Þjóðlíf - 01.05.1991, Qupperneq 24

AMNESTY 30 ARA
SIGRÍÐUR MATTHÍASDÓTTIR
Samtökin Amnesty International eru 30
ára á þessu ári. Þau voru stofnuð árið 1961 í
kjölfar greinar breska lögfræðingsins Pet-
er Benenson í „The Observer“ sem hann
nefndi „Gleymdi fanginn“. Greinin fjall-
aði um fangelsanir, pyntingar og líflát á
fólki vegna skoðana sinna og trúarbragða.
Starfsemi Amnesty er alþjóðleg og það er
skoðun samtakanna að mannréttindabar-
átta eigi sér engin landamæri, þar beri allir
jafna ábyrgð.
Markmið samtakanna eru:
að tryggja að allir samviskufangar verði
þegar látnir lausir án skilyrða
að beita sér fy rir þ ví að allir pólitískir fang-
ar fái réttláta meðferð fyrir dómstólum og
að meðferð mála dragist ekki úr hömlu
að berjast fyrir afnámi pyndinga og lífláts-
dóma
Baráttan er háð með pennann að vopni.
Félagar skrifa bréf til yfirvalda, vekja at-
hygli á einstökum málum og fara fram á að
þau virði grundvallarmannréttindi þegna
sinna. Samtökin gæta fyllsta hlutleysis
hvað varðar stjórnmál og trúarbrögð, eru
ekki með né á móti skoðunum þeirra fanga
sem barist er vegna heldur láta sig einung-
is varða að mannréttindum sé fylgt. Starf-
ið byggir á mannréttindasáttmála Samein-
uðu þjóðanna. Á stofnárinu 1961 tók
Amnesty að sér mál 210 samviskufanga.
Nú hafa samtökin unnið með mál 42.000
fanga, þar af hefur 38.000 málum verið
lokað.
Auk starfsins í þágu samviskufanga
berjast samtökin fyrir afnámi pyndinga og
dauðarefsinga. Daglega berast skrifstof-
um samtakanna skýrslur hvaðanæva að
um samviskufanga, rangláta meðferð
mála pólitískra fanga, pyndingar, manns-
hvörf og aftökur án dóms og laga. Þetta
sýnir svo ekki verður um villst að samtak-
anna Amnesty International er þörf nú,
árið 1991, ekki síður en fyrir þrjátíu árum.
0
ÞÚSUND MANNS í ÍSLANDSDEILD
íslandsdcild Amnesty International var
stofnuð 1974. Skráðir félagar eru rétt
tæplega 1000. Virkir félagar eru um 100
og vinna að hinum ýmsu verkefnum.
Framlag hvers og eins fer eftir getu og
áhuga. Hér á eftir verður rætt um helstu
vinnuaðferðir deildarinnar.
Hóparnire.ru máttarstoðir samtakanna. Á
þeim hvílir meginstarfið. Þeir taka að sér
samviskufanga og vinna að því að þeir séu
látnir lausir, taka þátt í herferðum, fjáröfl-
un, öflun nýrra félaga og eru þátttakendur
í stefnumótun og stjórnun hverju sinn-
i.Um 40 manns starfa að skyndiaðgerðum
innan deildarinnar. Mikilvægi þessara að-
gerða er hraðinn, stundum hafa ríkis-
stjórnir fengið áskorun frá Amnesty 24
stundum eftir að handtaka átti sér stað en
það er í þann mund sem líklegast er verið
að pynta fangann ef hætta er á slíkri með-
ferð á annað borð.
Mánaðarfangakort eru auðveldasta leiðin
til að vera virkur í starfi samtakanna.
Áskrifendur fá send heim 3 tilbúin kort í
hverjum mánuði og þurfa aðeins að skrifa
nafn sitt og heimilisfang og póstleggja.
Herferðir eru einn liður í baráttu samtak-
anna. Þá gangast samtökin fyrir því að
vekja athygli heimsins á almennu ástandi
mála í einstökum löndum eða hópi landa.
Árið 1988 gengust samtökin fyrir herferð
sem bar nafnið „Mannréttindi strax“.
Með henni var skorað á yfirvöld allra ríkja
að virða þau mannréttindi sem voru sett
fram í Mannréttindayfirlýsingu Samein-
uðu þjóðanna fyrir 40 árum. Árið 1989 var
meginverkefni samtakanna herferð gegn
dauðarefsingum.
Fjáröflunarstarfsemi:Samtökm byggja af-
komu sína á frjálsum framlögum og þau
þyggja aldrei ríkisstyrki til að tryggja sjálf-
stæði sitt og óhlutdrægni. Helsta fjáröfl-
unaraðferð Islandsdeildarinnar fyrir utan
frjáls framlög og gjafafé er sala jólakorta.
í áranna rás hefur fjöldi fólks lagt sam-
tökunum lið í sjálfboðavinnu, þar á meðal
listamenn af ýmsu tagi sem komið hafa
fram í nafni samtakanna. Ótal einstak-
lingar og stofnanir hafa lagt samtökunum
lið og sparað þeim ómældan kostnað.
0
24 ÞJÓÐLÍF