Morgunblaðið - Sunnudagur - 14.09.2014, Blaðsíða 44

Fjármál
heimilanna
Morgunblaðið/Ómar
*Kennslan er þegar komin nokkuð vel á veg viðháskóla landsins og vonandi að sem flestir hafiánægju af og áhuga á náminu sem þeir hafa val-ið. Ef ekki, þá má reyna að breyta um stefnu ánæstu önn og þá er kannski hægt að miða viðhvaða gráða gefur hæstu tekjurnar. Bandarísk-ar kannanir sýna að bachelor-gráða í olíu-
verkfræði gefur hæstu byrjunarlaunin, þá
gráða í tölvunarfræði og svo efnaverkfræði.
Hvaða menntun er arðbærust?
Hvernig er heimilisreksturinn hjá trúðum?
Kári Viðarsson ætti að vita það en hann er
leikhússtjóri og framkvæmdastjóri Frysti-
klefans á Rifi. Kári leikur í Trúðleik, fjöl-
skyldusýningu Tjarnarbíós, í september.
Hvað eruð þið mörg í heimili?
Við erum tvö. Ég bý með Vénýju litlu syst-
ur minni þessa dagana og það er bara al-
gjör draumur. Hún er alltaf að taka til og
þvílíkt hress á morgnana.
Hvað áttu alltaf til í ísskápnum
Egg og mjólk er alltaf til staðar í ísskápn-
um.
Hvað fer fjölskyldan með í mat
og hreinlætisvörur á viku?
Á milli 10 og 15 þúsund krónur yfirleitt.
Hvað freistar helst í mat-
vörubúðinni?
Ís, Doritos, salsasósa, Philadelpiu sweet
chili rjómaostur og Egils Mix. Ef ég yrði
forseti myndi mitt fyrsta verk vera að
sæma þann sem blandaði Mixið fálka-
orðunni.
Hvernig sparar þú í heim-
ilishaldinu?
Ég drekk ekki kaffi.
Hvað vantar helst á heimilið?
Hornbaðkar, gasgrill, rafmagnsbíl og
tvær stangir á svalirnar fyrir hengi-
rúm.
Eyðir þú í sparnað?
Já.
Skothelt sparnaðarráð?
Að vera með nammidag og drekka
mikið vatn. Árskort í sund er sniðugt
fyrir þá sem eru mikið í sundinu. Einn-
ig er sniðugt að borga alla reikninga
um leið og maður fær þá. Það hjálpar
manni að hafa yfirsýn yfir þessi mál.
NEYTANDI VIKUNNAR KÁRI VIÐARSSON LEIKSTJÓRI
Fálkaorðu handa
höfundi Egils Mix
Kári segir árskort í sund góða leið til að spara.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Aurapúkinn er á þeirri skoðun að
samlandar hans séu of gjarnir á
að henda heimilistækjum um leið
og þau bila.
Það er alveg rétt að stundum
borgar sig ekki að gera við tækin,
enda geta viðgerðir verið dýrar,
tímafrekar og truflandi. Er til
dæmis alveg galið að ætla að gera
við flatskjá sem bilar, og oftar en
ekki er ódýrara að kaupa nýja
tölvu en gera við þá gömlu, ef
ábyrgðin er runnin úr gildi.
Ætti samt alltaf að taka upp
símann og grennslast fyrir um
hvað skoðun og viðgerð gæti
kostað. Eins skemmtilegt og það
er að eignast t.d. nýjan ísskáp
eða splunkunýja og flotta þvotta-
vél, þá getur vel verið að það
eina sem þurfi sé lítill og til-
tölulega ódýr varahlutur. Gamla
græjan gegnir þá áfram sínu hlut-
verki, og munar um sparnaðinn
að þurfa ekki að kaupa nýtt alveg
strax.
púkinn
Aura-
Allt í lagi
að gera við
Í
lífi margra Íslendinga markar það skýr
kaflaskil að hefja háskólanám. Sumir flýta
sér að yfirgefa hreiðrið, koma sér fyrir í
stúdentaíbúðum eða leigja námsmannakytru
einhvers staðar. Aðrir sitja sem fastast í heima-
húsum, njóta góðs af námslánum og hafa meira
milli handanna en þeir gerðu í framhaldsskóla.
Veislur og hátíðir eru margar yfir skólaarið,
leggja þarf út fyrir ýmsu og erfitt að standast
freistingarnar.
