Þjóðlíf - 01.05.1986, Qupperneq 25

Ekkert ríki hefur enn sett lög yfir
frjóvgun af þessu tagi - og því
gildir hér einungis siðgæði þess
sem unnt er að framkvæma,
segirtímaritiðennfremur. Réttar-
staða fósturs er mjög óskýr, svo
ekki sé dýpra í árinni tekið.
Frjóvgað egg er ekki eign eins
né neins, ekki einu sinni móður-
innar. Um 2.000 glasabörn
ganga nú um á þessari jörð.
Flest eiga þau heima í Bandaríkj-
flutningi mínum var sú að ég
rakst á smáfrétt í einu dagblað-
anna og viðtal við Jón Hilmar
Alfreðsson lækni, þar sem fram
kom að tæknifrjóvgun hefur ver-
ið beitt hér á landi síðan um
1980 og nú munu hafa fæðst um
50 íslensk börn á þennan hátt,"
sagði Guðrún Helgadóttir í sam-
tali við ÞJÓÐLÍF. „Margarspurn-
ingar vakna óneitanlega í sam-
bandi við þessi mál. Þetta gerist
Mögulegt er að barn sem get-
ið er í glasi eða með tœkni-
frjóvgun eignist fimm for-
eldraígildi!
Læknar soga egg úr konu.
unum, Bretlandi, Ástralíu og V-
Þýskalandi. Vitað er um sex slík
börn í A-Þýskalandi. Fyrsta
glasabarnið fæddist árið 1978 í
Bretlandi og var það stúlka sem
skírð var Louise Brown. Fæðing
hennar vakti heimsathygli, en nú
þykir þetta nær hversdagslegur
atburður.
Upp koma margs konar sið-
ferðilegar og félagslegar spurn-
ingar í sambandi við genatækn-
ina svokölluðu. Varðandi glasa-
börnin geta víst flestir verið sam-
mála um að því beri að fagna að
tæknin hefurgert barnlausum
hjónum mögulegt að eignast
barn á þennan hátt - ef eigin-
maðurinn er líffræðilegur faðir
barnsins. Ef ókunnugt er um föð-
urinn vaknar sú spurning hvort
börn sem til eru komin á þennan
hátt, eða með tæknifrjóvgun
sem ætíð eru til komin með
gjafasæði ókunnra manna, eigi
ekki a.m.k. siðferðilegan rétt á
því að vita um sinn uppruna.
Þessar spurningar hafa borið á
góma á Alþingi sem nýlega sam-
algjörlega framhjá kerfinu.
Ástæðan fyrir því að ég vil að
réttarstaða þessara barna sé
skilgreind af löggjafarvaldinu er
einfaldlega sú að ég hef séð
ýmsan galskap mannfólksins í
sambandi við erfðamál. Sam-
kvæmt núgildandi lögum okkar
getur eiginmaður konu höfðað
véfengingarmál um faðerni
barns sem hún hefur alið, þó svo
hann hafi gengist við barninu
áður. Nú eru menn látnir skrifa
undir yfirlýsingu þess efnis að
þeir gangí' við þarni, sem kona
elur með pessum hætti, en
möguleikinn er fyrir hendi varð-
andi véfengingu síðar meir,
bæði af hálfu eiginmannsins og
annarra ættingja."
Guðrún sagði, að ekki hefði
komið til véfengingarmála af
þessu tagi hér á landi, en sagði:
„Mér finnst einfaldlega betra að
byrgja þennan brunn áður en
einhver dettur í hann. Það má
einnig benda á að börn sem til
eru komin með þessum hætti
gætu hafið véfengingarmál síðar
\3m 1000fóstur eru nú geymd
ífrystikistum víðs vegar um
heiminn og bíða þess að kom-
ast í móðurkvið. Lenda þau öll
þar?
Þykkti tillögu GuðrúnarHelga-
dóttur um skipan nefndar sem
geri athugun á réttaráhrifum
tæknifrjóvgunar og geri tillögu
um hvernig réttarstaða aðila
verði ákveðin.
„Kveikjan að þessum tillögu-
meir. Þannig að það er best fyrir
alla aðila, bæði foreldra og barn-
ið sjálft, að réttarstaða aðila í
þessum málum sé skýr, eða alla
vega skýrari en nú er. Síðan
mætti vel athuga hvort ekki
kæmi til greina að ógiftar konur
Vökvinn ásamt örsmáum eggjum er rannsakaður í smásjá.
Frjóvgað eggið er sett í hitakassa í tvo til þrjá daga.
ÞJÓÐLlF 25