Fréttablaðið - 27.02.2014, Blaðsíða 21

FIMMTUDAGUR 27. febrúar 2014 | SKOÐUN | 21
A ndstæðingar E SB -
umsóknarinnar hafa grip-
ið til margra þversagnar-
kenndra raka að mínum
dómi sem mig langar að
fara örstutt yfir.
Fyrstu rökin eru þau
um fullveldið. Nú er það
þannig að Íslendingar
gerðust aðilar að EES árið
1994. Ég var þá andvígur
því á grundvelli þess sem
Guðmundur Eiríksson lög-
fræðingur benti á með sannfær-
andi hætti að í EES-samningnum
fælist fullveldisframsal. Á þeim
tíma höfðu reyndar önnur EFTA-
ríki á borð við Svíþjóð, Finnland,
Noreg og Austurríki einnig gert
þennan samning svo maður velti
fyrir sér hvað slíkt framsal fæli í
sér.
Staðreyndin er sú að EES-samn-
ingurinn var aldrei hugsaður til
frambúðar. Hann var „biðstofa“
meðan ríkin gætu „lagað
sig að“ þeim kröfum sem
einn sameiginlegur mark-
aður gerði til þátttakenda
þannig að réttindi manna
væru sem jöfnust. Enda
fóru þessi ríki nema Nor-
egur og við inn í ESB og
hafa þau miklu meiri áhrif
á löggjöf sambandsins en á
meðan þau voru í EES. Þau
hafa því öðlast hluta þess
fullveldis sem þau fórnuðu
fyrir biðtímann í EES. Við stönd-
um hins vegar fyrir utan og þiggj-
um lög og reglur án þess að geta
haft áhrif. Fullveldisrökin standa
því annaðhvort til þess að ganga úr
EES eða inn í ESB. Óbreytt ástand
samræmist þeim ekki.
Norðmenn höfnuðu sínum aðild-
arsamningi árið 1994 og hafði
það afdrifaríkar afleiðingar fyrir
Íslendinga. Góðvinur minn og
andstæðingur ESB sagði þá sigri
hrósandi: „Norðmenn kusu fyrir
okkur,“ og þá velti ég fyrir mér
hvaða fullveldi þetta væri eig-
inlega þegar önnur þjóð gæti í
reynd ákveðið stefnu okkar. Það
var nefnilega alveg rétt ályktað að
við hefðum fylgt Norðmönnum inn
og þá með stuðningi sjávarútvegs-
ins. Ég áttaði mig líka þá á því að
landhelgin okkar fræga var ekki
byggð á neinum náttúrurétti, held-
ur hafði hún fengist í gegnum bar-
áttu og samninga íslenska ríkisins
í alþjóðasamstarfi. Við öðluðumst
sem sagt aukinn rétt yfir miklu
hafsvæði og auðlindum í krafti
þess að við vorum þátttakendur
í alþjóðasamstarfi. Þessi réttur
hefði aldrei fengist með öðrum
hætti.
Harmsagan
Harmsagan er síðan sú að stærsta
auðlindin sem við þetta vannst,
fiskurinn í sjónum, var einka-
vædd fyrir ekki neitt og gengur
síðan kaupum og sölum og hafa
ófá byggðarlög verið svipt helstu
atvinnutækifærum sínum þess
vegna. Við fengum sem sagt vald
yfir auðlindum gegnum hafréttar-
sáttmála Sameinuðu þjóðanna og
glötuðum því í hendur örfárra
einstaklinga. Eftir stendur aðeins
valdið að ákveða heildarkvótann.
Önnur rök eru þau að ekki sé
hægt að „kíkja í pakkann“. Það er
sérkennilegt í ljósi þess að fram
fara langar og strangar samninga-
viðræður. Þær hefjast á svoköll-
uðum rýniviðræðum þar sem lög
og reglur lands og ESB er borin
saman og helstu hagsmunir beggja
aðila greindir. Síðan er samið um
það sem út af stendur og hafa mörg
dæmi verið færð fyrir því að tekið
er tillit til sérhagsmuna þjóða,
sumarhús í Danmörku, fiskveiðar
í kringum Möltu, landbúnaður á
norðurslóðum og margt fleira.
