Morgunblaðið - Sunnudagur - 14.09.2014, Blaðsíða 56

Menning
56 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14.9. 2014
Á tónleikum í Norræna húsinu í dag, laug-
ardag klukkan 16, flytja Gunnar Guðbjörns-
son og Jónas Ingimundarson norræn sönglög
en sum laganna hafa fylgt þeim um árabil. Efn-
isskrána kalla þeir „Allt under himmelens
fäste“. Er hún fjölbreytt en samanstendur að
stórum hluta af lögum frá Svíþjóð og Finn-
landi. Lögin eru meðal annars eftir Grieg,
Peterson-Berger, Sibelius og Merikanto.
Samstarf þeirra félaga, Gunnars og Jónasar,
hefur nú staðið í hartnær 30 ár en þeir hafa
gert víðreist um lendur tónlistarinnar gegn-
um árin. Norræn tónlist hefur oft verið við-
fangsefni þeirra, meðal annars á geislaplöt-
unni „Söngvum“, en þetta er í fyrsta sinn sem
þeir tileinka heila dagskrá Norðurlöndum.
JÓNAS OG GUNNAR
NORRÆN LÖG
Jónas Ingimundarson og Gunnar Guðbjörnsson
flytja efnisskrá tileinkaða Norðurlöndum.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Hnúkaþeyr flytur tvö klassísk verk í Hörpu á
sunnudag, eftir Hummel og Mozart.
Morgunblaðið/Sverrir
Blásaraoktettinn Hnúkaþeyr kemur í fyrsta
sinn fram í Hörpu á sunnudag á hádegistón-
leikum í Kaldalóni kl. 12.30.
Á efnisskránni eru tveir klassískir blásara-
oktettar, Partíta í Es-dúr eftir Johann Nepo-
muk Hummel og Serenaða í Es-dúr KV 375
eftir Wolfgang Amadeus Mozart. Oktettarnir
eru sagðir hátíðlegir en jafnframt leiftrandi
fjörugir. Efnisskráin er brotin upp með fjör-
legri útsetningu á þekktum íslenskum söng-
lögum fyrir blásarakvintett eftir Pál P. Pálsson.
Blásraoktettinn Hnúkaþeyr var stofnaður
2003 og í honum eru blásarar sem hafa verið
virkir í íslensku tónlistarlífi.
TRÉBLÁSARAVINDAR Í HÖRPU
HNÚKAÞEYR
„Brottfarartónleikar með
Mótettukórnum“ er yfir-
skrift hádegistónleika
Mótettukórs Hallgríms-
kirkju í kirkjunni í dag og
hefjast þeir klukkan 12. Á
efnisskránni eru verk sem
flutt verða í kórakeppni og
fleiri tónleikum á Spáni í
september.
Þar ytra mun kórinn
meðal annars koma fram á tónleikum í dóm-
kirkjunni í Barcelona 19. september og í
Santa Susanna-kirkjunni í hinum fagra bæ Gi-
rona 21. september. Jafnframt tekur kórinn
þátt í kórakeppni sem haldin er í strandbæn-
um Lloret de Mar.
Á efnisskránni kennir ýmissa grasa og eru
þar fjölmargar vinsælar kórperlur, bæði ís-
lensk verk og erlend. Stjórnandi kórsins er
Hörður Áskelsson.
TÓNLEIKAR MÓTETTUKÓRSINS
Í KÓRAKEPPNI
Hörður
Áskelsson
Þ
að er mikið á seyði, mjög mikið,“
segir Erró afsakandi þegar hann
mætir aðeins of seint til fundar
við blaðamann. Hafði setið í há-
deginu með öðrum frönskum, frá
einu helsta tímariti Frakklands, en þegar er
tekið að fjalla myndarlega um væntanlega yf-
irlitssýningu á verkum Errós sem verður opn-
uð í samtímalistasafninu virta í Lyon nú í
byrjun október.
„Ef tíminn er vel skipulagður er svona álag
í lagi, ég vakna snemma á morgnana og á ein-
um til tveimur klukkustundum í ró og næði
má koma miklu í verk,“ segir hann.
Erró hefur verið búsettur í meira en hálfa
öld í París, er líka með vinnuaðstöðu á Spáni
en segist alltaf njóta þess að koma til Íslands.
„Mér finnst gaman að koma heim og mér
finnst eins og fólki líði betur hér nú en fyrir
einu ári. Fólk virðist vera frjálsara – ætli
kreppan sé ekki búin?“ spyr hann og virðist
telja að svo sé.
Erró kom víða við hér á landi um liðna
helgi, þá var vígt hið stóra listaverk hans á
vegg í Breiðholti og sama dag opnuð sýning í
Listasafni Reykjavíkur, „Erró og listasagan“.
