Læknablaðið - 15.07.2013, Blaðsíða 16

RANNSÓKN
sókn juku bæði kynin gönguhraða sinn eftir 6-MFÞ. Sú breyting
hélst stöðug til loka rannsóknar.
í rannsókn Galvao og félaga21 kom í ljós að eldri konur hefðu
meiri möguleika til að bæta vöðvakraft sinn en karlar. Það er í takt
við niðurstöður okkar þar sem aukning á vöðvakrafti í fótum var
meiri hjá konum en hjá körlum eftir 6-MFÞ, þótt munur milli kynja
hafi ekki verið tölfræðilega marktækur. Þá má gera ráð fyrir að lífs-
stílsbreytingar sem þátttakendur tileinkuðu sér meðan á íhlutun
stóð og eftir að henni lauk eigi einnig drjúgan þátt í að viðhalda
áunnum breytingum.10
í 6MW jókst gönguvegalengd beggja kynja og munur á áhrifum
þjálfunar var ekki marktækur. Rannsókn Huang og félaga22 bendir
til að slíkar niðurstöður séu staðfesting á því að auka megi þol
eldri aldurshópa með markvissri þjálfun, óháð kyni. Hin jákvæðu
áhrif hreyfingar á hreyfigetu og almenna heilsu eldri aldurs-
hópa eru einnig þekkt, en draga má úr dánartíðni, sjúkdómum og
örorku með reglubundinni hreyfingu.23 Þessar niðurstöður sýna
á skýran hátt tengsl markvissrar þjálfunar við aukna hreyfigetu
beggja kynja. Niðurstöður grunnmælinga okkar eru einnig í takt
við aðrar rannsóknir sem sýna að eldri karlar hreyfi sig meira en
eldri konur.2324 Sé aftur á móti litið á niðurstöður í lok rannsóknar
er sá munur ekki lengur til staðar. Sex mánaða íhlutun hefur að
líkindum haft jákvæð áhrif á hreyfingu þessa aldurshóps, ekki síst
hjá konunum.
LÞS karla og kvenna lækkaði marktækt eftir 6 mánaða þjálfun.
Sú breyting varðveittist út rannsóknartímann. Rannsókn Jenkins
25 bendir á að því hærri sem LÞS er, þeim mun meiri líkur eru á að
skert hreyfigeta geri vart við sig meðal eldri einstaklinga. Þá dreg-
ur úr ADL eftir því sem LÞS verður hærri.2 Við lok rannsóknartíma
var LÞS þátttakenda lægri en í upphafi rannsóknar og því má líta
á 6-MFÞ sem fyrirbyggjandi þátt í að viðhalda hreyfigetu aldurs-
hópsins, ekki síst þar sem kraftur tapaðist ekki á rannsóknartíma
og hreyfigeta efldist.
Takmarkanir þessarar rannsóknar má tengja við brottfall þátt-
takenda sem var um 20%. Þeir sem hættu þátttöku voru marktækt
eldri og ekki eins vel á sig komnir og þeir sem luku öllu rann-
sóknarferlinu. Helsti styrkur þessarar rannsóknar var rann-
sóknarsniðið. Það gaf H-2 einnig tækifæri til þátttöku í þjálfun og
næringarfræðslu að loknu viðmiðunartímabili. Verklag af þessum
toga í rannsóknum er viðeigandi fyrir þennan aldurshóp með til-
liti til þeirrar þekkingar sem til er um minnkandi hreyfigetu með
hækkandi aldri.2 Styrkur rannsóknarinnar liggur einnig í hóflegri,
einfaldri og einstaklingsmiðaðri þjálfun þar sem ákefðin var eitt
lykilatriða, en hún hefur að mati sérfræðinga sterka tengingu við
ávinning þjálfunar.26
Hin jöfnu áhrif þjálfunar á kynin, framfarir beggja kynja að
lokinni 6-MFÞ og niðurstöður 12 mánuðum eftir að íhlutun lauk
sýna hvað markviss þjálfun getur leitt af sér. Niðurstöðurnar sýna
á skýran hátt að hægt er að hafa jákvæð áhrif á hreyfigetu þessa
aldurshóps með markvissri en hóflegri þjálfun. Rannsóknin bend-
ir eindregið til þess að þjálfun af þessum toga eigi að vera hluti
af hefðbundinni heilsugæslu aldraðra þar sem líklegt er að hún
skili sér í sparnaði í heilbrigðiskerfinu.27-28 Þetta atriði á ekki síst við
um eldri konur sem þurfa á meiri aðstoð og þjónustu að halda en
karlar frá heilbrigðisyfirvöldum.29-30
Heildaráhrif rannsóknarinnar staðfesta einnig að reglubundin
hreyfing og heilbrigður lífsstíll getur haf t þýðingarmikið for varnar-
gildi til að viðhalda ADL. íslenskir læknar og erlendir sérfræðingar
styðja slíkar íhlutanir þegar þeir benda á að lýðgrunduð inngrip
eða íhlutanir af þessum toga séu áhrifaríkari í lýðheilsufræðilegu
tilliti en aðferðir sem byggja á áhættuskimun.731
Ályktun
Þar sem enginn marktækur munur kom í Ijós á áhrifum þjálfunar
á kynin er hægt að álykta að eldri karlar og konur sem eru við
nokkuð góða heilsu bregðist á sambærilegan hátt við fjölþættri
þjálfun og að þau geti varðveitt áunnar jákvæðar breytingar á sam-
bærilegan hátt í allt að 12 mánuði með áframhaldandi sjálfstæðri
þátttöku. Einnig má álykta að einstaklingsmiðuð þjálfunaráætlun
þar sem sérstök áhersla er lögð á tíðni, tímalengd og ákefð æfinga
geti aukið hreyfigetu einstaklinga af báðum kynjum sem náð hafa
mjög háum aldri. Gera má ráð fyrir að þjálfun af þessum toga komi
í veg fyrir ótímabæra skerðingu á hreyfigetu. Rannsóknin bendir
eindregið til þess að hófleg kerfisbundin þjálfun fyrir þennan ald-
urshóp eigi að vera hluti af hefðbundinni heilsugæslu aldraðra þar
sem líklegt er að þjálfun af þessum toga hafi áhrif á mörg líffæri
og líffærakerfi32, geti skilað sér í sparnaði í heilbrigðiskerfinu2728 og
þannig orðið hvati fyrir lækna að ávísa hreyfingu í formi hreyfi-
seðla.
Þakkir
Höfundar þakka fólkinu sem tók þátt í rannsókninni fyrir skilning
þess og samvinnu. Þakkir eru jafnframt færðar þeim sem unnu að
rannsókninni og eftirtöldum aðilum sem styrktu hana: RANNIS,
Rannsóknasjóður Háskóla Islands, líkams- og heilsuræktarstöðin
World Class Laugar, líkams- og heilsuræktin Máttur á Selfossi,
Samband sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu, Hjartavernd, Heil-
brigðisstofnun Suðurlands, Verkamannafélagið Hlíf í Hafnarfirði,
Dvalarheimili aldraðra sjómanna (DAS) í Reykjavík, Lýðheilsu-
stöð, mennta- og menningarmálaráðuneytið og Knattspyrnusam-
band Islands.
336 LÆKNAblaðið 2013/99