Skessuhorn - 19.12.2012, Blaðsíða 46

46 MIÐVIKUDAGUR 19. DESEMBER 2012
Hann er flutt ur í kaup stað inn eft­
ir að hafa alið all an sinn ald ur á
slóð um for feðr anna. Hand tak ið er
traust og hlýtt þeg ar boð ið er í bæ­
inn. Það er eng in hama gang ur á
við mæl anda. Ró leg ur treð ur hann
í pípu sína, horf ir ögn fjar huga á
blaða mann, kveik ir í tó bak inu og
hef ur svo upp raust sína. Hauk ur
Svein björns son er fyrr um bóndi,
odd viti og með hjálp ari á Snorra­
stöð um í Kol beins staða hreppi. Í
landi Snorra staða rís form fög ur
Eld borg in, fjall sem flest ir veg far­
end ur taka eft ir og þekkja og dreg­
ur fólk að. Frá bæn um hef ur jafn­
framt um langa hríð ver ið veitt leið­
sögn á Löngu fjör ur og með al ann­
ars þess vegna var far ið út í ferða­
þjón ustu á Snorra stöð um. Hauk­
ur seg ist sest ur í helg an stein, enda
átt ræð ur á ár inu, bú inn að af henda
dótt ur og tengda syni allt í sveit inni,
þar eigi hann ekk ert nema rauð an
klár. Hann hef ur skoð un á mörgu,
hef ur þó aldrei skipt sér af póli tík,
seg ist sak laus af því. Við setj umst
nið ur í stof unni í kaup staðn um og
spjöll um við bónd ann.
Sá verð ur eft ir
sem lakast er gef inn
„Ég er fædd ur 6. febr ú ar 1932 og
upp al inn á Snorra stöð um og hef
varla gist að heim an fyrr en við
hjón in, Ingi björg Sig ríð ur Jóns­
dótt ir og ég sett umst að í Borg ar­
nesi. Það voru afi og amma, Sól veig
Magn ús dótt ir og Jón Guð munds­
son sem keyptu jörð ina og fluttu
1883 að Snorra stöð um. Pabbi var
þar fædd ur, ég er því þriðji ætt lið­
ur sem þar býr og barna börn in mín
þau fimmtu. Ég er fædd ur í gamla
hús inu, fyrsta vet ur inn sem þar var
búið, og ólst upp við að hafa skyld­
ur og á byrgð og hjálpa til frá því að
bleiu var sleppt, að heita má," seg ir
Hauk ur og legg ur á herslu á orð sín.
„Við al systk in in erum sex, níu árum
eldri er hálf bróð ir. Fað ir okk ar var
kenn ari og því var skóla gang an af
skorn um skammti. Skól inn var oft á
Snorra stöð um því á þess um ári var
far skóli það sem bauðst til sveita.
Ég man eft ir að árið 1957 var mik­
ill snjóa vet ur og krakk arn ir komust
ekk ert í burtu og voru heima í sam­
tals tíu vik ur, það var nú nokk uð."
Þrátt fyr ir að Hauk ur hafi sagt
að hann hafi varla gist að heiman
fyrr en þau hjón fluttu í Borg ar­
nes fyr ir skömmu fór hann 17 ára
að Hvann eyr ar skóla og seg ir það
hafa ver ið illu heilli að hann fór
svona snemma, hefði haft meira
upp úr nám inu ef hann hefði ver­
ið eldri. „Skól inn var eig in lega fyr­
ir þroskaðri ein stak ling en 17 ára
strák og þannig var það lengi. Mér
leidd ist gríð ar lega til að byrja með
en er leið á var orð ið jafn kvíð væn­
legt að kveðja stað inn og næstu ára­
tugi á eft ir fannst mér sem Hvann­
eyri væri sem mitt ann að heim ili."
Spurð ur um það hvort hann hafi
haft mesta til hneig ingu til bú skap ar
af þess um stóra systk ina hópi, svar­
ar hann því til að hann hafi allavega
mennt að sig til bú skap ar. „Ann­
ars hef ég lát ið hafa eft ir mér að sá
verði eft ir sem lakast er gef inn. Við
skul um láta þá skýr ingu standa,"
seg ir hann og kím ir.
