Læknablaðið - 15.07.2007, Blaðsíða 15

FRÆÐIGREINAR / HERSLISMEIN
mmol) og hafði sá einnig beinþynningu sam-
kvæmt DEXA-mælingu. Þessi einstaklingur hafði
einnig hækkað s-jónaserað kalsíum 1,44 (viðmið-
unargildi: 1,13 -1,33 mmol/L), en önnur gildi voru
innan eðlilegra marka. Nánari upplýsingar er að
finna í töflu III.
Beinumsetningarvísar
Öll meðalgildi beinumsetningarvísa voru innan
viðmiðunargilda (tafla IV). Tveir sjúklingar
höfðu þó lækkuð osteókalsínigildi og hafði hvor-
ugur þeirra beinrýrnun eða beinþynningu við
beinþéttnimælingu. Prír sjúklingar höfðu hækk-
að osteókalsíngildi og tveir af þeim voru með
beinrýrnun í lærleggshálsi. Tveir þátttakendur
höfðu hækkað Crosslaps og reyndust báðir hafa
beinrýrnun. Einn sjúklingur reyndist hafa hækkað
Cystatin-C, sá hafði einnig væga nýrnabilun (S-
kreatínín 156 pmól/L).
Tveir sjúklingar höfðu hækkað PTH, annar
þeirra hafði kalsíum í blóði við lægri viðmið-
unarmörkin eða 2,17 mmol/L (viðmiðunarmörk:
2,15-2,60) og hafði sá framhandleggsbrotnað.
Hinn sjúklingurinn hafði lækkað D-vítamín gildi
í blóði (30,4 nmol/L) og var hann einnig á predn-
isólonmeðferð og með lág beinrýrnunargildi í
hrygg (T-gildi = -2,2) og hafði hann ökklabrotnað.
Jóniserað kalsíum var hinsvegar eðlilegt hjá þeim
báðum. Sjö einstaklingar höfðu D-vítamíngildi
undir 45 nmól/L. Enginn hafði þó beinþynning-
argildi samkvæmt DEXA-mælingu. Einn einstak-
lingur hafði hækkað D-vítamín í blóði og hafði
hann einnig lágan kalkútskilnað í þvagi.
Ekki reyndist marktækur munur á meðaltals-
gildum beinumsetningavísa með tilliti til þess
hvort sjúklingarnir voru meðhöndlaðir með
bisfósfónötum eða ekki. Hinsvegar reyndust sjúk-
lingar á sykursterameðferð hafa marktækt lægr-
istyrk á s-Alk. fosfatasa í heild (167 vs 199 U/L; p
=0,03), s-osteókalsín (16,0 vs 27,9 ng/ml; p = 0,03)
og s-CrossLaps (0,3 vs 0,5 pg/L; p = 0,03), miðað
við þá sjúklinga sem ekki voru sykursterameðferð.
Þeir höfðu einni lægri styrk á s-PlNP, en það náði
ekki marktækum mun (25,0 vs 45,5; p = 0,058).
Beinþéttnimœlingar
í töflu V er meðaltal T-gilda gefið upp fyrir
allan hópinn, en þar kemur fram að hvorki með-
altöl kvenna né karla náðu beinþynningargildum
(T-gildi < -2,5) í hrygg eða mjöðm. Hinsvegar
reyndist hópurinn uppfylla skilyrði á öllum mæl-
ingarstöðum fyrir beinrýrnun, þ.e. T-giIdi á bilinu
-1,0 til -2,5.
Þrjár konur höfðu beinþynningargildi (T <
-2,5) í hrygg (15%) og fimm konur til viðbótar
voru með beinrýrnun í hrygg (25%) ásamt tveim
Tafla IV. Niðurstöður blóðmælinga á beinvísum hjá 24 sjúkiingum með herslismein.
Meöaltal ± SD Min - Max Viðmiðunarmörk
S-Östradíól (n = 24) 133 ± 210 41-1046 pmól/L
fyrir tíðahvörf (n = 3) 399 ± 560 57 - 1046 80-1500 pmól/L
eftir tíðahvörf (n =17) 96 ± 93 41 - 372 < 170 pmól/L
karlar (n = 4) 91 ± 19 69 -109 50-220 pmól/L
S-Alk. fosfat heild 181 ± 66 74 - 344 50-300 U/L
S-Osteókalsín 25 ± 13 5,8 - 54 10,0-40,0 pg/L
S-CrossLaps 0,4 ± 0,2 0,02-1,0 < 0,75 pg/L
S-Cystatín C 0,9 ± 0,2 0,68-1,5 0,55-1,44 mg/L*
S-IGF-1 115 ± 46 50 - 220 60-450 pg/L**
S-PINP 39 ± 24 7,5 - 112 < 80 ng/ml pg/L***
* Viðmiðunargildi eru aldursbundin: <50 ára 0,55 -1,15 mg/L og >50 ára 0,63 -1,44 mg/L
** Viömióunargildi eru aldursbundin: 31-51 ára 110 - 450, >51 ára 60 - 300.
*** Viömiöunargildi breytileg eftir aldri og kyni, hér sett vió 80 pg/L.
Tafla V. Beinþéttnigildi gefin upp í T-gildum, þ.e. fjöldi staðalfrávika frá meðaltali ungra
einstakiinga af sama kyni, hjá 24 einstaklingum, 20 konum og fjórum körlum, með
herslismein.
T-gildi Meðaltal ± SD Min - Max Fjöldi einstaklinga með beinrýrnun (T-gildi = -1,0 til -2,5) Fjöldi einstaklinga með beinþynningu (T-gildi > -2,5)
Konur
Hryggur(L1 - L4) -1,2 ± 1,4 -4,0-2,0 8 3
Lærleggsháls -1,4 ± 1,1 -2,5 -2,1 16 0
Mjöðm í heild -0,9 ± 0,9 -2,0- 1,5 12 0
Líkaminn í heild -1,0 ± 1,3 -2,9-1,2 6 3
Karlar
Hryggur(L1 - L4) -1,1 ± 1,0 -2,2-0,0 2 0
Lærleggsháls -2,1 ± 0,9 -3,3--1,3 3 1
Mjöðm í heild -1,2 ± 0,7 -2,2--0,5 2 0
körlum (50%) (T-gildi -1,0 - -2,5). Einn karl hafði
beinþynningu í lærleggshálsi (25%) og tveir höfðu
beinrýrnun í lærlegg (50%). Hinsvegar hafði engin
kona beinþynningargildi í lærlegghálsi né í mjöðm,
þó höfðu 16 konur mælingargildi beinrýrnunar í
lærleggshálsi (80%).
Þegar beinþéttnigildi sjúklinganna voru borin
saman við kyn- og aldurstöðluð viðmið voru fjórar
konur (20%) og tveir karlar (50%) með lækkuð
beinþéttnigildi í hrygg og þrjár konur (15%) ásamt
tveim körlum (50%) með lækkuð gildi í lærleggs-
hálsi þegar miðað var við frávik sem var meira en
einu staðalfráviki neðan aldursmeðaltalsins.
Tengslagreining
Marktæka fylgni milli beinþéttni og áhættuþátta
eða sjúkdómsbirtingar herslismeinsins var ekki
unnt að staðfesta. Hinsvegar reyndust sjúkling-
ar með sögu um barksterameðferð hafa fimm
prósent lægri beinþéttni, en þeir sem ekki höfðu
fengið barkstera ef miðað var við aldurslöðluð
Læknablaðið 2007/93539