Læknablaðið - 15.07.2007, Blaðsíða 27

YFIRLITSGREIN / LÍKNARDRÁP
Chochinov HM, Wilson KG, Enns M, et al. „Desire for death in
the terminally ill.” Am J Psychiatry. 1995;152:1185-1191.
Chochinov HM, Wilson KG, Enns M, Lander S. ,,‘Are you
depressed?4 screening for depression in the terminally ill." Am J
Psychiatry. 1997;154:674-676.
Eisenberg L. „Treating depression and anxiety in primary care:
closing the gap between knowledge and practice." N Engl J Med.
1992;326:1080-1084.
Emanuel EJ, Fairclough DL, Daniels ER, Clarridge BR.
„Euthanasia and physician-assisted suicide: attitudes and
experiences among oncology patients, oncologists, and the general
public." Lancet. 1996;347:1805-1810.
Ganzini L, Fenn DS, Lee MA, Heintz RT, Bloom JD. „Attitudes
of Oregon psychiatrists toward physician-assisted suicide.” Am J
Psychiatry. 1996;153:1469-1475.
Ganzini L, Lee MA, Heintz RT, et al. „The effect of depression
treatment on elderly patients* preferences for life-sustaining
medical therapy." Am J Psychiatry. 1994;151:1631-1636.
Goldstein WN. „Clarification of projective identification.” Am
J Psychiatry. 1991;148:153-161.
Lee MA, Nelson HD, Tilden VP, et al. „Legalizing assisted
suicide: views of physicians in Oregon." N Engl J Med.
1996;334:310-315.
Materstvedt L.J, Clark D, Ellershaw J. et al. „Euthanasia and
physician-assisted suicide: a view from an EAPC Ethics Task
Force”. Palliative Medicine 2003; 17:97-101.
McKeogh M. „Physician-assisted suicide and patients with
HIV disease." N Engl J Med. 1997;337:56.
Ormel J, Van Den Brink W, Koeter MWJ, et al. „Recognition,
management and outcome of psychological disorders in primary
care: a naturalistic follow-up study." Psychol Med. 1990;20:909-
923.
Roter DL, Hall JA. „Strategies for enhancing patient adherence
to medical recommendations.” JAMA. 1994;271:80.
Schulberg HC, Saul M, McCelIand M, et al. „Assessing
depression in primary medical and psychiatric practices." Arch
Gen Psychiatry. 1985;42:1164-1170.
Sherbourne CD, Wells KB, Hays RD, et al. „Subthreshold
depression and depressive disorder: clinical characteristics of
general medical and mental health specialty outpatients." Am J
Psychiatry. 1994;151:1777-1784.
Viagra, Pfizer TÖFLUR; G 04 B E 03, R 0
Hver tafla inniheldur Sildenafilum INN, cítrat, samsvarandi Sildenafilum INN 25 mg, 50 mg eöa 100 mg. Ábendingar: Til meöferöar viö ristruflunum (erectile dysfunction), en þaö er þegar stinning
getnaöarlims næst ekki eöa helst ekki nægilega lengi til aö viökomandi geti haft samfarir á viöunandi hátt. Til þess aö lyfiö verki þarf kynferöisleg örvun að koma til. Skammtar og lyfjagjöf:
Lyfiö er ætlaö til inntöku. Fullorðnir: Ráölagöur skammtur er 50 mg sem tekinn er eftir þörfum um þaö bil 1 klst. fyrir samfarir. Meö hliðsjón af verkun og þoli má auka skammtinn í 100 mg eöa
minnka hann í 25 mg. Hámarksskammtur sem mælt er meö er 100 mg. Hámarksskammtatíðni sem mælt er meö er einu sinni á sólarhring. Sé lyfiö tekiö inn meö mat getur þaö seinkaö verkun
lyfsins miöaö viö töku þess á fastandi maga. Sjúklingar með vægt skerta nýrnastarfsemi: Leiöbeiningar um skammta undir yfirskriftinni “Fullorðnir'' eiga einnig viö sjúklinga meö væga til i
meöallagi skerta nýrnastarfsemi (kreatínín úthreinsun = 30-80 ml/mín.). Aldraðir, sjúklingar með skerta nýrnastarfsemi eða skerta lifrarstarfsemi: Þar sem úthreinsun síldenafíls er hægari
