Læknablaðið - 15.07.2002, Blaðsíða 39

FRÆÐIGREINAR / BRISÞEMBUBÓLGA
Þegar fistill er samfara brisþembubólgu getur
hann verið milli briskirtils og skeifugarnar, briskirtils
og smágirnis eða briskirtils og ristils (1, 5). Því hefur
verið haldið fram að fistill sé afleiðing rofs á sýndar-
blöðru (pseudocysta) eða sé fylgikvilli „phlegmon-
ous“ briskirtilsbólgu (1). Lýst hefur verið lofti í bris-
kirtli þar sem ástæðan var talin vera vanstarfsemi á
hringvöðva papilla Vateri og víkkun á briskirtilsgangi
(6). Aðrar ástæður eru skeifugarnarpoki (diverticul-
um), gegnum étið skeifugarnarsár og inngrip eins og
kviðarholsaðgerðir og rof á hringvöðva papilla Vateri
(3). í þessu tilfelli var ekki hægt að staðfesta leka eða
fistil frá görn, hvorki við myndgreiningu sem lýst er í
20% tilfella (3) né við aðgerð.
Helsta ástæða sýkingar í kjölfar briskirtilsbólgu og
dreps í briskirtli er talin vera smit baktería frá ristli.
Flestar sýkingar eiga sér stað tveimur til þremur vik-
um eftir upphaf briskirtilsbólgunnar. Vegna óvenju
skamms tíma frá byrjun einkenna til myndunar lofts í
briskirtilsbeð og þar sem ræktanir frá briskirtilsvef
teknar í aðgerð sýndu vöxt af E. coli, þá teljum við
líklegast að sýking hafi verið orsakavaldur brisþembu-
bólgunnar í þessu tilfelli.
Auk brisþembubólgu hefur sýkingum af völdum
loftmyndandi (emphysematous) sýkla verið lýst í gall-
blöðru, þvagblöðru og þörmum. Þessir sjúklingar eru
oft ónæmisbældir og/eða með undirliggjandi sykur-
sýki eða nýrnabilun og eru horfur þeirra slæmar (2,
3).
Table I. Results of antibiotic sensitivity and minimal inhibitory concentration for E.
coli cultured from the pancreatic bed at first operation.
Antibiotics Sensitivity results MIC (mg/l)
Penicillin R *
Cephalotin I *
Ampicillin S 3.0
Sulphamethoxazol / trimethoprim S *
Cefuroxime S *
Cefotaxime S *
Ceftriaxone S 0.047
Gentamicin s 0.5
Imipenem s 0.047
Aztreonam s *
Piperacillin s *
Amoxicillin / clavulanic acid s *
Ciprofloxacin s *
R: Resistant, I: Intermediate sensitive, S: Full sensitivity. *: Not measured.
Heimildir
1. Alexander ES, Clark RA, Federle MP. Pancreatic gas: indica-
tion of pancreatic fistula. AJR Am J Roentgenol 1982; 139:
1089-93.
2. Daly JJ Jr, Alderman DF, Conway WF. General case of the
day. Emphysematous pancreatitis. Radiographics 1995; 15:
489-92.
3. Haaga JR. The pancreas. 2nd ed. CV Mosby company, St.
Louis, Missouri, USA, 1988: 932-5.
4. Mendez G, Isikoff MB. Significance of intrapancreatic gas
demonstrated by CT: a review of nine cases. AJR Am J
Roentgenol 1979; 132: 59-62.
5. Torres WE, Clements JL Jr., Sones PJ, Knopf DR. Gas in the
pancreatic bed without abscess. AJR Am J Roentgenol 1981;
137:1131-3.
6. Itai Y, Ohtomo K, Kokubo T, Nagai H, Atomi Y, Kuroda A.
CT demonstration of gas in dilated pancreatic duct. J Comput
Assist Tomogr 1986; 10:1052-3.
