Læknablaðið - 15.07.2013, Blaðsíða 21

RANNSÓKN
Tafla IV. Fæðingarmáti kvenna með sykursýki af tegund 1 á árunum 1999-2010
i samanburði við almennt þýði á sama timabili.
Konur með Allar fæðingar
SSTI 1999-2010
n=93 n=93
n % %
Framkölluð fæðing 36 40 16*
Eðlileg fæðing 28 30 76
Fæðing með sogklukku og/eða töng 4 4 7
Fæðing með keisaraskurði 61 65 17
Valaðgerð 30 32 7
Bráðaaðgerð 31 33 10
'1999-2010 ÍReykjavík
yfir kjörþyngd), en engin kvennanna var undir kjörþyngd. Ekki
var marktækur munur á líkamsþyngdarstuðli milli áranna 1999-
2004 og 2005-2010 (p = 0,36). Ekki fundust heldur tengsl á milli
aldurs og BMI í línulegri aðhvarfsgreiningu (B = -0,039; 13 = -0,49,
p = 0,65). Konurnar þyngdust að meðaltali um 13 kg (staðalfrávik
5 kg, bil 2-27 kg). Af fylgikvillum sykursýki reyndust augnbotna-
breytingar algengastar, síðan langvinnur háþrýstingur og skjald-
kirtilsjúkdómar, nýrna- og taugaskemmdir. Um 13% (n = 12/89)
af öllum konunum voru með háþrýsting fyrir þungun, rúm 5% (n
= 5/88) fengu háþrýsting á meðgöngu og 19% (n = 18/88) fengu
meðgöngueitrun. Þegar skoðað var samband blóðþrýstingskvilla
og þyngdar reyndust 3% kvenna í kjörþyngd vera með lang-
vinnan háþrýsting en 9% fengu meðgöngueitrun. Meðal kvenna í
ofþyngd voru 16% með langvinnan háþrýsting og 16% fengu með-
göngueitrun, en samsvarandi tölur fyrir þær offeitu voru 28%.
Upplýsingar um tegund insúlínmeðferðar voru aðgengilegar
í 89 meðgöngum. A árunum 1999-2004 voru flestar konurnar á
mannainsúlíni, en 2005-2010 voru langflestar á insúlínhliðstæðum
sem gefnar eru með einnota pennum eða insúlíndælu. Tafla II
sýnir blóðsykurstjórnun fyrir og á fyrsta og þriðja þriðjungi með-
göngu hjá hluta kvennanna. HbAlc mæling fyrir hvert tímabil
var ekki til hjá öllum konunum. Hægt var að reikna breytingu
á HbAlc frá fyrsta yfir á þriðja þriðjung hjá 65 kvennanna og
reyndist lækkun að meðaltali um 1,2 prósentustig (16% lækkun).
Þegar borin voru saman árin 1999-2004 og 2005-2010 var ekki
marktækur munur á blóðsykurstjórnun fyrir þungun og á fyrsta
þriðjungi meðgöngu. A þriðja þriðjungi var HbAlc hins vegar
marktækt lægra á fyrra tímabilinu. Konur yngri en 25 ára voru
með marktækt hærra HbAlc á fyrsta þriðjungi, í samanburði við
25-35 ára (p = 0,039) og konur yfir 35 ára aldri (p = 0,02) (Tafla III).
Samband aldurs og blóðsykurstjórnunar var staðfest með einþátta
línulegri aðhvarfsgreiningu. Niðurstöðurnar sýndu að fyrir hvert
Tafla V. Nýburakvillar hjá börnum mæðra með sykursýki af tegund 1.
n %
Sykursýkiheilkenni (diabetic fetopathy) 31 36
Gula 20 23*
Sýkingar 7 8
Blóðsýklasótt (sepsis) 4 5
Öndunarfærakvillar
Fyrirburaandnauð (Respiratory distress syndrome) 3 4
Vot lungu (transient tachypnea) 5 6
Loftbrjóst 1 1
Fósturköfnun (asphyxia) 2 2**
Axlaklemma (viðbeinsbrot) 2 2
Upplýsingar frá Fæðingarskráningunni um almennt þýði 1999-2009: ‘ = 5%, ** = 1%.
