Þjóðlíf - 01.05.1991, Síða 10

Þjóðlíf - 01.05.1991, Síða 10
INNLENT Skerðir samkeppnis- kæfni íslenskra Þegar vextir eru orðnir helmingi hærri en í samkeppnislöndum skerð- ist hæfni íslenskra fyrirtækja til að standast samkeppni. Þessi vandi verður enn stærri þegar haft er í huga að ísiensk fyrirtæki eru nú þegar yfir- ieitt mun skuldsettari en gengur og gerist meðal fyrirtækja erlendis. Vaxtahækkanirnar leiða því til þess að íslensk útflutningsfyrirtæki lenda í erfiðari stöðu gagnvart samkeppnis- fyrirtækjum erlendis. Og það sama á við um íslensk fyrirtæki sem keppa á markaði við innflutta vöru og þjón- ustu. Viðeyjarstjórnin kýldi vextina upp aftur. En þegar þessar vaxtahækkanir byrjuðu að segja til sín á árinu 1987 kollvörpuðust öll plön hjá íbúðakaupendum á áður- nefndu árabili (1984—1986). Þessi vaxta- hækkun lífeyrissjóðanna leiddi til þess að margir íbúðakaupendanna misstu íbúð- irnar eða neyddust til að taka dýr bankalán til að hafa fyrir afborgunum. Það er reynd- ar enn eitt dæmið um hvernig vaxtahækk- anir leiða oft til meiri eftirspurnar eftir lánsfjármagni þvert á kenningar hávaxta- manna um að hávextir slái á eftirspurn. En aðalatriðið er þó að fólkið sem keypt hafði íbúðir á þessu tímabili þurfti að mæta auk- inni greiðslubyrði með hærri launum eða fleiri lánum. Á það er að benda að vegna þess að lánshlutfall húsnæðisstjórnarlána í íbúða- kaup 1984 til 1986 var minna en síðar varð þá hefur vaxtabyrðin af allri íbúðaskuld- bindingunni verið meiri en ella. Þannig væri einnig hægt að skipa íbúðakaupend- um í flokka eftir því hvernig lánakerfið var hverju sinni og fá út meðalvaxtabyrði. Og jafna síðan út vexti eftir því. Nú hefur ríkisvaldið enn einu sinni ákveðið að þyngja álögur á íbúðakaupend- um þessa tímabils með hækkun húsnæðis- vaxta aftur í tímann. Forstjóri Húsnæðis- stofnunar hefur upplýst að hækkunin nái til allt að 21 þúsund lántakenda og greiðslubyrði vegna vaxtanna á lánunum frá 1984 til 1986 þyngist um tæplega 22%. En það er aðeins hluti af aukinni greiðslu- byrði í kjölfar ákvarðana ríkisstjórnarinn- ar. Með hækkun húsnæðisvaxtanna var komið aftan að fólkinu. Morgunblaðið varaði ríkisstjórnina við í leiðara 22.maí s.l.: „Það hefur verið óþolandi kækur í þessu þjóðfélagi árum saman að gjör- breyta forsendum fyrirfjárhagslegum ráð- stöfunum fólks með stjórnvaldsákvörðun- um“. En Friðrik Sophusson fjármálaráð- herra kvað á hinn bóginn sérstakt Eykur erlendis —Vaxtahækkanirnar draga ekki endi- lega úr erlendum lánum því í stað þess að ríkið taki lánin neyðast fyrir- tæki til að gera það sagði fjármálast- jóri stórs fyrirtækis í samtali við Þjóð- líf-. í rauninni auka þessar gífurlegu hækkanir erlendar lántökur. Auðvitað hljóta fyrirtækin að bregðast við bæði vörukaupalánum og langtímafjárfest- ingarlánum og við skuldbreytingum með því að leita hófanna erlendis. Menn verða að hafa í huga að langtíma- lánin hjá íslensku bönkunum eru núna með föstum vöxtum sem eru með þetta 11 til 13% raunvexti. Þau fyrirtæki sem geta fara því á erlendan markað og fá mun hagstæðari lán þrátt fyrir mikla fyrirhöfn og lántökugjald hér heima auk mikillar gengisáhættu, sagði fjár- málastjórinn. réttlætismál að hækka vextina á þessum gömlu fárhagsskuldbindingum! Vísaði hann til þess að byggingasjóðirnir væru í aukinni þörf fyrir fjármagn til að mæta nýjum útlánum. Þannig er sífellt höggvið í sama knérunn; fólkið sem þurfti að greiða verðtrygginguna og háa vexti frá 1980 til 1986 í þeim tilgangi að bæta byggingasjóð- unum tjónið vegna óverðtryggðra útlána kynslóðarinnar á undan, á nú að greiða enn meira til að mæta þörfum húsnæðis- kynslóðarinnar á eftir. Fjármálaráðherra hefur einnig sagt að ef lífeyrissjóðirnir knýi fram hærri vexti fyrir sig muni ríkis- valdið bregðast við því með því að hækka vaxtaprósentuna enn meira af gömlu hús- næðislánunum. Þannig virðist þetta vaxtafyllerí engan endi ætla að taka. Valur Valsson, bankastjóri íslands- banka hefur sagt í fjölmiðlum að „hækkun á vöxtum spariskírteina gæfi augljóst til- efni til vaxtahækkana á inn og útlánum bankanna“. Og aðrir bankastjórar hafa tekið undir þetta sjónarmið. Þetta þýðir að sjálfsögðu að aðrar langtímaskuldbinding- ar en húsnæðisstjórnarlán þyngjast enn frekar. Sumir græða Er kolkrabbinn að eignast allt? Sú almenna vaxtahækkun sem nú hefur orðið mun flytja þeim einstak- lingum skattlausar tekjur sem hafa haft aðstöðu til að fjárfesta í verðbréfum. Þeir einstaklingar sem skulda verða hins vegar fyrir miklum búsifjum án þess að tillit sé til þess tekið í sköttum svo neinu nemi. Húsnæðiskynslóð ráðherra í ríkis- stjórninni sem fékk ódýr húsnæðislán og námslán sleppur við búsifjarnar, þ.e. verðbótalausa kynslóðin en húsnæðis- kynslóðirnar sem koma á eftir tapa miklu. Fyrirtæki sem skulda mikið munu á sama hátt stórtapa á þessum hækkunum en þau fáu fyrirtæki sem hafa góða eigin- fjárstöðu munu hins vegar standa mun betur að vígi. í rauninni er hér um að ræða fjármagnsflutninga frá skuldugum heimilum og fyrirtækjum til nokkurra fyrirtækja og einstaklinga. „Ætli kolkrabbinn eignist bara ekki allt“, sagði kunnur hagfræðingur úr Sjálfstæðisflokknum í samtali við tíð- indamann Þjóðlífs þar sem verið var að ræða afleiðingar vaxtahækkananna. 0 10 ÞJÓÐLÍF

x

Þjóðlíf

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðlíf
https://timarit.is/publication/1099

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.