Læknablaðið - 15.06.2001, Blaðsíða 45

UMRÆÐA & FRÉTTIR / PERSÓNUVERND OG FRIÐHELGI EINKALÍFS
Hluli þátttakenda á
málþinginu.
atferlisraskanir eða félagsleg vandamál, til dæmis
meinta ofvirkni í börnum eða drykkjusýki full-
orðinna.
Við gerð sjúkraskrárinnar tek ég sem sé trúnaðinn
fram yfir vísindin.
Þarna stendur hnífurinn í kúnni.
Samband heimilislæknis og sjúklings
Að vera heimilislæknir felur í sér í mörgum tilvikum
að vera inni á gafli í einkalífi skjólstæðinga sinna.
Samband heimilislæknis og einstaklinganna verður
oftast því nánara, opnara og traustara þeim mun
lengur sem læknirinn sinnir ákveðnum hópi skjól-
stæðinga.
Fjölmargar rannsóknir hafa sýnt að ástæður
samskipta fólks við heimilislækna eru að meirihluta
fólgnar í öðru en eiginlegum sjúkdómum sem hægt er
að fella undir ákveðnar sjúkdómsgreiningar. Tals-
verður hluti samskiptanna er í formi samræðna um
lífið og tilveruna, skoðanir, hugsanir, atferli, gjörðir,
tilfinningar og svo framvegis.
Eðli málsins samkvæmt hlýtur að vera mjög
einstaklingsbundið hvernig heimilislæknar skrá þessi
samskipti, sem að umtalsverðum hluta eru huglægs
eðlis. Sú staðreynd vekur óneitanlega upp efasemdir
um vísindalegan áreiðanleika þeirra sjúkraskráa sem
við heimilislæknar færum.
Dag hvern á ég í heimilislæknisstarfi mínu
trúnaðarsamtöl við einstaklinga sem hafa sjálfviljugir
valið mig sem heimilislækni, væntanlega að einhverju
leyti vegna þess að þeir treysta mér fyrir því sem þeir
segja mér um persónuleg málefni sín. Þessi
trúnaðarsamtöl færi ég samkvæmt læknalögum til
bókar, á minn hátt, í sjúkraskrá viðkomandi skjól-
stæðings, bæði í textaformi og með tölvutækum
bókstöfum og tölum. Skráninguna hef ég framkvæmt
á þeim forsendum að upplýsingarnar væru einkaeign
mín og skjólstæðingsins og færu ekki annað nema
skjólstæðingurinn óskaði eftir því.
Trúnaðarsamtal læknis og skjólstæðings er í
mínum huga heilagt. Heilagt að öðru leytinu
gagnvart skjólstæðingnum og að hinu leytinu gagn-
vart samvisku minni.
Margar aðrar starfsstéttir eiga trúnaðarsamtöl af
ýmsum toga við skjólstæðinga sína, til dæmis prestar
við sóknarbörn og kennarar við nemendur. Ég er
sannfærður um að presturinn og heimilislæknirinn
glíma oft á tíðum við algerlega sambærilegan vanda
og siðferðisleg álitamál í trúnaðarsamskiptum sínum
við skjólstæðingana. Þar á ég við ýmis félagsleg
vandamál og hegðunarmunstur sem samfélagið álítur
afbrigðilegt. Tökum sem dæmi meint heimilisofbeldi,
stelsýki eða hjúskaparbrot. Stóri munurinn er hins
vegar sá að lækninum er gert með lögum að færa
skrár yfir samskiptin en ekki prestinum.
Vanræksla læknis við skráningu varðar sem sé við
lög.
Sjúkraskrá í þágu hverra
Eins og ég nefndi áður þá hef ég litið á sjúkraskrána
fyrst og fremst sem hjálpartæki við lækningu
eigandans. Ég hef reynt að vanda smíði sjúkra-
skrárinnar í þeim tilgangi að auka gæði heimilis-
læknisþjónustu minnar fyrir viðkomandi skjól-
stæðing á þeim forsendum að um einstaklingsbundið
trúnaðarmál sé að ræða. Ég lít á sjúkraskrárfærslur
mínar sem hugarsmíð í þágu einstaklingsins en ekki
vísindalega unnar skýrslur. Sjúkraskrár mínar eru
ekki unnar á þeim forsendum að þær eigi að nýtast
sem vísindalegur grunnur að læknisfræðilegum
Læknablaðið 2001/87 545