hjá framangreindum sjúklingahópum, skal gefa öldruöum 25 mg byrjunarskammt og mælt er meö sama skammti fyrir sjúklinga meö skerta nýrna- eöa lifrarstarfsemi. Meö hliösjón af verkun og
þoli má auka skammt í 50 mg eöa 100 mg. Notkun handa börnum: Lyfiö er ekki ætlaö einstaklingum yngri en 18 ára. Sjúklingar, sem nota önnur lyf: Mælt er meö aö gefa sjúklingum, sem
eru samtímis meöhöndlaöir meö CYP3A4 hemlum öörum en rítónavíri, 25 mg upphafsskammt. Sjá einnig kaflana „Varnaöarorö og varúöarreglur” og „Milliverkanir”. Frábendingar: í samræmi
viö þekkt áhrif síldenafíls á köfnunarefnisoxíö/hringlaga gvanósíneinfosfat (cGMP))-efnaferilinn hefur verið sýnt fram á aö það eykur lágþrýstingsvaldandi áhrif nítrata og má því ekki nota þaö
samtímis efnum sem gefa frá sér köfnunarefnisoxíö (svo sem amýlnítrít) og hvers konar nítrötum. Lyf til meðferöar á óviöunandi stinningu getnaöarlims, þar meö taliö síldenafíl, á ekki aö gefa
körlum sem ráöiö er frá því aö stunda kynlíf (t.d. sjúklingar meö alvarlega hjarta- og æöasjúkdóma eins og hvikula hjartaöng eöa alvarlega hjartabilun). Ofnæmi fyrir hinu virka innihaldsefni
lyfsins eöa einhverju hjálparefnanna. Varnaöarorö og varúöarreglur: Kanna skal sjúkdómssögu og rannsókn gerö til greiningar á hvort um ristruflanir sé aö ræöa og ganga úr skugga um
hugsanlega undirliggjandi orsök áöur en ákvöröun er tekin um notkun lyfsins. Áöur en einhver meöferö viö ristruflunum hefst skal læknirinn rannsaka ástand hjarta- og æöakerfis sjúklingsins
þar sem nokkur áhætta er fyrir hendi hvaö varöar hjartað í tengslum viö samfarir. Síldenafíl hefur æöaútvíkkandi eiginleika, sem valda vægri og tímabundinni lækkun blóöþrýstings (sjá „Lyfhrif").
Læknirinn skal íhuga vandlega áöur en sildenafíli er ávisaö, hvort sjúklingur meö ákveöna undirliggjandi sjúkdóma gæti fengiö aukaverkanir vegna sllkra æðaútvíkkandi áhrifa, einkum í tengslum
við samfarir. Sjúklingar, sem eru í aukinni hættu vegna æöaútvikkandi áhrifa eru m.a. þeir sem eru meö útflæöisteppu í vinstra slegli (t.d. ósæöarþrengsli, hjartavöövakvilla meö útstreymishindrun)
eöa þeir sem eru meö mjög sjaldgæf heilkenni fjölþættra visnunar æöakerfis sem einkennist af alvarlega skertri sjálfstjórn á blóöþrýstingi. Viagra eykur blóöþrýstingslækkandi áhrif nítrata (sjá
„Frábendingar"). Eftir markaössetningu hefur, í tengslum viö notkun lyfsins, veriö greint frá alvarlegum hjarta- og æöaáföllum, þar á meöal kransæöastíflu, hvikulli hjartaöng (angina pectoris
intermediate syndrome), skyndilegum hjartadauöa, sleglatakttruflunum, heilablæöingu, skammvinnum heilaeinkennum vegna blóöþurröar (transient ischemic attack), háþrýstingi og lágþrýstingi.
Flestir þessara sjúklinga, en þó ekki allir, voru fyrir í hættu meö aö fá hjarta- eöa æöaáfall. Mörg þeirra tilvika sem greint var frá áttu sér staö meöan á samförum stóö eöa fljótlega aö þeim
loknum og nokkur tilvikanna áttu sér staö skömmu eftir inntöku lyfsins án þess aö samfarir ættu sér staö. Ekki er unnt aö kveöa upp úr meö þaö hvort þessi atvik tengjast þessum þáttum beint,
eöa öörum þáttum. Gæta skal varúöar viö notkun lyfja viö ristruflunum, þar meö taliö sildenafíl, hjá sjúklingum meö vanskapaöan getnaöarlim (t.d. vinkilbeygðan lim, bandvefshersli í getnaöarlim
ícavernous fibrosis) eöa Peyronies-sjúkdóm) eöa hjá sjúklingum sem haldnir eru sjúkdómum sem geta valdiö standpínu (t.d. sigöfrumublóöleysi, mergæxli (multiple myeloma) eöa hvítblæöi).