Hann er afar ánægður með veggmyndina
og segist vilja þakka sérstaklega þeim sem
unnu að uppsetningu hennar, það hafi tekist
afar vel. „Sömu aðferð var beitt þegar við
gerðum stóra veggmynd á sínum tíma í borg-
inni Angouleme í Frakklandi en hún er eins-
konar höfuðborg teiknimyndasagna. Framleið-
endur málningarinnar sem var notuð
ábyrgðust á sínum tíma að hún myndi endast
í tíu ár en þegar til kom entist hún í 32 ár.
Borgarstjórinn bað mig um leyfi til að fá að
endurgera myndina og mér leist vel á það.“
Silver Surfers til Lyon
Erró segir að við valið á verki til að stækka á
vegginn í Breiðholtinu hafi þeir Hafþór
Yngvason safnstjóri átt gott samstarf og fékk
hann sendar myndir af mögulegum veggjum
út til Frakklands. „Það var mikilvægt að
myndin væri þannig staðsett að hún ónáðaði
ekki fólkið í hverfinu sem þarf að hafa hana
fyrir augunum alla daga,“ segir hann og
kveðst ánægður með það að þótt meirihluti
verksins sjáist víða að þá sé líka um þriðj-
ungur myndarinnar nánast falinn bak við
næsta hús; þurfa áhugasamir því að hafa fyrir
því að sjá verkið í heild. Þá er Erró ánægður
með að verkið sé nærri annarri nýrri vegg-
mynd, eftir Söru Riel, sem hann hrósar mikið.
Og hann bætir við að mörg verk eftir sig hafi
verið stækkuð upp á þennan hátt. „Nú er ver-
ið að gera keramikverk eftir mig í borginni
Sintra í Portúgal sem fer á vegg á íþróttahús-
inu við Austurberg í Breiðholti.
Eitt stærsta verkið átti að fara í Vís-
indasafnið í París og ég vildi hafa það
„Science-Fiction Scape“. Ég sagði forsvars-
mönnum að þetta væri mynd af framtíðinni en
þeim leist ekki á það. Í staðinn gerði ég þá
mynd af verkfræðingum og byrjaði með Leon-
ardo da Vinci. Litlir peningar voru til í fram-
kvæmdina og þá hugkvæmdist mér að hringja
í vin minn sem var bankastjóri í Sviss og
sagði honum frá verkefninu og að það hefði
gleymst að gera ráð fyrir forföður hans á
myndinni. Hann hét Sadi Carnot og hefur
verið kallaður faðir „þermódínamíkur“. Ég
sagði vini mínum að ef hann setti einhverja
peninga í verkið, einkum til að kaupa sér-
stakar krossviðarplötur sem ég þyrfti, þá
myndi ég hafa Carnot með á myndinni og láta
hann hafa klippimyndina sem ég studdist við.
Vinur minn samþykkti það.
Þegar verkið var komið upp og ég skoðaði
það með yfirmanni vísindasafnsins, þá spurði
hann: hvaða ungi maður er þarna?
Þetta er maður sem þið hafið gleymt hér í
safninu, Sadi Carnot, sagði ég.
Það er alls ekki rétt, svaraði hann. Tveir
salir í safninu eru helgaðir honum!“ Erró
hlær að minningunni. Hann hafði sitt í gegn.
Erró bendir svo á kápu bæklings um vænt-
anlega yfirlitssýningu á verkum hans í Lyon,
verkið „Silver Surfers“ sem gestir Kringl-
unnar kunna að muna eftir en hún var þar á
máluðum flísum um tíma en var síðan fjar-
lægð.
„Þetta verk var gert fyrir verslunarmiðstöð-
ina en hefur um skeið verið geymt í kössum.
Frummyndin verður nú sett upp í Lyon og ég
ætla að gefa safninu þar hana, þau hafa verið
svo elskuleg við mig í undirbúningi sýning-
arinnar. Þeir eru að gera rosalega stóra sýn-
ingarskrá, 408 stórar síður með 600 litmynd-
um! Það tók okkur heila viku að fara yfir allar
litgreiningarnar.“
Stærsta sýningin til þessa
– Verður þetta stærsta sýning sem sett hefur
verið upp á þínum verkum?
„Já já, þetta verður stærsta sýningin. Það
verður gaman fyrir mig að sjá þessi verk öll
komin saman. Þarna verða mörg sem söfn
vilja venjulega ekki lána, nema þeim sé pakk-
að sérstaklega vel og þeim fylgi á áfangastað
sérstakur starfsmaður sem sé viðstaddur þeg-
ar verkin eru tekin úr kössunum. Þar á meðal
má nefna verkið „Fæðing Hitlers“ sem kemur
frá þýska þjóðarlistasafninu í Berlín.
Já, fólkið í Lyon hefur staðið sig sér-
staklega vel við allan undirbúning fyrir þessa
sýningu. Renzo Piano teiknaði þessa fallegu
safnbyggingu og það var beðið um að engir
milliveggir yrðu í sölunum. Þetta er bara einn
geimur og svo eru settir upp veggir eftir því
hvað verkin kalla á.