Dýr mætt að kynn ast
mörg um kyn slóð um
Í bernsku Hauks voru fleiri bú sett­
ir á Snorra stöð um held ur en for­
eldr ar hans og systk ini. Þar var
einnig móð ur amma hans, Krist­
ín Benja míns dótt ir sem var orð in
blind þeg ar Hauk ur man fyrst eft ir
sér, sá þó mun dags og næt ur. „Þú
sérð hvað hún var sjón döp ur úr því
hún sagði að ég væri und ur fag urt
barn! Amma var merki leg per sóna
og til vist henn ar ekki síð ur merki­
leg. Hún hafði lag á því að láta okk­
ur bræð ur gegna sér. Mér finnst
dýr mætt að hafa átt ömmu að sem
lést ekki fyrr en ég var 26 ára. Hún
var haf sjór af fróð leik og kenndi
mér að lesa á pass íu sálma Hall­
gríms Pét urs son ar, ein fald lega af
því hún kunni þá utan bók ar. Ef ég
ætl aði að hlaupa yfir vers, því lesn­
ing in var stund um löng, sagði hún.
„Nei vin ur, þetta kem ur næst," og
fór þá með vers ið sem upp á vant­
aði. Við bræð ur vor um ekki alltaf
þæg ir, en við sögð um aldrei nei við
ömmu og því síð ur að við hrekkt um
hana þótt við bær um því við gagn­
vart öðru fólki. Hún sagði líka alltaf
„Guð veri með þér" þeg ar far ið var
af bæ. Það er góð kveðja."
Eins og minnst hef ur ver ið á
var til vist Krist ín ar nokk uð sér­
stök. „ Langafi minn, Benja mín
Gísla son, bjó í Dals mynni í Eyja­
hreppi. Fyr ir átti kona hans tvö
börn en þeim hjón um varð ekki
barna auð ið. Á bæn um var vinnu­
kona, Mar grét Guð munds dótt­
ir. Langafi minn var góð ur bóndi
og einnig oft sótt ur í fæð ing ar­
hjálp til kvenna, en hann var góð­
ur á fleiri svið um. Fljót lega kom í
ljós að vinnu kon an tók að þykkna
und ir belti. Sá gamli var sem sagt
jafn framt góð ur í að búa til börn,"
og Hauk ur hlær dátt. Vinnu kon­
an hvarf á brott til að eiga sitt barn
en eig in kon an fór á eft ir henni og
bað hana grát andi að koma til baka.
Hún gæti hvorki séð af henni né
barn inu. Og það varð úr. „ Langafi
tók sjálf ur á móti barn inu og þeim
tveim ur að auki sem þau áttu sam­
an. Mér þyk ir þetta merki leg saga."
Það voru fleiri af eldri kyn slóð inni
sem bjuggu á Snorra stöð um. Þar
var einnig Krist ján, föð ur bróð ir
Hauks. „Krist ján hafði al veg ó trú­
legt minni. Þeg ar við vor um að
ærsl ast í kring um hann og vild um
ekki gegna tók hann stund um á það
ráð að segja okk ur Ís lend inga sög ur
sem hann kunni utan bók ar. Þá náði
hann at hygli okk ar. Vegna þessa hef
ég aldrei þurft að lesa þess ar sög ur
en hef svo sem kíkt í sum ar þeirra
mér til skemmt un ar."
Verð trygg ing á
rétt á sér
„Ég varð ekki rík asti pip ar sveinn­
inn á Ís landi en eign ast þó hálfa
Snorra stað ina 1967­8. Heima var
fjós ið lít ið og þá var betra að vera
mjólk ur fram leið andi held ur en
kjöt fram leið andi sem er lík lega
svip að í dag. Ég byggði 25 bása fjós,
en var með teikn ingu upp á helm­
ingi meira sem ég nýtti ekki. Síð­
an byggði ég í búð ar hús árið 1971
því þá hafði ég eign ast konu, Ingi­
björgu Sig ríði Jóns dótt ur frá Gests­
stöð um í Stranda sýslu, sem kom og
er ekki far in enn. Ó tækt var að gera
verr við hana. Dótt ur eign uð umst
við síð an 1972, Brand dísi Mar gréti.
En fé allt til fram kvæmd anna tók ég
að láni og borg aði lít ið til baka því
verð bólg an át upp lán in fyr ir mig.
