Læknablaðið - 15.09.2012, Síða 37

Ú R PENNA STJÓRNARMANNA LÍ
Þríliða úr stjórnarpenna
Valgerður Árný
Rúnarsdóttir
Höfundur er lyflæknir
á Vogi.
valgerdurrfisaa. is
Rauöur þráður
Að lokinni stórri og yfirgripsmikilli ráðstefnu
fyrir lækna í lyflæknisfræði sem ég sat á
liðnum vetri, þóttist ég finna fyrir rauðum
þræði, sem sat f mér. Þar voru tíundaðir
hinir ýmsu algengu sjúkdómar sem læknar
fást við, meðhöndlun þeirra og nýjungar
í meðferðum, lyf og aðgerðir. Það átti þó
við í öllum algengustu sjúkdómunum að
fyrsta inngrip og meðferð, það sem mestan
árangur átti að hafa, voru svokallaðar lífs-
stílsbreytingar. Þetta var rauði þráðurinn,
sem hljómaði eins og eitthvað sem allir vita
og kunna og kenna. Þar var helst átt við
mataræði, hreyfingu/þjálfun af ýmsum toga
og tóbaksreykingar. Síðan var það ekki nefnt
frekar. Tímanum var síðan varið í nánar
lýsingar á lyfjasamsetningum við háum
blóðþrýstingi og kólesteróli, gigtsjúkdómum,
geðsjúkdómum og lungnasjúkdómum,
skurðaðgerðir og lyf við offitu, flóknar
meðferðir við afleiðingum nýrnabilunar, til
dæmis vegna sykursýki, meðal annars vegna
offitu. Okkar flókna læknisfræði í hnotskurn
með ótal nýjungum og sérfræðiþekkingu. Það
er gott og gilt, spennandi og nauðsynlegt. Ég
sat eftir nokkuð hugsi um hvernig ég gæti
átt þátt x því að auka það sem langmest áhrif
hefur, það er að breyta hegðun, til að draga
úr sjúkdómum og afleiðingum þeirra. Hvert
stefnir starf læknis, er okkar ábyrgð að hafa
áhrif á það?
Mér varð hugsað til möguleika okkar
læknanna; til að hafa mikil áhrif, til að auka
meðferðarheldni, til að breyta hegðun, til að
hafa áhrif á skipulag og þjóðfélagsviðmið, til
að vera leiðandi með öðrum í teymisvinnu,
stýra, leiðbeina, meta árangur og aðlaga. Við
erum flest vön að snerta þennan rauða þráð,
í okkar viðtölum, maður á mann, en gætum
haft meiri áhrif í hópi og teymi. Margir
læknar vinna þó við slíkt en kannski ekki
nógu margir. Mikil vakning er í landinu
til breytinga eins og að auka hreyfingu og
bæta mataræði. Margir vinna ötullega að
því, fagfólk og áhugamenn. Á sama tíma
verður þó vart við margs konar öfgar og
hagsmuni, einnig ber á upplýsingaskorti eða
misskilningi. Ég veit ekki hvaðan leiðandi
afl ætti að koma, frá heilbrigðisráðuneytinu
eða einstökum heilbrigðisstofnunum eða
þjónustukerfum. En þekking og reynsla
læknisfræðinnar má ekki missa sín í þessu
verkefni. Skammtímalausnir duga ekki hér,
Iangtímamarkmið eru aðkallandi.
