Læknablaðið - 01.04.2015, Qupperneq 30

214 LÆKNAblaðið 2015/101
U M F J Ö L L U N O G G R E I N A R
hún er ekki bönnuð í Bandaríkjunum og
flestum öðrum löndum í heiminum. Þá
er einnig undir hælinn lagt hversu vel er
fylgst með því frá einu landi til annars í
Evrópu að þessum reglum sé fylgt.“
Karl segir sýklalyfjanotkun við kjöt-
framleiðslu í heiminum einfaldlega yfir-
gengilega og stórvarasama. „Eftirspurn
eftir kjöti eykst stöðugt. Svar framleiðend-
anna er að reka stóra verksmiðjubúgarða
þar sem skepnunum er safnað saman á
litlu svæði svo að sýkingarhætta á milli
þeirra margfaldast og þeim eru síðan gefin
sýklalyf bæði til að verjast sýkingum og til
að auka vaxtarhraðann.“
Kannski er ekki fráleitt að segja að
framleiðsla á ónæmum E. coli bakteríum
verði nánast að aukabúgrein við þessar
aðstæður.
Mikilvægt að samræma eftirlit
„Víða í heiminum eru verksmiðjubúgarðar
reknir í námunda við mikið þéttbýli þann-
ig að nábýli dýra og manna er mikið. Þá er
vert að hafa í huga að sum sýklalyf brotna
mjög hægt niður í umhverfinu. Þetta eru
meðal annars mjög breiðvirk lyf einsog
Ciprofloxacin og Tetracyclin sem fara þá
útí jarðveginn og grunnvatnið og safnast
fyrir þar. Þá er ótalinn allur úrgangurinn
sem kemur frá dýrunum og inniheldur
bæði sýklalyfjaleifar og ónæmar bakteríur.
Úrganginum er yfirleitt dreift á ræktar-
lönd sem eykur enn á vandann. Það er
síðan staðreynd að bakteríur ónæmar fyrir
flestum sýklalyfjum eru útbreiddar í Asíu,
til dæmis er áætlað að um ein milljón
Indverja beri í sér E. coli bakteríur ónæmar
fyrir flestum sýklalyfjum.“
Karl segir vandann sem við er að
fást meðal annars fólginn í því að í sínu
eðlilega umhverfi gerir E. coli bakterían
ekkert af sér. „Einstaklingur sem fær í sig
lyfjaónæma E. coli bakteríu veit ekkert af
því fyrr en mögulega löngu síðar ef hann
fær einhverja sýkingu. Þá gæti allt í einu
komið í ljós að engin sýklalyf ráða við
sýkinguna. Þá eru góð ráð dýr og læknis-
fræðin hverfur að þessu leyti aftur fyrir
miðja síðustu öld þegar ekki var búið að
uppgötva sýklalyfin.“
Aðspurður um eftirlit hérlendis með
ónæmum Gram neikvæðum stafbakteríum
segir Karl að skimað sé fyrir þeim þegar
sjúklingar eru lagðir inn á íslensk sjúkra-
hús eftir að hafa verið á sjúkrahúsum
erlendis. „Hins vegar er ekkert eftirlit
með því hvort innflutt fersk matvæli eru
smituð af ónæmum bakteríum. Það er
sannarlega áhyggjuefni.“
Það er ljóst að vandinn sem við er að
etja er margþættur og verður ekki fundin
lausn á honum nema með samþættu al-
þjóðlegu átaki. Karl segir mikilvægt að
þjóðir samræmi eftirlit og reglur til að
hægt sé að bregðast við vandanum á skyn-
samlegan hátt. Hann segir stórt skref í
rétta átt vera ef Norðurlöndin samræmi
reglur sínar um eftirlit með innfluttum
matvælum. „Með því að loka fyrir inn-
flutning ferskra matvæla frá löndum þar
sem leyfilegt er að nota sýklalyf í dýrafóð-
ur væri stórt skref stigið í rétta átt.“
Hann bendir að lokum á að með
markvissari ávísun sýklalyfja væri hægt
að draga verulega úr nýgengi lyfjaónæmis.
„Við erum að nota allt of mikið af Cipro-
floxasíni sem er mjög breiðvirkt lyf og
eyðist ekki í umhverfinu. Það er greinileg
fylgni á milli notkunar þessa lyfs og
aukningu lyfjaónæmis. Mun betra væri að
nota lyf sem hefur þrengri virkni og hefur
minni áhrif á þarmaflóruna. Þetta ættu
læknar að hafa í huga þegar þeir ávísa
sýklalyfjum til sjúklinga sinna.“
Rannsóknar- og styrktarsjóður Lilju Guðrúnar Hannesdóttur
liljusjóðurinn
auglýsir til umsóknar styrki til rannsókna vegna eyrnasuðs
Tilgangur sjóðsins er að styrkja rannsóknir á eyrnasuði. Tilgangur rannsókna skal vera að afla vitneskju
um ástæður eyrnasuðs og meðferð við því.
Umsóknarfrestur er til 26. apríl 2015.
Úthlutað verður úr sjóðnum 12. maí 2015 en Lilja hefði orðið 89 ára þann 24. maí.
Umsóknareyðublöð má nálgast á heimasíðu sjóðsins liljusjodurinn.is eða hjá undirrituðum.
Hannes Petersen prófessor,
yfirlæknir háls-, nef- og eyrnadeildar Landspítala; hpet@landspitali.is
Ingibjörg Hinriksdóttir,
yfirlæknir Heyrnar- og talmeinastöð Íslands; ingibjorg@hti.is