Ég mæti bara á opnunina og hlakka til að
sjá hvernig þetta kemur út. Mörg verk eru
lánuð héðan frá Listasafni Reykjavíkur og frá
mér í París fóru tveir trukkar með verk úr
geymslunum mínum. Thierry Raspail og
Danielle Kvaran eru sýningarstjórar og ég
leigði sérstakt rými fyrir öll verkin frá mér
sem Danielle valdi. Ég sagði flutningakörl-
unum að taka allt úr geymslunni nema rusla-
fötuna.“
Erró dásamar áhuga stjórnenda safnsins í
Lyon og segir afar vel hafa verið staðið að
málum þegar Gunnar Kvaran, stjórnandi Ast-
rup Fearnley-safnins í Ósló og eiginmaður
Danielle, stýrði Lyon-tvíæringnum þar í fyrra.
Þótt þetta sé stærsta sýningin á verkum Er-
rós í Frakklandi til þessa þarf hann ekki að
kvarta undan skorti á sýningum þar eða
áhugaleysi, minnisstætt er hve gríðarmargir
flykktust að sjá sýningu á klippimyndum hans
í Pompidou-safninu fyrir nokkrum árum.
„Það var merkilegt já, við sýndum klippi-
myndirnar ekki á heilli hæð þar heldur í söl-
unum sem venjulega eru helgaðir grafíklist.
Við vorum undrandi á móttökunum, það komu
270.000 gestir. Við sjáum til hvað gerist núna.
Eftir þetta allt saman ætla ég að reyna að
slappa af …“
Sýningatörninni er samt ekki lokið. „Nei, í
október förum við til New York, þá verður
opnuð stór sýning á verkum eftir mig í New
Jersey, það eru stór málverk sem voru fyrir
nokrum mánuðum sýnd hjá UNESCO. Þá
færðu þeir mér gullorðu Picassos, gerða af
Miro. Það var allt mjög smekklegt,“ segir
Erró og hlær. Yfirlitssýning á verkum hans
verður opnuð í Turku í Finnlandi 9. október,
með 75 málverkum frá Listasafni Reykjavík-
ur. Erró verður viðstaddur opnunina. Svo seg-
ir hann að framundan sé önnur sýning í New
York með um eitt hundrað klippimyndum og
önnur í London með um fimmtíu klippimynd-
um
„Nú hafa margir áhuga á þeim og eru að
leita að þeim. Við sýnum klippimyndir frá
löngum tíma.“
Barokk-pop
– Er ekki litið á þig sem franskan listamann í
Frakklandi, eftir öll þessi ár sem þú hefur
verið búsettur þar?
Erró lyftir brúnum, undrandi á spurning-
unni. „Nei, sem betur fer ekki,“ segir hann
svo. „Það er líklega litið á mig sem einn lista-
mannanna af „Parísarskólanum“. Við erum
hópur sem er kenndur við „fígúratíska frá-
sagnarlist“ (narrative figuration). Þessi hópur
varð til á sama tíma og pop-listin í Bandaríkj-
unum, um og upp úr 1960. Einn listamaður er
þýskur, aðrir frá Spáni, Ítalíu og Sviss, einn
er frá Íslandi, einn frá Haítí og tveir franskir.
Fyrir nokkrum árum var stóra sýningin með
verkum mínum í Grand Palais í París byggð í
kringum tengslin við þennan hóp. Það er búið
að líma mig inn í pop-listina og annað henni
skylt en svo endaði það með því að bandaríski
listheimspekingurinn Arthur Danto fann rétta
hugtakið yfir mínar myndir, og þá sérstaklega
þegar hann skoðaði þessa“ – hann bendir aft-
ur á „Silver Surfer“ – „en hann kallaði þær
barokk-pop. Það passar mjög vel við mig því
ég er svo hrifinn af barokklist: Rubens, Tinto-
retto og öllum þessum körlum.“
Þetta er listasagan
Hugur Errós hvarflar að fyrirhugaðri bílferð
austur að Kirkjubæjarklaustri, þar sem hann
sleit barnsskónum. „Mig langar til að fara inn
að Lakagígum, þangað hef ég ekki komið í
fjölmörg ár,“ segir hann. „Það er einstaklega
fallegt þar, þessi grái mosi með sítrónulitum í.
Þegar ég sýni annars staðar en í Frakk-
landi þá reyni ég yfirleitt að vera þar í svona
MARGAR SÝNINGAR Á VERKUM ERRÓS ÞESSA MÁNUÐINA
Það verður gaman að sjá
öll verkin komin saman
„EFTIR ÞETTA ALLT SAMAN ÆTLA ÉG AÐ REYNA AÐ SLAPPA AF,“ SEGIR ERRÓ. Í OKTÓBER VERÐUR OPNUÐ Í
SAMTÍMALISTASAFNINU Í LYON STÆRSTA YFIRLITSSÝNING SEM SETT HEFUR VERIÐ UPP MEÐ VERKUM HANS.
Einar Falur Ingólfsson efi@mbl.is
Hin stóra veggmynd Errós á endavegg fjölbýlis-
húss við Álftahóla í Breiðholti.
Morgunblaðið/Ómar