ár í aldri var HbAlc að jafnaði 0,09 prósentustigum lægra á fyrsta
þriðjungi meðgöngu. Á þriðja þriðjungi var HbAlc að jafnaði 0,04
prósentustigum lægra fyrir hvert ár í aldri. Líkamsþyngdarstuð-
ull, tímalengd frá greiningu sykursýki, augnbotnabreytingar og
nýrnaskemmdir höfðu ekki áhrif á þetta samband.
Fæðing var framkölluð í 40% tilvika, 30% fæddu án inngripa,
en 4% með töng og/eða sogklukku. Fæðing var með keisaraskurði
í 65% tilvika, þar af 32% með val- og 33% með bráðaaðgerð (Tafla
IV).
Á tímabilinu fæddust tvö andvana börn eftir 22 og 24 vikna
meðgöngulengd. Því var burðarmálsdauði 21,3/1000 fædd börn,
en í almennu þýði á sama tímabili 5,3/1000. Alls fæddust átta börn
með meðfædda missmíð (9%). Þar af voru fimm með hjartagalla
(6%). Aðrir gallar voru opleysi vélinda, óskriðið eista og innan-
rás (hypospadiasis). Ekki fannst samband milli blóðsykurstjórn-
unar samkvæmt HbAlc gildum og meðfæddra missmíða, hvorki
með ópöruðu t-prófi né aðhvarfsgreiningu fyrir tvíflokkunar-
breytu. Algengustu nýburakvillarnir voru sykursýkiheilkenni og
gula. Sjaldgæfari kvillar voru blóðsýklasótt, öndunarfærakvillar,
fósturköfnun og viðbeinsbrot (Tafla V). Konur sem áttu börn með
sykursýkiheilkenni og/eða gulu reyndust vera með marktækt
hærra meðal-HbAlc á þriðja þriðjungi meðgöngu heldur en hinar
(Tafla VI).
Tafla VII sýnir samanburð á meðalþyngd og líkamsþyngdar-
stuðli barna mæðra með sykursýki af tegund 1 og barna í almennu
þýði miðað við meðgöngulengd. Samband var á milli þyngdar-
breytinga móður og þyngdar nýbura. Fyrir hvert kílógramm sem
móðirin þyngdist var barnið tæplega 42g þyngra. Þyngdaraukn-
ing móður var þó ekki sterkur forspárþáttur fyrir þyngd nýbura.
Tafla VI. Samanburður á meðaltali í bióðsykurstjórnun milli kvenna með sykursýki af tegund 1 sem fæddu börn með og án sykursýkiheilkennis og gulu hjá nýburum.
Sykursýkiheilkenni Ekki sykursýkiheilkenni p-giidi
n HbA1c % sf n HbA1c% sf
Fyrir meðgöngu 20 8,2 1,1 33 7,6 1,7 0,148
Á fyrsta þriðjungi 27 7,7 1,0 45 7,5 1,5 0,389*
Á þriðja þriðjungi 27 6,6 0,8 50 6,2 0,7 0,013
Gula Ekki gula
Fyrir meðgöngu 14 8,0 1,6 39 7,7 1,5 0,581
Á fyrsta þriðjungi 17 7,5 1,1 55 7,6 1,4 0,706**
Á þriðja þriðjungi 15 6,7 0,7 62 6,2 0,8 0,018
n = fjöldi mæðra sem gögn fundust um, sf = staðalfrávik. Óparað t-próf notað, en Mann-Whitney próf til staðfestingar gaf '0,074 og "0,947
LÆKNAblaðið 2013/99 341