Öryggi og verkun af notkun síldenafíls samtímis meöhöndlun meö öörum lyfjum viö ristruflunum hefur ekki veriö rannsökuö. Samtímis meöferö er því ekki ráölögö. Ekki er mælt með samtimis
notkun síldenafíls og rítónavírs (sjá „Milliverkanir viö önnur lyf og aörar milliverkaniT). Rannsóknir in vitro benda til þess, aö sildenafíl auki verkun nítróprússíös gegn samloöun blóöflagna í
mönnum. Engar upplýsingar liggja fyrir um öryggi viö notkun síldenafils hjá sjúklingum meö blæöingasjúkdóma eöa virkt ætissár. Síldenafil skal því aöeins gefiö þessum sjúklingum eftir ítarlegt
mat á kostum þess gegn áhættu. Milliverkanir viö lyf eða annaö: In vitro rannsóknir. Umbrot síldenafíls veröa fyrst og fremst fyrir áhrif cýtókróm P450 (CYP) ísóenzýma 3A4 (að mestu
leyti) og 2C9 (í minna mæli). Því geta hemlar þessara ísóenzýma dregiö úr úthreinsun síldenafíls. In vivo rannsóknir: Mat á lyfjahvörfum hjá mönnum, sem byggt er á gögnum úr klínískum
rannsóknum, bendir til þess aö úthreinsun síldenafíls minnki séu CYP3A4 hemlar gefnir samtimis (eins og t.d. ketókónazól, erýtrómýsín og címetidín). Enda þótt tíöni aukaverkana hjá þessum
sjúklingum hafi ekki aukist þegar síldenafíl var gefiö samtímis er ráölegt aö nota 25 mg skammt i upphafi. Við samtímis gjöf HIV próteasahemilsins rítónavírs, sem er mjög öflugur P450 hemill,
viö stööuga þéttni í blóöi (500 mg tvisvar sinnum á dag) og eins skammts af síldenafíli (100 mg) varö 300% (ferföld) hækkun á C™, síldenafíls og 1000% (ellefuföld) hækkun á AUC síldenafils
í blóöi. Eftir 24 klst. voru blóögildi síldenafils enn u.þ.b. 200 ng/ml, en þegar síldenafíl var gefiö eitt sér voru blóögildi þess u.þ.b. 5 ng/ml. Þetta er í samræmi viö þá umtalsveröu verkun, sem
rítónavír hefur á fjöldann allan af P450 ensimhvarfefnum (substrates). Síldenafil haföi engin áhrif á lyfjahvörf rítónavirs. Meö hliðsjón af niöurstööum úr þessum lyfjahvarfarannsóknum á
heildarskammtur síldenafíls ekki aö fara yfir 25 mg á 48 klst. tímabili. Viö samtímis gjöf HIV próteasahemilsins sakvinavirs, sem er CYP3A4 hemill, viö stööuga þéttni í blóöi (1200 mg þrisvar
sinnum á dag) og eins skammts af síldenafíli (100 mg) varö 140% hækkun á Cma« síldenafíls og 210% hækkun á AUC síldenafíls í blóöi. Síldenafíl haföi engin áhrif á lyfjahvörf sakvínavírs .
