Iðnaðarmál - 01.06.1958, Blaðsíða 17

Iðnaðarmál - 01.06.1958, Blaðsíða 17
SÚKKULAÐI- IÐNAÐUR Grein: GUÐM. H. GARÐARSSON Myndir: GUNNAR RLINAR ÓLAFSSON Flestar íslenzkar iðngreinar eiga sér stutta sögu. Meðal þeirra er íslenzkur súkkulaðiiðnaður. I grein þeirri, sem hér fer á eftir, er súkkulaðiframleiðslu nokkuð lýst, eins og hún fer fram í Súkkulaðiverk- smiðjunni Sirius h.f. Fyrirtækið var stofn- að 27. sept. 1933. Keypti félagið Sirius- verksmiðjuna, sem hin víðkunna sælgætis- verksmiðja Galle & Jessen hafði rekið í fríhöfninni í Kaupmannahöfn um langt skeið eða frá árinu 1897 til framleiðslu á Sirius-súkkulaði til útflutnings, og fór nokkur hluti framleiðslunnar til Islands. Er verksmiðjan nú búin að framleiða yfir milljón kíló af súkkulaði. Meginhluti þess er hið kunna Konsum-suðusúkkulaði, sem íslendingar hafa neytt í um 60 ár. Verk- smiðja þessi mun vera ein stærsta sinnar tegundar hér á landi. Framkvæmdastjóri hennar er Hallgrímur Bjömsson efnaverkfræðingur. „Theobroma cacoa" Aðalhráefni til súkkulaðifram- leiðslu eru kakóbaunir. Þær eru fræ í aldini kakótrésins, sem á latnesku er nefnt „theobroma cacoa“ eða með öðrum orðum „fæða guðanna“. Kakótréð er upprunnið í Suður- og Mið-Ameríku. í fornum trúarsögum í Mexíkó er getið um kakó, og þegar á 15. öld gátu Aztekar og Inkar búið til drykk, sem nefndist „chokolatl“. Eftir að Fernando Cortez hafði unnið Mexikó árið 1520, sendi hann fyrstu fregnir heim til Madrid um hið merki- lega aldin, sem hann hafði fundið þar, kakóbaunina. Brátt varð súkku- laði eftirlætisdrykkur við hirðir Evr- ópu. Hið góða bragð og hin fjörgandi áhrif áttu sinn þátt í vinsældum drykkjarins. Nú á dögum vita menn, að kakó og súkkulaði hafa mikið nær- ingargildi, eða um 5000 hitaeiningar hvert kg. Súkkulaðið er mjög næring- arríkt miðað við aðrar fæðutegundir. Súkkulaðiplatan er fyrirferðarlítil og breytir sér ekki, ef hún er geymd við rétt skilyrði. Þetta eru atriði, sem hernaðarsérfræðingar tóku snemma eftir, og á styrjaldartímum er þess ætíð gætt, að hermenn hafi nægilegt súkkulaði í kosti sínum. Kakótréð vex aðeins í belti kring- um miðbauginn. Hið klassiska kakó- land, Mexikó, framleiðir nú ekki nóg af kakóbaunum til éigin neyzlu, og hefur kakóbaunaræktunin færzt til enn heitari landa. Langstærsti útflytj- andi kakóbauna nú á dögum er Ghana, gamla Gullströndin. Arlegur útflutningur er um 223.000 smál. eða tvöfalt meiri en útflutningur Brazilíu, sem flytur út 112.000 smálestir. Sér- stök tegund kakótrés fannst norðar- lega í Brazilíu þegar árið 1678, og árið 1746 hófst plantekrubúskapur með kakóbaunir í héraðinu Bahia. Kakóbaunaframleiðsla hefur síðan orðið að stórrekstri í Bahia. Enda þótt ekki hafi verið hafizt handa um ræktun kakótrés í Ghana fyrr en árið 1871, jókst ræktun þess þar mjög skjótlega. Afturkippur varð á fram- leiðslunni við það, að vírussjúkdóm- ur eyðilagði milljónir kakótrjáa, en þrátt fyrir það stendur Ghana nú fremst í kakóbaunaframleiðslu. Nig- ería flytur út svipað magn og Brazil- ía, en önnur lönd, sem framleiða fyrir heimsmarkaðinn, eru aðallega Liber- ía, Ceylon, Java, Venezuela og Equa- dor. Geta má þess, að yfirleitt eru teg- undir kakóbauna kenndar við upp- runaland, og er því talað um Bahia- baunir, Java-baunir o. s. frv. Aldin kakótrésins er 15—25 cm að IÐNAÐARMAL 101

x

Iðnaðarmál

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Iðnaðarmál
https://timarit.is/publication/1105

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.