Fréttablaðið - 26.10.2013, Qupperneq 72

26. október 2013 LAUGARDAGUR| HELGIN BÆKUR | 44
Heimsendir fylgir þér alla ævi er fyrsta ljóðabók Evu Rúnar Snorradóttur, sem þekkt er fyrir starf sitt með Framand-
verkaflokknum Kviss búmm bang.
Ljóðin fjalla um uppvaxtar- og ung-
lingsár Evu Rúnar í Neðra Breið-
holtinu séð með fullorðinsgler-
augunum. Fræinu að bókinni var
hugsanlega sáð þegar hún var 15
ára og faðir hennar sagði við for-
eldravaktina, þegar hún bankaði
upp á að safna mannafla, að það
væri nauðsynlegt hverjum unglingi
að fá að alast upp í sjoppunni.
„Ljóðin í þessari bók byrjuðu
að streyma til mín þegar ég kom
heim eftir að hafa búið erlend-
is,“ segir Eva Rún spurð um til-
urð ljóðanna í bókinni. „Ég kom
heim í hverfið mitt sem er Neðra
Breiðholtið þar sem allt er aflok-
að að skandinavískri fyrirmynd
og ég fór að velta fyrir mér þessu
samfélagi og því sem ég hafði van-
ist þar. Allt í einu kom nýtt ljós á
það sem var svo hversdagslegt og
venjulegt og þá varð það mjög sér-
kennilegt, dramatískt og sorglegt.
Það leit dálítið öðruvísi út þegar
maður horfði á það með fullorðins-
gleraugunum heldur en sem barn.
Með fullorðinsgleraugum á ég við
þegar maður hefur áttað sig á því
að margt sem maður lærir í upp-
eldinu, gildi, viðmið, reglur verð-
ur til þess að maður þarf að bera
þungann af alls konar skrýtnum
uppfinningum fullorðinna.“
Eva Rún segist hafa skrifað ljóð
síðan hún man eftir sér, en hún
hafi alls ekki viljað að nokkur vissi
af því. „Mér fannst það rosalega
mikið feimnismál að skrifa ljóð,
það þótti ekki töff í Breiðholtinu.
En eftir að ég var búin að vinna
við list árum saman og skrifa alls
konar texta þá uppgötvaði ég að það
er í rauninni af sama meiði. Ljóða-
skrifin eru bara pínu fínstilling á
því sem ég hef verið að gera með
Kviss búmm bang. Ég er alltaf að
vinna með texta, myndir og gjörð-
ir, þannig að það er mjög tengt og
eiginlega eru ljóðin bara „eðlilegt“
framhald af því.“
En ef það var hallærislegt að
skrifa ljóð í Breiðholtinu á þínum
unglingsárum, hvað var þá töff?
„Það var svolítið töff að spila hand-
bolta og sækja diskótek. Maður tók
bara þátt í einhverju leikriti eins
og hinir.“
Þótt Eva Rún segi ljóðagerð-
ina eðlilegt framhald af því sem
hún hefur verið að gera í leiklist-
inni viðurkennir hún að það sé
svolítið erfitt að axla nýjan titil.
„Mér finnst dálítið erfitt að koma
allt í einu út sem ljóðskáld en ég
er reyndar alltaf að æfa mig í að
breytast. Við búum í samfélagi
sem gerir ráð fyrir því að við séum
gagnkynhneigð og ekki ljóðskáld.
Við þurfum að vera að brjótast út
úr boxum og kössum alla ævina.
Mér finnst gott að líta á það þann-
ig að maður sé aldrei orðinn neitt,
við getum alltaf breyst, skipt um
skoðun, snúið við. Við lifum í svo
týpumiðuðu samfélagi, við þurfum
að vera á varðbergi svo að okkur
dagi ekki bara uppi sem einhverja
„svona“ týpu. Ég held ég byrji aftur
í handboltanum bráðum.“
Aldrei orðin neitt
Heimsendir fylgir þér alla ævi er fyrsta ljóðabók Evu Rúnar Snorradóttur.
Hún segist hafa skrifað ljóð alla ævi en farið með það eins og mannsmorð,
það hafi ekki þótt töff í Neðra-Breiðholtinu.
Friðrika
Benónýsdóttir
fridrikab@frettabladid.is
Íslenskir rithöfundar halda áfram að gera það gott í Frakk-
landi. Nú eru tuttugu þúsund eintök seld þarlendis af bók
Bergsveins Birgissonar Svar við bréfi Helgu og bók Hallgríms
Helgasonar Konan við 1000° hefur einnig hrifið Frakka.
