trúlega
verið henni erfitt. Einu sinni sagði hún, eftir
fund hjá Blaðamannafélaginu: „Mamma, hve-
nær má ég tala á fundum?“
Hvenær fórstu að vinna hjá Blaðamanna-
félagi Íslands?
„Ég hætti á Tímanum 1981 til þess að geta
farið að vinna þar í 25 prósent starfi. Ég er
stjórnsöm, þess vegna hentaði þetta starf mér
vel. Líklega er ég svo frek að ég vil ekki láta
aðra stjórna mér. Kannski fór ég í fast starf
hjá félaginu af því ég þorði ekki að láta neinn
annan passa aurana eftir að ég var búin að
rukka blöðin og ná peningunum inn. Iðulega
fór ég og settist niður með gjaldkerum og
samdi með þeim skýrslur yfir greiðslurnar. Oft
fékk maður svo ávísanir marga mánuði fram í
tímann sem fóru í bankann á ákveðnum dög-
um. Stundum var svo hringt og sagt að ekki
væri til fyrir einhverri ávísuninni. Þá geymdi
ég hana þar til betur stóð á. Mér fannst gam-
an að rukka og finnst það ennþá.
Alltaf sparsöm
Ég var alltaf sparsöm fyrir hönd félagsins.
Sigtryggur Sigtryggsson, kollegi minn á
Morgunblaðinu, sat með mér og fleirum í
samninganefnd BÍ og segir enn söguna af því
þegar nefndin fór fyrst út að borða saman á
kostnað félagsins að hluta til. Áður varð hver
að sjá um sig í mat. Í þetta fyrsta skipti vor-
um við á skrifstofu Haraldar Sveinssonar á
Morgunblaðinu. Svo kom hádegi. Fram-
kvæmdastjórarnir fór út á Naust að borða en
við hin fórum á Fjarkann í Austurstræti. Ég
ákvað að borga hamborgarana en sjálfir urðu
menn að borga frönsku kartöflurnar og kókið.
Mér fannst þetta rausnarlegt – það finnst Sig-
tryggi ekki.
Lengi vel voru félagsmenn ekki nema um
tvö hundruð. Ég þekkti þá flesta og hafði unn-
ið með mörgum. Mjög margir höfðu viðkomu á
Tímanum og sumum kynntist ég eftir að ég
fór að vinna í lausamennsku meðfram starfinu
hjá BÍ. Ég fékk alltaf nóg verkefni en lengst
vann ég við Hús og híbýli. Um tíma var ég í
föstu starfi hjá útgáfu sem gekk ekki of vel,
þótt ekki væri komið hrun. Farið var fram á
að blaðamennirnir lækkuðu í launum. Sagt var
við þá: „Annaðhvort lækkum við launin eða þú
ferð.“ Einn og einn fór inn í einu. Ég var síð-
ust inn, þetta gerðist 20. desember. Ég sagði
við þann sem við okkur ræddi: „Ég gef ekki
eftir kaupið mitt.“ Hann svaraði: „Þá verður
þú að fara.“ Ég sagði: „Ég er búin að vera í
samninganefnd Bí frá 1974 að semja um kaup
blaðamanna. Kemur ekki til greina að lækka
það og vinna undir taxta.“ Maðurinn byrjaði
að skrifa uppsagnarbréfið en sagði svo: „Ég
sendi þér bréfið fyrir jól.“ Fjölskyldan beið
svo eftir bréfinu yfir jólasteikinni, milli jóla og
nýárs og framyfir áramót. En ekki kom það
og er ekki komið enn. Ég var sú eina sem
fékk kaupið óskert.“
Hvernig finnst þér staðan vera núna?
„Ef staðan er ekki ásættanleg er engum um
að kenna nema fólkinu sjálfu. Konur voru
lengi vel um fjórðungur blaðamanna, þannig
var það þegar ég hætti hjá BÍ 1999. Ég held
að þær séu ekki miklu fleiri nú. Ég held að
þetta hafi verið og sé svona af því að konur
hafi ekki úthald, kvöldvinnan er erfið fyrir fjöl-
skyldulífið.
Fyrstu árin sem ég var í blaðamennsku var
enginn ákveðinn vinnutími. Við unnum bara
meðan þurfti. Svo var samið um 48 stunda
vinnuviku en yfirvinna ekki greidd. Síðan var
hún borguð í fríi. Þá voru þeir sem unnu mest
svo mikið í burtu að aðrir urðu að vinna meira.
Þetta gekk ekki upp og samið var um yf-
irvinnukaup. Framan af voru menn yfirleitt
ekki yfirborgaðir nema á Morgunblaðinu, þar
var sagt að þeir fengju tíu þúsund krónum
meira á mánuði en við hin. Lengi vel stóð jóla-
bónusgreiðslan hjá Mogganum svo í vegi fyrir
að hægt væri að semja um líkan bónus fyrir
okkur hin enda hefði hann þá lækkað Mogga-
greiðslurnar.
Mig langaði lengi til að fá vinnu á Morg-
unblaðinu, sótti aldrei um og var ekki boðin
vinna. Eftir 46 ára starf í blaðamennsku fór ég
að skrifa í lausamennsku í Daglegt líf hjá
Morgunblaðinu. Þá rættist draumurinn loks-
ins. Mér fannst æðislega gaman að vinna fyrir
Hús og híbýli og margt þannig efni vann ég
fyrir Moggann. Annars finnst mér fólk
skemmtilegt og því nokkuð sama um hvað ég
tala við það.“
Fríða Björnsdóttir segir að fyrstu árin í blaða-
mennsku hér á landi hafi enginn vinnutími ver-
ið. Fólk bara vann meðan þurfti að skrifa fréttir.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
*Þegar kviknaði íhjá Eimskip íBorgartúni sá ég eld-
inn út um gluggann
heima. Fór í kápu
utan yfir nælonnátt-
kjólinn og niður á
blað og skrifaði
þannig alla nóttina.
29.6. 2014 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 53