Nexium
SÝRUHJÚPTÖFLUR, A 02 BC 05 (Styttur sérlyfjaskrártexti og heimildaskrá)
Innihaldslýsing: Hver sýruhjúptafla inniheldur: Esomeprazolum INN, magneslum þrlhýdrat samsvarandi Esomeprazolum INN 20 eöa 40 mg. Ábendingar: Sjúkdómar af völdum bakflæðis frá maga i vólinda (gastroesophageal reflux disease):
Meðferð á ætandi bólgu I vélinda af völdum bakflæðis, langtímameðferð til þess að koma I veg fyrir að læknuð bólga I vélinda taki sig upp að nýju, meðferð á einkennum sjúkdóma af völdum bakflæðis frá maga I vélinda. 77/ upprætingar á
Helicobacter pylori ásamt viðeigandi sýklalyfjameðferð:T\\ að lækna Helicobacter Pylori tengt skeifugarnarsár og koma I veg fyrir endurtekinn sársjúkdóm I meltingan/egi hjá sjúklingum með Helicobacter Pylori tengd sár. Skammtar og lyfjagjöf:
Tðflumar á að gleypa heilar ásamt vökva og þær má hvorki tyggja né mylja. Sjúkdómar af völdum bakflæðis frá maga i vélinda (gastroesophageal reflux disease): Meðferð á ætandi bólgu í vélinda af völdum bakflæðis: 40 mg einu sinni á sólarhring
í 4 vikur. Fjögurra vikna meðferð til viðbótar er ráðlögð handa þeim sjúklingum sem ekki hafa fengið lækningu eða ef einkenni eru enn til staðar. Langtímameðferð til að koma í veg fyrir að læknuð bólga í vélinda taki sig upp að nýju: 20 mg einu
sinni á sólarhring. Meðferð á einkennum vegna bakflæðis frá maga í vélinda: 20 mg einu sinni á sólarhring handa sjúklingum sem ekki eru með bólgu I vélinda. Ef einkenni hafa ekki horfið innan 4 vikna, skal sjúklingur gangast undir frekari
rannsóknir. Eftir að einkenni hafa horfið, má halda þeim niðri með því að taka 20 mg einu sinni á sólarhring eftir þörfum. Ásamt viðeigandi sýklalyfjameðferð til upprætingar á Helicobacter pylori og tilað lækna Helicobacter pylori tengt skeifugamarsár
og koma í veg fyrir endurtekinn sársjúkdóm í meltingarvegi hjá sjúklingum með Helicobacter pylori tengd sár: 20 mg ásamt amoxicillini 1 g og klaritromycini 500 mg eru gefin samtímis tvisvar sinnum á sólarhring f 7 daga. Böm: Nexium er ekki
ætlað bömum. Skert nýmastarfsemi: Hjá sjúklingum með skerta nýrnastarfsemi er ekki nauðsynlegt að breyta skömmtum. Vegna takmarkaðrar reynslu hjá sjúklingum með alvarlega skerta nýmastarfsemi, skal gæta varúðar við meðferð þeirra.
Skert lifrarstarfsemi: Hjá sjúklingum með vægt til miðlungs alvarlega skerta lifrarstarfsemi er ekki nauðsynlegt að breyta skömmtum. Sjúklingum með alvarlega skerta lifrarstarfssemi ætti ekki að gefa meira en 20 mg hámarksskammt af Nexium.
Aldraðin Hjá öldruðum er ekki nauðsynlegt að breyta skömmtum. Frábendingar: Pekkt ofnæmi fyrir esómeprazóli, benzímidazólsamböndum eða öðrum innihaldsefnum lyfsins. Varnaöarorð og varúðarreglur við notkun lyfsins: Útiloka skal
illkynja sjúkdóm, þar sem meðferð með Nexium getur dregið úr einkennum og seinkað sjúkdómsgreiningu. Sjúklingar á langtímameðferð (sérstaklega ef meðferð varir lengur en eitt ár) skulu vera undir reglulegu eftirliti. Sjúklingum sem nota lyfið
eftir þörfum skal leiðbeina um að hafa samband við lækninn sinn ef eðli einkenna breytast. Milliverkanir við önnur lyf og aðrar mllliverkanlr: Áhrif esómeprazóls á lyfjahvörf annarra lyfja: Minna sýrumagn í maga við meðferð með esómeprazóli
getur aukið eða minnkað frásog lyfja, ef frásog þeirra er háð sýrustigi magans. Eins og á við um önnur lyf sem hamla sýruseytingu eða sýrubindandi lyf, getur frásog ketókónazóls minnkað meðan á meðferð með esómeprazóli stendur. Esómeprazól
hamlar CYP2C19, sem er aðalumbrotsensím esómeprazóls. Þegar sómeprazól er gefið samtimis lyfjum sem umbrotna fyrir tilstilli CYP2C19, eins og díazepam, citalópram, imipramln, klómipramfn, fenýtóín o.s.frv., getur það valdið eukinni
plasmaþéttni þessara lyfja þannig að minnka þurfi skammta. Þetta skal hafa í huga, sérstaklega þegar esómeprazóli er ávísað til notkunar eftir þörfum. Samtímis gjðf á 30 mg af esómeprazóli olli 45% lækkun á klerans díazepams, sem er CYP2C19
hvarfefni. Við samtímis gjöf á 40 mg af esómeprazóli jókst lægsta plasmaþéttni fenýtóíns um 13% hjá flogaveikum sjúklingum. Ráðlagt er að fylgjast með plasmaþéttni fenýtóíns þegar meðferð með esómeprazóli hefst eða henni er hætt. Hjá
