Frjáls verslun - 01.08.2014, Blaðsíða 12

12 FRJÁLS VERSLUN 8-9 tbl. 2014
Við bjóðum fyrirtækjum
sérþekkingu
Þjónusta við fyrirtæki
Okkar vinna snýst um að þín vinna gangi vel. Við leggjum okkur fram um að
setja okkur vel inn í það sem þú ert að gera, og þó að við þekkjum kannski
ekki viðfangsefnin í þínu starfi jafn vel og þú, þá vitum við hvað starfið
gengur út á.
Starfsfólk Íslandsbanka býr yfir áratuga reynslu í þjónustu við sjávarútveginn
og hjá bankanum starfar stór hópur fólks með sérþekkingu á greininni.
Þannig getum við ávalt tryggt fyrirtækjum í þessari undirstöðuatvinnugrein
þjóðarinnar þá bankaþjónustu sem hún þarfnast.
Þekking sprettur af áhuga.
Ragnar Guðjónsson hefur starfað
við fjármögnun sjávarútvegs í 40 ár.
Ragnar er viðskiptastjóri í
sjávarútvegsteymi Íslandsbanka.
islandsbanki.is Netspjall Sími 440 4000 Facebook
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
6
5
0
8
3
Frelsið í
atvinnulífinu
með tilkomu
EES, sem aðrar
þjóðir höfðu
viðhaft í áratugi,
hét allt í einu
nýfrjálshyggja.
Það er þessi nýfrjálshyggja
N
ýlega birti Fréttablaðið könnun sem sýndi
að 70% vilja ekki að einokun ÁTVR á
sölu áfengis verði afnumin og að leyft
verði að selja vín í matvöruverslunum.
Ekki má víst vera of greiður aðgangur að víninu – en
samt gleðjast allir yfir því hvað þjónusta ÁTVR hefur
batnað mikið, vöruval sé fjölbreytt og afgreiðslu tím ­
inn rúmur. Það er eðlilegt að staldrað sé við niður stöðu
þessarar könnunar þótt eflaust séu mörg verk efni brýnni
á vettvangi stjórnmála en afnám einok unar ÁTVR.
Hér er hins vegar mál sem snýst um grunnafstöðu til
frelsis í verslunarrekstri og ríkis afskipta. Í ljósi þessarar
niðurstöðu má spyrja hvort allur innflutningur og
smásala eigi ekki að vera í hönd um ríkisins? Fæst ekki
mesta hagræðið og vöruvalið með því?
En hvernig má það annars vera að allir rjúki upp
til handa og fóta með hávaða og látum þegar rætt er
um einokun í mjólkuriðnaði en séu hlynntir einokun í
verslun með áfengi? Er sum einokun betri en önnur?
Það er mikið rætt um ríkisstyrki og tollavernd í
landbúnaði – sem er afar eðlileg og þörf umræða – en
hinir sömu taka andköf þegar rætt er um að afnema
ríkisrekstur í fjölmiðlum og hafa jafnvel á orði hvort
menn ætli að láta Jón Ásgeir alveg um markaðinn. Allt
í einu eru ríkisstyrkir og ríkisrekstur þá af allt öðrum
toga. Eftir að RÚV varð hlutafélag hefur það fengið
um 26 milljarða króna í ríkisstyrki frá skattgreiðendum
í gegnum nefskattinn svonefnda. Er það eðlilegt?
Hvers vegna á RÚV að fá slíka meðgjöf til að keppa
við vel á annan tug einkarekinna fjölmiðla á Íslandi?
Ríkisútvarpið er ekki sú ramma taug í samfélaginu
sem það var á árum áður. Líklegast verður RÚV
ekki til í núverandi mynd eftir fimmtán ár. Það fellur
innan frá vegna taprekstrar og nýrrar tækni. Ungt fólk
er að yfirgefa hefðbundið sjónvarp og hefðbundna
prentmiðla. Ungt fólk vill ekki kaupa fréttir og telur
eðlilegt að þær fáist frítt á netinu. Það verða þess vegna
engin „ljót utanaðkomandi nýfrjálshyggjuöfl“ sem fella
RÚV með tíð og tíma.
Hvernig getur staðið á því að við viljum stundum ríkisrekstur í atvinnulífinu og stundum ekki? Stundum einokun og stundum ekki? Hvað
þá að okkur finnist sum einokun betri en önnur?
Auðvitað kallar þetta á einhvers konar sálfræðiskýringu.