En séu þessi rök andstæðinga
ESB-umsóknar tekin til greina þá
hlýtur maður að spyrja, hver er
þá skelfingin við að fá samning-
inn kláraðan og greiða um hann
atkvæði? Forystumenn stjórn-
málaflokkanna hafa flestir, ef
ekki allir, sagt að þeir myndu
hafna samningi sem væri óhag-
stæður Íslendingum í sjávar-
útvegsmálum. Sé ekki hægt að
kíkja í pakkann og „samningur“
feli í sér einungis „aðlögun“ þá er
ljóst að þing og þjóð hafna slík-
um samningi og málinu er lokið
um langan aldur. Það standa því
öll rök til þess að ljúka viðræðum
og afgreiða málið. Ég spyr aftur,
hver er skelfingin?
Hver er skelfi ngin?
Kæra borgarstjórn.
Það olli mér miklum vonbrigð-
um og eftirsjá að frétta að borg-
arstjórn Reykjavíkur hefði ákveð-
ið að hætta stuðningi sínum við
Alþjóðlega kvikmyndahátíð í
Reykjavík.
Ég starfaði sem dagskrár-
stjóri RIFF frá 2005 til 2010 og
frá upphafi voru markmið mín
skýr. Ástæða þess að ég ákvað
að taka þátt í þessu verkefni var
sú að mér fannst Alþjóðleg kvik-
myndahátíð í Reykjavík vettvang-
ur til að koma á fót viðburði sem
gæti leikið lykilhlutverk í að kynna
kvikmyndagerð
í hæsta gæða-
flokki víðsveg-
ar að úr heim-
inum og auðga
þannig kvik-
myndamenningu
Reykjavíkur-
borgar. Á þess-
um árum varð
ég mér til mikill-
ar ánægju vitni
að því hvernig
áhorfendafjöldi jókst og hvern-
ig áhorfendur jafnt sem erlendir
fagaðilar notuðu hátíðina á skap-
andi og gefandi hátt, ekki síst til
að gagnast innlendum kvikmynda-
iðnaði og framleiðslu.
Það að byggja upp kvik-
myndahátíð kallar á mikla fag-
þekkingu, vinnu og áhuga. Alþjóð-
leg kvikmyndahátíð í Reykjavík,
sem verður haldin í 11. sinn á
þessu ári, hefur orðið að viður-
kenndri hátíð alþjóðlega og hefur
tekið á móti virtum kvikmynda-
gerðarmönnum og fagfólki frá
öllum heimshornum. Hún hefur
hlotið mikið lof alþjóðlegra gesta
og fjölmiðla. Án nokkurs vafa
eru tækifæri hennar til að þróast
áfram og stækka augljós, að því
gefnu að ekki séu gerðar tilraunir
til að draga úr möguleikum henn-
ar með því að stofna aðra viðburði
henni til höfuðs. Það er afar sorg-
legt að svo merkur áfangi skuli
steyta á hindrunum sem ógna
framtíð hennar.
Ég vona innilega að borgar-
stjórn Reykjavíkur muni endur-
skoða ákvörðun sína og finna lausn
sem muni tryggja framtíð hátíð-
arinnar. Það er trú mín að áfram-
haldandi stuðningur borgarstjórn-
ar við kvikmyndagerðarlistina og
þær stofnanir sem sýnt hafa mik-
inn árangur á þessu sviði sé skyn-
samlegasti valkosturinn.
Opið bréf
vegna RIFF
Sacla klassískt pestó með basilíku eða tómötum er nú fáanlegt í handhægum
skvísum sem auðvelt er að nota og geymist í allt að fjórar vikur eftir opnun.
Fullkomið með pizzu, pasta, fiski, kjúklingi eða salati.
Prófaðu eina, prófaðu tvær, prófaðu þrjár...
Fáðu girnilegar uppskriftir á www.sacla.is
Finndu okkur á Facebook.
EVRÓPUMÁL
Gauti Krist-
mannsson
prófessor við HÍ
➜ Staðreyndin er sú að
EES-samningurinn var aldrei
hugsaður til frambúðar.
Hann var „biðstofa“...
MENNING
Dimitri Eipides
fv. dagskrárstjóri
RIFF
Save the Children á Íslandi