Samfélagsmiðlar og læknar
Tækninni fleygir fram, samskipti manna
á milli eru örari og víðtækari en nokkru
sinni. Margt er til umhugsunar fyrir
okkur lækna í því samhengi. Nú stendur
til málþing um efnið og það er af nógu
að taka. Ótal skemmtilegar og spennandi
hliðar eru á þessu umræðuefni og mikilvægt
að umræða eigi sér stað. Samfélagsmiðla
má nota til ýmissa hluta, til upplýsingar,
fræðslu, samskipta, sem hluta af lækningu,
til sjálfseftirfylgni, í hópefli, sem sagt í
okkar faglega starfi og samskiptum læknis
og sjúklings. Einnig notum við þá í starfi
í samskiptum okkar lækna, beint og
óbeint, maður á mann og á heild. Síðan eru
samfélagsmiðlarnir sem við nýtum okkur
sem einstaklingar í persónulegu lífi eins og
hver annar en sá vettvangur getur boðið
hættunni heim eins og dæmin sanna. Þar
geta óvarleg orð eignast sjálfstætt líf og
borist víða á augabragði. Margar spurningar
kvikna í þessu samhengi. Hvar eru mörk
faglegrar vinnu og persónulegs lífs? Hvernig
högum við okkur gagnvart sjúklingum sem
við hittum í búðinni eða frænkuboði eða
á „facebook"? Gilda ekki sömu lögmálin,
kurteisi og siðleg hegðun læknis almennt
og síðan fagleg samskipti við sjúkling í
faglegu umhverfi (sem er varla í búðinni, í
frænkuboði eða á netmiðlum). Símtal í dag
getur líka verið skoðun að hluta. Síminn
getur verið friðarspillir í frítíma læknis.
Umgengnisreglurnar fæðast jafnóðum. Það
er áreiðanlega ekki ástæða til að óttast en
afar mikilvægt að ræða þessi grunngildi og
okkar ábyrgð og hegðun í nýju umhverfi.
Nýta miðlana sem best í þágu okkar og
sjúklinganna. Umræður og umhugsun eru
til góðs.
Læknar i félagsstörfum lækna
Ég hef hugsað mér til hreyfings og hætti í
stjórn LÍ á næsta aðalfundi. Ég hef fengið
innsýn í margt sem snýr að Iæknum og
einnig yfirsýn yfir ýmislegt sem þeim
tengist. Læknar sem hópur eru gríðarólíkir,
með ólíka hagsmuni og margvísleg sjónar-
horn. Að sama skapi er margt sem læknar
virðast vilja standa saman um, hugsjónir og
framtíðarsýn, almannaheill og heilsu þjóðar,
menntun og fagmennsku stéttarinnar.
Ég er hrifin af því hve margir eru tilbúnir
að leggja hönd á plóg innan okkar ágæta
félags. Það eru ófáar vinnustundir sem fjöldi
lækna leggur að mörkum, leynt og ljóst, án
endurgjalds og aðeins í þágu félagsins og
okkar hinna. Skrifstofan okkar er rekin af
frábæru starfsfólki, nokkrar stöður lækna
innan félagsins eru launaðar að hluta, en
langflestir sem leggja hönd á plóg gera það
af félagsáhuga og samviskusemi. Læknar
virðast ekki telja það eftir sér að leggja
vinnustundir í þágu okkar hóps þegar eftir
því er leitað, hvort sem það er í stjórnum og
nefndum ýmsum, eða ráðum, umsögnum
eða álitum. Það er hvetjandi og eykur
samtakamáttinn að finna fyrir því.
Mig langar líka að Iýsa ánægju minni
með það hve mikill áhugi hefur verið á
stjórnarstarfi innan félagsins. Kjósa hefur
þurft til formanna LÍ og LR og einnig til
annarra sæta innan stjórnar. Það er gott og
skemmtilegt, enda margir sem hafa áhuga og
eiga erindi inn í okkar félagsstarf. Þannig á
það að vera.
Stjórn LÍ
Þorbjörn Jónsson, formaður
Valgerður Á. Rúnarsdóttir, varaformaður
Magnús Baldvinsson, gjaldkeri
Anna K. Jóhannsdóttir, ritari
Árdís BjörkÁrmannsdóttir
Orri Þór Ormarsson
Salome Ásta Arnardóttir
Steinn Jónsson
Þórey Steinarsdóttir
I pistlunum Úrpenna stjórnarmanna U birta
þeir sínar eigin skoðanir en ekki félagsins.
LÆKNAblaðið 2012/98 477