heilbrigðum sjálfboðaliðum olli gjöf á 40 mg af esómeprazóli samtímis gjöf á cisaprlði því að flatarmál undir plasmaþéttni-tíma ferli (AUC) jókst um 32% fyrir cisaprlð og útskilnaðarhelmingunartími (t1/2) lengdist um 31%, en engin marktæk hækkun
varð á hámarksþéttni cisapríðs. Örlítil lenging á QTc bili, sem kom I Ijós eftir gjðf á cisapríði einu sér, lengdist ekki frekar þegar cisapríð var gefið ásamt esómeprazóli. Sýnt hefur verið fram á að esómeprazól hefur ekki klínísk marktæk áhrif á
lyfjahvörf amoxicillíns, kinídíns eða warfaríns. Meðganga og brjóstagjöf: Engar upplýsingar liggja fyrir um notkun esómeprazóls á meðgöngu. Gæta skal varúðar þegar lyfið er gefið þunguðum konum. Ekki er vitað hvort esómeprazól berst I
brjóstamjólk og ættu konur með bam á brjósti ekki að nota Nexium. Aukaverkanir: Algengar (> 1%): Höfuðverkur, kviðverkir, niðurgangur, vindgangur, ógleði/uppköst, hægðatregða. Sjaldgæfar (0,1-1%): Svimi, munnþurrkur, húðbólgur (dermatitis),
kláði, ofsakláði. Lyfhrif: Esómeprazól er S-handhverfa ómeprazóls og dregur úr seytingu magasýru og er verkunarháttur mjög sértækur. Það hemlar sértækt sýrupumpuna I paríetal frumum magans. Bæði R- og S- handhverfur ómeprazóls hafa
svipuð lyfhrif. Lyfjahvörf: Frásog og dreifing: Esómeprazól er ekki sýrustöðugt og þess vegna er það gefið til inntöku sem sýruhjúpkyrni. Umbreyting í R-handhverfu er óveruleg in-vivo. Esómeprazól frásogast hratt, hámarksþéttni í plasma næst
um 1-2 klst. eftir inntöku. Aðgengi er 64%. Dreifirúmmál við stöðuga þéttni er um 0,22 l/kg líkamsþunga. Esómeprazól er 97% próteinbundið í plasma. Fæðuneysla bæði seinkar og dregur úr frásogi esómeprazóls en hefur engin marktæk áhrif á
verkun esómeprazóls á sýrustig magans. Pakkningar og hámarksverð: Hámarksmagn sem ávísa má með lyfseðli er sem svarar 30 daga skammti: 20 mg: 7 tðflur í veski: 1.679 kr., 28 töflur í veski: 5.294 kr., 50 töflur, þynnupakkaðar: 8.605 kr.,
56 töflur í veski: 9.630 kr., 100 töflur, glas: 16.046 kr. 40 mg: 7 töflur í veski: 2.191 kr., 28 töflur i veski: 6.676 kr., 50 töflur þynnupakkaðar: 11.119 kr., 100 tðflur íglasi: 20.937 kr. Afgreiðslutilhögun: Lyflð er lyfseðllskylt. Greiösluþátttaka: E.
Maí 2001.
Heimildaskrá 1. Junghard O, Hassan-Alin M, Hasselgren G; The effect of AUC and Cmax of esomeprazole on acid secretion and intragastric pH; Gastroenterology 2000; 118:A17. 2. Ábelö A, Andersson T, Antonsson M, Naudot AK, Skánberg I,
Weidolf L. Stereoselective metabolism of omeprazole by human CYT P450 enzymes. Drug Metab Dispos 2000; 28:966-972. 3. Lind T, Rydberg L, Kylebáck A, Jonsson A, Andersson T, Hasselgren G et al. Esomeprazole provides improved acid
control vs omeprazole in patients with symptoms of gastro-esophageal reflux disease. Aliment Pharmacol Ther 2000;14:861-67. 4. Wilder-Smith C, Röhss K, Lundin C, Rydholm H. Esomeprazole 40 mg provides more effective acid control than
pantoprazole 40 mg. Gastroenterology 2000; 118:A22. 5. Röhss K, Claar-Nilsson, Rydholm H, Nyman L. Esomeprazole 40 mg provides more effective acid control than lanzoprazole 30 mg. Gastroenterology 2000; 118:A20. 6. Richter JE, kahrilas
PJ, Hwang C, Marino V, Hamelin B. Esomeprazole is superior to omeprazole for helaing of erosive esophagitis in GERD patients. Gastroenterology 2000; 118:A20. 7. Kahrilas PJ, Falk G, Johnson DA, Schmitt C, Collins DW, Whipple J et al.
Esomeprazole improves healing and symptom resoloution as compared with omeprazole in reflux esophagitis patients: a randomized controlled trial. Aliment Pharmacol Ther 2000;14:1249-58. 8. Johnson DA, Benjamin SB, Whipple J, D’Amico
D, Hamelin B. Efficacy and safety of esomeprazole as maintenance therapy in GERD patients with healed erosive esophagitis. Gastroenterology 2000; 118:A17.
Markaðsleyfishafi: AstraZeneca, A/S Albertslund, Danmark. Umboð á íslandi: Pharmaco hf, Hörgatúni 2, Garðabæ. Nánari upplýsingar er að finna í Sérlyfjaskrá
Læknablaðið 2002/88 575