Læknablaðið - 15.07.2007, Blaðsíða 31

UMRÆÐA & FRÉTTIR / GEÐLÆKNINGAR
fátækra svartra íbúa. Þarna er greinilegt að félags-
legir þættir eru til staðar. Samspil þessara þátta er
hinsvegar mjög flókið. í Bretlandi er sú stefna uppi
að líta alltaf til þessara þriggja þátta og reyna að
átta sig á samspili þeirra og vægi innbyrðis.”
Doktorsritgerð um áhrif Clozapine
Páll hóf framhaldsnám í geðlækningum við
Maudesley sjúkrahúsið í Londonen það á sér
langa og merka sögu á sviði geðlækninga og þar
hafa margir íslenskir læknar stundað framhalds-
nám á umliðnum árum. „Þarna er rekin geysilega
öflug rannsóknarstofnun í geðlækningum og þar
gegndi ég bæði rannsóknarstöðu og einnig klín-
ískri stöðu við spítalann frá 1997 til ársins 2003
en gegni ennþá rannsóknarstöðunni. Rannsóknir
mínar hafa fyrst og fremst beinst að áhrifum
geðrofslyfja og notkun myndgreiningartækni til að
kanna áhrif þeirra á heilann. Þetta eru lyf sem eru
í eru í flokki dópamínhamlara og eru notuð við
geðklofa en stundum við alvarlegum geðhvarfa-
sjúkdómum.”
Doktorsritgerð sína byggða á þessum rann-
sóknum varði Páll í maí 2006 og fjallaði hún um
áhrif lyfsins Clozapine eða Leponex eins og það
er þekkt hér á landi. „Aukaverkanir þessa lyfs eru
hinsvegar umtalsverðar og í helmingi tilfella virkar
lyfið ekki. Þá eru góð ráð dýr því að lyfið er notað
við geðklofa sem ekki svarar annarri meðferð.
Mínar rannsóknir beindust að því að bæta öðru
geðrofslyfi við sem virkar mjög sérhæft á dóp-
amínviðtaka í heilanum ogsýndu þær fram á að þá
virðist fólki batna frekar þótt það hafi upphaflega
ekki svarað clozapine vel.
Síðan gerði ég heilaskönnunarrannsókn bæði
fyrir og eftir töku lyfjanna og var að bera þetta
saman og finna ástæður þess að ákveðnir ein-
staklingar svara ekki lyfinu.”
Páll er þó ekki maður einhamur og stundaði
ýmsar rannsóknir og önnur störf samhliða doktors-
verkefni sínu. „Eg hef verið að gera rannsókn með
fMRI tækni hvernig hugsun og einbeiting hefur
áhrif á blóðflæði til heilans og hvort og hvernig
þetta er frábrugðið hjá einstaklingum með geð-
klofa og heilbrigðum einstaklingum. Ég var að
vinna í teymi sem rannsakaði sérstaklega tvo hópa
einstaklinga, annars vegar fólk sem var með fyrstu
einkenni geðrofs en var ekki orðið alvarlega veikt
og hinsvegar mjög veika einstaklinga sem voru
ekki byrjaðir í lyfjameðferð. Niðurstöðurnar úr
þessum rannsóknum eru að birtast núna í ritrýnd-
um greinum og eru áhugaverðar því skýr þróun
sést frá heilbrigðum gegnum þá sem hafa byrjandi
einkenni yfir í þá sem komnir eru í fullt geðrof.”
Páll segir að hugmyndin að baki þessum rann-
sóknum hafi verið að kortleggja breytingar sem
eiga sér stað við upphaf geðrofs áður en lyfjameð-
ferð hefst. „Þannig gæfist tækifæri til að rannsaka
áhrif geðrofslyfja á einstaklinga sem eru í upp-
hafi geðrofs. Það má í rauninni segja að þetta séu
grunnrannsóknir á þessu sviði og alltaf spurning
hversu hagnýtar slíkar rannsóknir eru. En auk
þessa hef ég verið í klínískum rannsóknum þar
sem verið er að bera saman áhrif og virkni lyfja
á sjúklinga með geðrof,og svo í fjórða lagi hef ég
tekið þátt í rannsóknum á áhrifum sálfræðilegr-
ar meðferðar, cognitive remediation therapy, á
starfshæfni, þar sem fólki er hjálpað til að hugsa
skilvirkar.”
„Á geðgjörgœsludeild er
fólk í alls kyns ástandi og
oftast er því haldið gegn
vilja sínum svo ef manni
tekst að auka áhrifsjúk-
linganna á meðferðina þá
hlýtur þetta að vera hœgt
annars staðar, ” segir Páll
Matthíasson geðlœknir.
Læknablaðið 2007/93 555