Læknablaðið - 15.04.2013, Page 17

TILFELLAROÐ MEÐ YFIRLITI
Stokkasegi - sjaldgæfur sjúkdómur
en mikilvæg mismunagreining við höfuðverk,
heilablóðfall og flog
Tilfellaröð með yfirliti
Ólafur Árni Sveinsson læknir1, Ólafur Kjartansson læknir2, Einar Már Valdimarsson læknir3
ÁGRIP
Stokkasegi er sjaldgæf en mikilvæg orsök hækkaðs innankúpuþrýstings
og heilablóðfalls, ekki síst hjá ungu fólki og miðaldra. Konur, sérstaklega
í kringum barnsburð, og einstaklingar með segahneigð eru í sérstökum
áhættuhópi. Það sem gerir greininguna erfiða eru fjölbreytileg einkenni á
borð við höfuðverk, ógleði, uppköst, sjóntruflanir, meðvitundarminnkun,
málstol og hreyfi- og skyntruflanir. Tæplega helmingur sjúklinga fær flog.
Hér eru kynnt fjögur tilfelli sem endurspegla hina margþættu einkenna-
mynd sjúkdómsins og veitt yfirlit yfir sjúkdóminn.
'Taugadeild Karolinska
sjúkrahúsins, Stokkhólmi,
Svíþjóð, 2röntgendeild,
^taugalækningadeild
Landspítala.
Fyrirspurnir:
Ólafur Sveinsson
olafur.sveinsson@
karolinska.se
Greinin barst
24. október 2012,
samþykkt til birtingar
6. mars 2013.
Engin hagsmunatengsl
gefin upp.
Inngangur
Stokkasegi (thrombosis of the cerebral veins and sinuses) er
sjaldgæf en mikilvæg orsök hækkaðs innankúpuþrýst-
ings og heilablóðfalls, ekki síst hjá ungum og miðaldra
einstaklingum. Það sem gerir greiningu stokkasega erf-
iða eru afar fjölbreytileg einkenni.
Við kynnum fjögur tilfelli sem gefa mynd af hinum
margþættu einkennum sjúkdómsins. í fyrsta tilfellinu
er höfuðverkur helsta einkennið. f tilfelli tvö koma fyrir
staðbundin taugaeinkenni og krampar ásamt höfuðverk.
Þriðja tilfellið einkennist af meðvitundarskerðingu. í
síðasta tilfellinu eru einkennin verkur á bak við auga,
hangandi augnlok og sjóntruflun. Fyrstu tvö tilfellin
endurspegla algengustu birtingarmyndir sjúkdómsins.
Tilfelli 1. Höfuðverkur og ógleði
Kona á þrítugsaldri leitaði á bráðamóttöku vegna höfuð-
verkjar sem hún hafði haft í tvær vikur. Höfuðverknum
fylgdi ógleði, hann versnaði við hósta. Parasetamól var
gagnslítið. Hún hafði verið hraust, fyrir utan að hafa
fengið sega í djúpar bláæðar í ganglim þremur árum
áður. Taugaskoðun var eðlileg en sjúklingur var meðtek-
inn og sagði verkinn vera á bilinu 8-9 á VAS (visual analog
scale). Tölvusneiðmyndarannsókn af höfði var eðlileg en
mænuholsástunga leiddi í ljós hækkaðan mænuvökva-
þrýsting (35 cm vatns). í kjölfarið var gerð segulómskoð-
un með tilliti til bláæða. Hún leiddi í ljós sega í þver-
stokki (transverse sinus) og þykktarstokki (superior sagittal
sinus) (mynd la). Sjúklingurinn fékk heparín-innrennsli
fyrstu dagana, síðan tók við blóðþynningarmeðferð með
warfaríni. Einkennin löguðust á næstu tveimur vikum.
Þar sem í ljós kom að konan hafði stökkbreytingu fyrir
factor V Leiden, lágt hómócystein í blóði og hafði áður
fengið bláæðasega, var ákveðið að setja hana á langtíma
Mynd 1a. Segulómun (FLAIR) - efri röð sýnir segulskært innihald í
þverstokki og þykktarstokki (ör) vegna segamyndunar. í neðri röð eru
myndir sex mánuðum síðar. Þar er innihald stokka segulsnautt sem
samrýmist eðlilegu flæði (ör).
Mynd 1b.
Segulómun,
bláæðamyndataka
(Magnetic reson-
ance venigraphy).
Myndir í efri röð
sýna vöntun á ftæði
og að hluta lítið
flæði I þykktarstokki
og þverstokki hægra
megin (örvar). Á
myndum I neðri röð,
6 mánuðum síðar,
er flæði I báðum
þessum stokkum
nánast eðlilegt
(örvar).
warfarín-meðferð. Segulómskoðun eftir 6 mánuði leiddi
í Ijós að stokkaseginn var að mestu horfinn (mynd lb).
(' ’ » > N.
- S
P >
. ir ■ ' ■ ^
.* ' V
r ’*r
f
LÆKNAblaðið 2013/99 189