Því seg ir ég það, verð trygg ing á rétt
á sér, svo langt sem hún nær. Þetta
var mér mögu legt vegna óða verð­
bólgu. Áður en ég byrj aði á fjós­
inu fór ég og hitti Þórð Pálma son
sem þá var kaup fé lags stjóri. Þeg­
ar ég kom til hans var hann bara að
opna póst inn sinn og ég vissi ekk­
ert hvort hann hefði heyrt neitt af
því sem ég sagði. En ég gerði hon­
um grein fyr ir því að ég myndi
ekki vera í plús á við skipta reikn­
ingn um mín um á næst unni. Þeg­
ar hann hafði klárað að opna póst­
inn, leit hann á mig yfir gler aug un
og sagði. „Hvort vildu bygg ing ar­
efn ið í kvöld eða fyrra mál ið?"
Mér hef ur oft ver ið hugs að til
sög unn ar um rúlluplast ið sem ég
heyrði eitt sinn og skýr ir þetta vel
með verð trygg ing una. Bóndi fékk
lán aða rúlluplast hjá ná granna sín­
um. Þeg ar kom að því að borga
hafði plast ið hækk að um helm­
ing. Bónd inn spurði þá hvort hann
mætti ekki bara borga í pen ing um
eins og plast ið hafði kost að í fyrra.
Þetta er hið sama með lán in. Hins
veg ar finnst mér jafn ó sann gjarnt
að ef brenni vín, tó bak og kaffi pund
hækk ar, þá hækki lán in, þessu þarf
að breyta. Það var hins veg ar ljót ur
leik ur að kippa laun un um frá verð­
trygg ing unni, þau hefði átt að vera
verð tryggð líka. Þeg ar kem ur óða­
verð bólga sit ur kaup ið eft ir. Verð­
bólg an er að hluta til heima til bú­
in og marg ir, þar á með al bænd­
ur, fórn uðu miklu um og eft ir 1990
þeg ar verð bólg an var sett nið ur
með handafli en þeir eru sem bet ur
fer orðn ir mat vinn ung ar í dag."
Skatt fram töl og
odd vita starf
Hauk ur taldi tölu vert lengi fram
fyr ir fólk lík lega um hálf an hrepp­
inn að stað aldri í lang an tíma sem
hann seg ir hafa ver ið mjög þakk­
látt starf og nota legt. „Það voru
ynd is leg ustu dag arn ir sem fóru í
að hjálpa sumu fólki. Ég setti aldrei
neitt á skýrsl una nema það sem
nót ur voru til fyr ir og lík lega hef­
ur það ver ið þess vegna sem aldrei
kom nein at huga semd. En papp ír­
ar og gögn voru geymd með ýmsu
móti hjá fólki. Hjá sum um var allt í
pappa köss um sem voru tekn ir fram
á til tekn um tíma. Á öðr um bæj um
var allt í röð og reglu og á enn öðr­
um stað varð ég að fara að leita en
þetta slapp alltaf allt sam an."
Þeg ar búið var að byggja upp á
jörð inni, rækta tún sem voru nær
15 hekt ur um í upp hafi en end uðu
í 65, skap að ist tími í ný verk efni
því öðru var fyr ir kom ið. Hauk ur
var kjör inn til sveit ar stjórn ar árið
1974 og síð an odd viti. Því emb ætti
gegndi hann til árs ins 1982 er hann
baðst und an end ur kjöri. „Ég var
bú inn að á kveða að hætta sem odd­
viti og vildi þá líka hætta í sveit ar­
stjórn inni. Að hafa gamla odd vit ann
inni er ekk ert snið ugt. Það var sjálf­
sagt að leggja lið ef þess væri ósk­
að en ann að ekki. Á þess um árum
voru ó skap lega marg ir ung ling­
ar hjá okk ur. Á með an á upp bygg­
ing unni stóð var m.a. hjá mér Helgi
Odds son sem var því líkt úr val að ég
hef aldrei jafn að hon um við neinn.
Hann býr nú á Brú ar fossi."
Ferða þjón ust an sett
á fót
Snorra stað ir eiga land að Löngu­
fjör um og eru þannig stað sett­
ir að það var eig in lega nauð syn­
Lengi býr að fyrstu gerð
Rætt við Hauk Svein björns son fyrr um bónda á Snorra stöð um
Hauk ur Svein björns son fyrr ver andi bóndi á Snorra stöð um í Kol beins staða hreppi.
Hauk ur hef ur alltaf
ver ið vel ríð andi og
hér sit ur
hann einn góð an fá
k.
Gamli bær inn á Snorra stöð um þar sem Hauk ur fædd ist 1932, fyrsta
vet ur inn sem búið var í hús inu.
Í búð ar hús ið sem Hauk ur byggði á Snorra stöð um fyr ir sig og eig in kon una Ingi björgu Sig ríði Jóns dótt ur.