Stórblaðið Le Monde birti nýverið grein eftir Catherine
Simon sem gerir báðar bækurnar að umtalsefni, auk einnar
bókar frá Quebec. Söguhetjur allra bókanna eru vel við
aldur og veltir greinarhöfundur því fyrir sér hvort kuldinn
varðveiti söguhetjur svona vel og því komi aldraðar hetjur
úr norðrinu.
Simon er yfir sig hrifin af Bjarna, söguhetjunni í Svar við
bréfi Helgu, segir að hann sé í senn feiminn og stórfeng-
legur og að hann verði að fá að eiga það, að þó hann hafi
svarað of seint þá hafi hann samt svarað.
Hún segir skáldskap Hallgríms sveiflast á milli pönks og
ljóðrænu og kallar bókina „roman-fleuve“ eða skáldsögu-
fljót. Einnig dáist hún að því að skáldin gætu verið börn
söguhetjanna – sem kuldinn hefur varðveitt svo vel.
Le Monde prísar íslenskar söguhetjur
BERGSVEINN
BIRGISSON
Svar við bréfi Helgu.
HALLGRÍMUR
HELGASON
Konan við 1000°
VILBORG
FARIN Í
PRENTUN
Bók Sigmundar
Ernis um pólfar-
ann Vilborgu Örnu,
Ein á enda jarðar,
fór í prentun í gær.
Starfsmenn Upp-
heima unnu dag
og nótt síðustu
tvær vikur til að
ljúka verkinu í
tæka tíð.
BÆKUR ★★★★ ★
Dísusaga -
Konan með gulu
töskuna
Vigdís Grímsdóttir
JPV-ÚTGÁFA
Í upphafi Dísusögu
eftir Vigdísi Grímsdótt-
ur er birtur samning-
ur milli tveggja pers-
óna sögunnar: Vigdísar
sjálfrar og Dísu Gríms, þeirrar
sem hefur orðið lengst af í sögunni.
Þessar tvær persónur deila lík-
ama og hafa gert það frá því Vig-
dís var 10 ára gömul og var nauðg-
að á hrottalegan hátt. Þá kom hin
svarta Gríms inn í líf stúlkunnar
ungu og upp frá því eru þær tvær.
Sambandið milli þeirra tveggja er
erfitt, en líka nauðsynlegt til að
þær lifi af og umberi sársaukann.
Dísusaga er fyrsta bókin sem
Dísa skrifar en Gríms virðist bera
ábyrgð á höfundarverki Vigdís-
ar Grímsdóttur fram að þessu.
Samningurinn er nokkuð skýr og
verkaskiptingin á milli þeirra líka
þótt þær fylgi ekki alltaf ákvæð-
um hans. Annar samningur er á
hinn bóginn miklu óljósari í þess-
ari sögu eins og í mörgum nútíma-
legum sjálfs- og skáldævisögum.
Þetta er samningurinn milli les-
anda og sögumanns sem tryggir
að „skáldævisagan“ sé í einhverj-
um skilningi sönn. Í Dísusögu er
fátt öruggt og lesandinn
situr uppi með spurn-
ingar eins og: Hvað er
satt og hvað skáldað?
Hvenær á lesandinn að
taka atburði sögunnar
og persónur trúanlega
og hvenær ekki? Og
skiptir það einhverju
máli?
Annað sem skilur
Dísusögu frá algengu
formi ævisagna er
hversu lítið er þar um
lýsingar á atburðum og
þroska aðalpersónanna. Við fáum
að vísu ýmislegt að vita um upp-
vöxt og fjölskyldu en þeim mun
meira um tengsl persónanna
tveggja, og aðstæður þeirra um
það leyti sem bókin er að verða til
í sextíu daga einangrun norður á
Ströndum. Lesandinn verður líka
margs vísari um bækur Vigdísar
og flókin tengsl þeirra við lífshlaup
hennar sjálfrar, klofningurinn sem
lýst er í sögunni minnir auðvitað
sterklega á skáldverk hennar, ekki
síst Stúlkuna í skóginum sem geng-
ur eins og rauður þráður í gegnum
Dísusögu, en einnig aðrar bækur
hennar, Kaldaljós og Ísbjörg eru til
dæmis áberandi í samtölum þeirra
Dísu og Gríms.