Öflugri CYP3A4 hemlar eins og ketókónazól og ftrakónazól eru taldir hafa meiri áhrif. Eftir inntöku eins 100 mg skammts af síldenafíli meö erýtrómýcíni, sem er sértækur CYP3A4 hemill, viö
stööuga þéttni í blóöi (500 mg tvisvar sinnum á dag í 5 daga) varö 182% hækkun á aögengi síldenafils (AUC). Hjá venjulegum heilbrigöum körlum, sem voru sjálfboöaliöar, komu engar
vísbendingar í Ijós um aö azitrómýcín (500 mg daglega í þrjá daga) heföi áhrif AUC, Cmax, tma«, stuöul útskilnaöarhraöa né heldur í kjölfar þess á helmingunartíma síldenafíls eöa þess umbrotsefnis,
sem mest er af í blóöi. Hjá heilbrigöum sjálfboöaliöum olli címetidín (800 mg), sem er cýtókróm P450 hemill og ósértækur hvaö varðar CYP3A4, 56% aukningu á blóöþéttni síldenafíls þegar
þaö var gefiö samtímis sildenafili (50 mg). Greipaldinsafi, sem er vægur hemill á CYP3A4 umbrot í þarmavegg, getur valdiö lítils háttar aukningu á blóöþéttni síldenafils. Taka eins skammts af
sýrubindandi lyfi (magnesíumhýdroxíö / álhýdroxíö) haföi ekki áhrif á aögengi síldenafíls. Enda þótt sérstakar rannsóknir hafi ekki veriö geröar á milliverkunum viö öll lyf, kom í Ijós viö mat á
lyfjahvörfum, aö samtímis notkun eftirtalinna lyfja haföi ekki áhrif á lyfjahvörf síldenafils: CYP2C9 hemlar (eins og tólbútamiö, warfarín og fenýtóín), CYP2D6 hemlar (eins og sértækir serótónín
endurupptöku hemlar og þríhringlaga geödeyföarlyf), tíazíð og skyld þvagræsilyf, mikilvirk (loop-) og kalíumsparandi þvagræsilyf, ACE-hemlar, kalsíumgangalokar, beta-hemlar eöa lyf sem
örva CYP450 umbrot (eins og rifampicín, barbítúröt). Meöganga og brjóstagjöf: Lyfiö er ekki ætlaö konum. Akstur og stjórnun annarra véla: Þar sem skýrt hefur veriö frá svima og breytingu
á sjón í klinískum rannsóknum á sildenafíli eiga sjúklingar aö ganga úr skugga um hvaöa áhrif lyfiö hefur á þá áöur en þeir aka bifreiö eða stjórna vinnuvélum. Aukaverkanir: Skýrt hefur veriö
frá eftirtöldum aukaverkunum (tiöni >1%) hjá sjúklingum sem hafa veriö meöhöndlaðir meö ráölögöum skömmtum í klíniskum rannsóknum: Hjarta og æðakerfi: Höfuðverkur (12,8%), roöi/hitasteypur
(10,4%), svimi (1,2%). Meltingarfæri: Meltingartruflanir (4,6%). öndunarfæri: Nefstífla (1,1%). Skynfæri: Sjóntruflanir (1,9%; vægar og tímabundnar, einkum truflun á litaskyni, en einnig aukiö
Ijósnæmi eöa þokusýn). í rannsóknum þar sem notaöir voru fastir (fixed) skammtar voru meltingartruflanir (12%) og sjóntruflanir (11%) algengari þegar notaðir voru 100 mg skammtar en þegar
minni skammtar voru notaöir. Einnig hefur veriö skýrt frá vöðvaverkjum þegar síldenafíl hefur veriö notað örar en ráölagt er. Aukaverkanirnar voru vægar eöa í meöallagi, en uröu tíöari og
alvarlegri meö auknum skammti. Eftir markaössetningu hefur veriö greint frá eftirtöldum aukaverkunum: Almennar: Ofnæmi (þ.m.t húðútbrot). Hjarta og æðakerfi: i tengslum viö notkun Viagra
hefur veriö greint frá alvarlegum hjarta- og æöaáföllum, þar á meöal kransæöastíflu, hvikulli hjartaöng (angina pectoris intermediate syndrome), skyndilegum hjartadauöa, sleglatakttruflunum,
heilablæöingu, skammvinnum heilaeinkennum vegna blóöþurröar (transient ischemic attack), háþrýstingi, lágþrýstingi, yfirliöi og hraðtakti. í örfáum tilvikum hefur veriö greint frá lágþrýstingi
viö samtímis notkun síldenafíls og alfa-hemla. Þvag- og kynfæri: Langvarandi stinning getnaöarlims og/eöa standpína. Skynfæri: Augnóþægindi: Greint hefur veriö frá augnverkjum og rauöum
augum/blóöhlaupnum augum. Pakkningar og verö 1. júní 2007: Töflur 25 mg: 4 stk. þynnupakkaö, 4.401 kr.; Töflur 50 mg: 4 stk. þynnupakkaö, 4.635 kr; 12 stk. (þynnupakkaö), 11.898 kr.;
Töflur 100 mg: 4 stk. þynnupakkaö, 5.074 kr.; 12 stk. (þynnupakkaö), 13.437 kr.
Nánari upplýsingar um lyfiö er aó finna í Sérlyfjaskrá og á lyfjastofnun.is. Lyfiö er lyfseöilsskylt. Greiöslufyrirkomulag: 0.
Einkaumboö á Islandi: Vistor hf., Hörgatúni 2, 210 Garöabær.
Læknablaðið 2007/93 551