Læknablaðið - 15.11.2010, Síða 30

FRÆÐIGREINAR
Y F I R L I T
t Aðhvarfsgreining (linear
regression) gerð og leiðrétt fyrir
meðgöngulengd, fjölda fyrri
fæðinga, meðgönguháþrýstingi,
meðgöngueitrun og
meðgöngusykursýki.
Tafla IV. Tíðni fylgikvilla hjá nýburum mæðra íkjörþyngd, ofþyngd og með offitu.
Kjörþyngd ÞS 19-24,9 n=300 Ofþyngd ÞS 25-29,9 n=150 Offita ÞS a30 n=150 Áhættuhlutfall (95% vikmörk)
Þungburi (>4500 g) 7,0% 6,7% 9,3% 1,37 (0,66-2,75)
Þyngd nýburans t 3771 ±27,1** 3832 ± 38,6 3908 ± 38,3**
Lengd nýburans 52,0 ±0,12 52,3 ±01,17 52,2 ± 0,16
Höfuðummál 35,7 ± 0,078*** 36,0 ±0,11 36,3 ±0,11***
Apgar s6 við eina mínútu 17,7% 18,7% 22,7% 1,36 (0,83-2,42)
Apgar s6 við fimm minútur 2,7% 2,7% 3,3% 1,25 (0,37-3,83)
Eftirlit á nýburagjörgæslu (<4 klukkustundir) 13,3%** 14,0% 18,0%** 1,43(0,83-2,42)
Innlögn á nýburagjörgæslu 3,3%* 2,7% 9,3%* 2,99 (1,3-1,7)
ÞS: þyngdarstuðull, *p<0,04, **p<0,004, ***p<0,001; Samanburður á mæðrum í kjörþyngd og of feitum mæðrum.
bæði til lengri og skemmri tíma, samanborið við
böm kvenna í kjörþyngd. Börn of þungra kvenna
vom jafn oft lögð inn á nýburagjörgæsludeild
og börn kvenna í kjörþyngd (tafla IV). Ástæður
innlagnar á nýburagjörgæslu voru blóðsykurfall
nýbura (6% vs 4% vs 2,7%), vot lungu 2% vs 0% vs
1,7%) og barnabiksásvelging (0,1% vs 0% vs 0%).
Ekki reyndist marktækur munur á milli hópanna.
Lungnabólga hrjáði 0,1% barna of feitra kvenna,
1,3% barna kvenna í ofþyngd en ekkert barn
kvenna í kjörþyngd fékk lungnabólgu.
Umræða
Niðurstöður okkar gefa til kynna að offita hafi
neikvæð áhrif á heilsufar verðandi mæðra og börn
þeirra. Fylgikvillar eru hins vegar sambærilegir
hjá konum í kjörþyngd og ofþyngd.
Eins og búast mátti við höfðu of feitar konur
hærri tíðni langvinns háþrýstings, meðgöngu-
háþrýstings og meðgöngueitmnar samanborið
við konur í kjörþyngd. Þetta er vel þekkt og
samhljóma við eldri rannsóknir.3-g' u-14-15 Okkar
niðurstöður sýna að konur með offitu fengu oftar
meðgöngusykursýki en konur í kjörþyngd sem
er í samræmi við erlendar rannsóknir.9-14'15 Konur
með offitu höfðu hærri tíðni einkenna frá stoðkerfi
en konur í kjörþyngd, en fáar rannsóknir hafa
kannað þetta samband. Sænsk rannsókn sýndi
að offita er áhættuþáttur fyrir verki í stoðkerfi og
grind á meðgöngu.34 í þessari rannsókn reynd-
ust konur með offitu fyrir meðgöngu þyngjast
minna en konur í kjörþyngd sem er í samræmi við
rannsókn Edwards.9 Ef til vill er þetta að þakka
þeirri ráðgjöf sem konur fá í mæðravernd um
hver æskileg þyngdaraukning sé á meðgöngu
og að konan hugi betur að mataræði en áður.
Meðalþyngdaraukning hjá konum í kjörþyngd
var samkvæmt okkar rannsókn 13,7 kg, sem er
lægra en fram kom í rannsókn frá árinu 1998
þar sem meðalþyngdaraukning var 16,8 kg.8
Hugsanlegt er að einhver breyting hafi orðið á
þyngdaraukningu þungaðra kvenna hér á landi
á þeim tíma sem er á milli þessara rannsókna
en vera má að þýðin séu ekki nægilega stór til
að hægt sé að draga slíkar ályktanir. Samkvæmt
leiðbeiningum frá Institute of Medicine er æskileg
þyngdaraukning á meðgöngu háð þyngdarstuðli
fyrir meðgöngu. Þannig er mælt með að konur
sem hafa ÞS <19,8 kg/m2 (of léttar) þyngist
um 12,5-18 kg, konur með ÞS 19,8-26,0 kg/m2
(kjörþyngd) þyngist um 11,5-16 kg, konur með ÞS
26,0-29,0 kg/m2 (yfirþyngd) þyngist að hámarki
um 7-11,5 kg og að konur með ÞS >29 kg/m2 þyng-
ist ekki meira en 6,8 kg.35 Hér á landi mætti huga
betur að ráðleggingum til þungaðra kvenna um
hollt mataræði og leiðbeina um æskilega þyngdar-
aukningu miðað við þyngd fyrir þungun. Við
úrvinnslu þessarar rannsóknar kom fram að mis-
munandi er hve oft kona er vigtuð á meðgöngu
og ekki kemur fram hvort ráðgjöf sé veitt um
mataræði eða æskilega þyngdaraukningu, sama
hver þyngd móður er í upphafi þungunar.
Okkar niðurstöður sýna að framköllun fæðing-
ar er algengari hjá konum með offitu en hjá
konum í kjörþyngd, en erlendar rannsóknir eru
misvísandi.3'14 Möguleg skýring gæti falist í hærri
tíðni háþrýstings og sykursýki hjá konum með of-
fitu, sem hvort tveggja getur verið ábending fyrir
framköllun fæðingar.
Konur með offitu og of þungar konur fæddu
ekki oftar með áhöldum og axlaklemma var ekki
algengari hjá börnum þeirra, sem er í samræmi við
niðurstöður fyrri rannsókna.311 Hins vegar er tíðni
694 LÆKNAblaðiö 2010/96