Þriðja aðalpersóna sögunnar,
elskhuginn Kisi, er líka viðtakandi
hennar, sá sem bréf Dísu er skrif-
að til. Það getur verið freistandi á
köflum að leggjast í einhvers konar
spæjaraleik og reyna að komast að
því hver hann er þessi dularfulli
lífsnautna- og bókmenntamaður
sem býr í Laugarnesinu og virðist
hafa skrifað ýmislegt um íslenskar
bókmenntir. En hvort sá spæjara-
leikur myndi nokkurn tíma leiða
að raunverulegum manni af holdi
og blóði er vafamál. Kisi er eins og
ýkt mynd af elskhuga, eins og hver
annar högni er hann eigingjarn og
sjálfselskur, en líka fágaður, býður
upp á veislur í mat og drykk sem
ná hámarki við bjarnarfeld og
arineld. Þegar þangað er komið er
ekki laust við að lesandinn spyrji
sig hvort þessi mynd af hinu eilífa
og klassíska karldýri hljóti ekki
að eiga að tákna eitthvað annað en
sjálfa sig.
Skáldævisögur hafa oft og tíðum
það hlutverk, beint og óbeint, að
sýna okkur höfundinn að baki
verkunum, varpa ljósi á höfund-
arverkið og skýra það út frá sjón-
arhóli höfundarins sjálfs. Það
gerir Dísusaga ekki nema að tak-
mörkuðu leyti, enda höfundurinn
tvöfaldur í roðinu. Þess vegna er
kannski best að láta þær Dísu og
Gríms ekki plata sig of auðveld-
lega. Gera ekki of miklar vænt-
ingar um hefðbundna uppvaxtar-
sögu en njóta þess sem þær bjóða
upp á: frásagnar sem er uppfull
af tvístringi og sársauka, en líka
gleði, húmor og djúpum pælingum
um skáldskap og ævi höfundarins.
Jón Yngvi Jóhannsson
NIÐURSTAÐA: Ævisaga mikils
höfundar sem svarar mörgum
spurningum en vekur enn fleiri.
Tvær konur í sama kroppi – og kisi
BERNSKAN Í
BRENNIDEPLI
Eva Rún yrkir um
Neðra Breiðholtið í
bók sinni Heimsend-
ir fylgir þér alla ævi.
FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Auglýsing um kosningarrétt
íslenskra ríkisborgara
sem búsettir eru erlendis
Samkvæmt lögum um kosningar til Alþingis eiga íslenskir ríkisborgarar
sem flust hafa af landi brott og sest að erlendis, kosningarrétt á Íslandi
í átta ár frá því þeir fluttu lögheimili sitt, talið frá 1. desember næstum
fyrir kjördag. Þeir eru því sjálfkrafa á kjörskrá þann tíma. Að þessum
tíma liðnum falla menn af kjörskrá nema sérstaklega sé sótt um að fá
að halda kosningarrétti.

Því þurfa þeir, sem vilja vera á kjörskrá, en fluttu af landi brott
fyrir 1. desember 2005 og hafa verið búsettir erlendis síðan, að senda
umsókn til Þjóðskrár Íslands fyrir 1. desember 2013, til þess að halda
kosningarrétti. Kosningarrétturinn gildir þá til 1. desember 2017,
en endurnýja þarf hann með nýrri umsókn til Þjóðskrár Íslands eftir
1. desember 2016.
Umsókn skal senda Þjóðskrá Íslands (umsóknareyðublöð eru á vefsíðu
stofnunarinnar (http://skra.is/lisalib/getfile.aspx?itemid=5829).
Frekari upplýsingar um kosningarréttinn má finna á vefsíðu Þjóðskrár
Íslands (http://www.skra.is/thjodskra/kjorskra/kosningarettur/).

Einungis þeir sem einhvern tíma hafa átt lögheimili á Íslandi geta átt
kosningarrétt hér á landi. Kosningarréttur miðast við 18 ára aldur.
Reglur þessar gilda með sama hætti um kjör forseta Íslands
og þjóðaratkvæðagreiðslur en ekki um kosningar til sveitarstjórna.

Sé umsókn fullnægjandi verður umsækjandi tekinn á kjörskrá í því
sveitarfélagi þar sem hann átti síðast lögheimili á Íslandi samkvæmt
þjóðskrá.
Innanríkisráðuneytið, 23. október 2013.
FÆRT TIL
BÓKAR
!