Blaðamaður Forbes segir að þessi tímamót í
lífinu geti markað upphafið að óheppilegum fjár-
hagsvenjum sem fylgja fólki lengi eftir útskrift.
Á margan hátt er háskólastúdentinn mitt á milli
tveggja heima, í senn sjálfstæður og ósjálf-
stæður og bæði vill og getur leyft sér ýmislegt
sem kemur honum í koll seinna meir, ef hann
heldur uppteknum hætti.
Engu má sleppa
Þannig eru þessi ár tímabil þar sem mörgum
finnst þeir ekki mega missa af neinu. Alls kyns
ævintýri, veislur og hátíðir standa til boða og
auðvelt að hugsa sem svo að maður sé aðeins
ungur einu sinni og önnur eins upplifun muni
ekki bjóðast aftur. Minningarnar úr dýru út-
skriftarferðinni yfir hálfan hnöttinn munu vita-
skuld lengi lifa með þér en það boðar ekki gott
ef sama neyslumynstur heldur áfram eftir út-
skriftina. Eftir útskrift þarf fólk að læra að
segja nei.
Námsmenn, a.m.k. þeir bandarísku, virðast
líka eiga til að leyfa verðskyninu að bjagast.
Þeir hafa ekki mjög mikið milli handanna og
velta því mjög vandlega fyrir sér stóru út-
gjaldaliðunum, eins og nýrri tölvu, en pæla
minna í litlu útgjöldunum eins og kaffibolla hér
og hamborgara þar. Þegar náminu lýkur og
tekjurnar aukast er eins og þetta bjagaða verð-
skyn taki kollhnís. Unga fagmanninum finnst
hann núna svo fjáður að hann þurfi ekki að
leggja mikla rannsóknarvinnu í stóru útgjöldin,
en aftur á móti byrjar hann að spara með því
að brugga kaffið heima og taka nesti með sér í
vinnuna.
Pabbabankinn
Í námi hafa líka flestir námsmenn bakhjarla
sem geta hlaupið undir bagga ef fjárhagurinn
fer út af sporinu. Pabbi, mamma, afi eða amma,
eða bara viðskiptabankinn, eru oft til staðar til
að veita lítið lán eða styrk svo ættarlaukurinn
þurfi ekki að gera hlé á náminu vegna tíma-
bundinna þrenginga í fjárhagnum.
Þegar námi lýkur hættir sumum til að gera
ráð fyrir að þessi sami bakhjarl verði alltaf til
staðar. Bankinn eða ættingjar leysi þá úr snör-
unni ef buddan er tóm og greiðslukortin nýtt
upp í topp. Hluti af því að vera fullorðinn er að
skilja alvöru lífsins þegar kemur að peningum
og taka erfiðar ákvarðanir um heimilisútgjöldin,
ellegar súpa seyðið þegar kemur að skuldadög-
um.
Þessu tengt þá liggur á að námsmenn læri að
reglurnar eru ekki þær sömu í skólastofunni og
úti í samfélaginu. Oftar en ekki er hægt að fá
smá svigrúm á skilafresti ritgerðar, fresta próf-
um, eða skrópa í tímum og fá lánaðar glósur.
Utan háskólasvæðisins eru reglurnar strangari
og refsingarnar þyngri. Að borga reikninga
seint er dýr ósiður, lesa þarf alla skilmála vel,
vita á hverju er von, vakta hverja krónu sem
fer út og inn, allt með járnaga.
FJÁRMÁLAFRÆÐI FYRIR BYRJENDUR
Temja sér fjárhagslega
ósiði á háskólaárunum
LÍF HÁSKÓLANEMA GETUR VERIÐ FJÖRUGT OG TÍMABIL ÞAR SEM AUÐVELT ER AÐ LÁTA ÝMISLEGT EFTIR SÉR.
GETUR KOMIÐ FÓLKI Í BOBBA EF VENJURNAR BREYTAST EKKI EFTIR ÚTSKRIFT.
Ásgeir Ingvarsson ai@mbl.is
Alls kyns hátíðir og fjörug ævintýri kalla á námsmenn. Það er gott og vel að njóta þessara ára en þá
verður fólk líka að kunna að stíga á bremsuna þegar alvara lífsins tekur við eftir útskrift.
Morgunblaðið/Eggert