ASÍ og vinnuveitendur undirbúa nýja samningalotu
og það hitnar í kolunum. En hvers vegna beina ASÍ
og vinnuveitendur yfirleitt orðum sínum að ríkinu
og fjár málaráðherra frekar en hvorir öðrum? Hefur
forseti ASÍ verið kosinn fjármálaráðherra? Þegar fyrri
ríkisstjórn tók þátt í gerð samninga fyrir fjórum árum
var haft eftir þáverandi fjármálaráðherra, Stein grími J.
Sigfússyni, að þeir samningar myndu kosta ríkissjóð um
60 milljarða á kjörtímabilinu. Hvers vegna bera aðilar
vinnu markað arins ekki ábyrgð á sínum samningum
sjálfir? Hvers vegna finnst mönnum í lagi að ríkisstyrkja
frjálsa kjarasamninga ASÍ og vinnu veitenda en agnúast
yfir öðrum ríkisstyrkjum í at vinnu lífinu?
Læknar hafa verið í verkfalli og málefni Land spíta l­
ans og starfsfólks þess eru eilíft í umræðunni. En hvers
vegna getur aldrei orðið málefnaleg umræða um að ná
fram aukinni hagræðingu í heilbrigðiskerfinu með því
að rýmka til fyrir auknum einkarekstri? Núna eru 34
þúsund skurðaðgerðir framkvæmdar á Íslandi á ári, þar
af helmingur, um 17 þúsund, hjá einkastöðvunum sem
spara skattgreiðendum stórfé vegna þess að reksturinn
er allur miklu ódýrari og hagkvæmari og aðgerðirnir
ekki eins dýrar fyrir skattgreiðendur – sem skiptir
máli því almenn sátt er um að þeir greiði þær að mestu
áfram. Um leið og þessi umræða um hagræðingu fer
fram hrópa vinstriöflin að bölvuð nýfrjálshyggja hafi
náð tökum á mönnum, að verið sé að troða auðugum
burgeisum fram fyrir á biðlistum og hvort svo sé komið
að við viljum ekki sinna okkar minnstu bræðrum og
tekjulægstu; sjúkum og fátækum. Málið er einfalt;
einkastöðvarnar verða að fá leyfi til að reka sjúkrahús,
framkvæma stærri aðgerðir og leggja sjúklinga inn yfir
nótt. Hvernig ætla læknar og hjúkrunarfólk annars að
fá hærri laun nema með aukinni framleiðni og hag ræð ­
ingu innan heilbrigðiskerfisins?
En hver er svo þessi nýfrjálshyggja á Íslandi sem vinstriöflin grípa alltaf til í örvæntingu sinni í umræðum um hagræðingu og minni
ríkisafskipti? Hún er nú ekki meiri en svo að þegar
Íslendingar skrifuðu undir EES­samninginn fyrir rúm ­
um tuttugu árum öðluðust þeir loksins sama frelsi í
viðskiptum og atvinnulífi og viðgengist hafði í áratugi í
nágrannalöndum okkar. Það er nú öll nýfrjálshyggjan.
Frjálsir fjármagnsflutningar í EES­samningnum voru
hins vegar forsenda fyrir útrásinni svonefndu, stækkun
íslenskra fyrirtækja til útlanda, og þar af leiðandi
stækkun íslenska bankakerfisins. Við hrun hins vest ­
ræna bankakerfis haustið 2008 tókst vinstriöflunum
á Íslandi að skíra það „hrun nýfrjálshyggjunnar“.
Lands menn í reiði, geðshræringu og búsáhaldabyltingu
þess tíma kokgleyptu þetta heiti. Það varð að kenna
einhverju öðru um en okkur sjálfum – helst einhverri
markaðshugsun sem vill að einstaklingar, fyrirtæki
og bankakerfi beri meiri ábyrgð á sjálfu sér og eigin
gjörðum. Brotthvarfið frá austantjaldsmenningunni;
þ.e. frelsið í atvinnulífinu með tilkomu EES, sem
aðrar þjóðir höfðu viðhaft í áratugi, hét allt í einu
nýfrjálshyggja.
Núna er raunar svo komið að vinstrimenn segjast
sakna gamla íhaldsins vegna þess að í sovét­andrúminu
hér á landi var það ekki eins andsnúið ríkisstofnunum,
ríkisrekstri og ríkisstyrktu atvinnulífi.
Jón G. Hauksson
leiðari