Ægir - 01.01.2003, Blaðsíða 8

8
E R L E N T
Kvóti er minnkaður í
Norðursjó en hin
raunverulegu vanda-
mál eru jafnmikil í
fiskveiðum Evrópu-
sambandsríkja. Allir
vita að fiskveiðifloti
þeirra er of afkasta-
mikill en engin þjóð
vill eigin báta burt, -
bara annarra.
Erfitt að takmarka fiskveiðar
Nógu erfitt er að takmarka fisk-
veiðar í Noregi en í Evrópusam-
bandsríkjunum er það alls ekki
hægt, skrifar Gunn Hedberg í
Fiskaren. Það hefur komið glöggt
í ljós undanfarna mánuði. Síðan
fiskveiðistefna ESB var birt, þar
sem lagt var til að banna þorsk-
veiðar í Norðursjó, hafa allar fisk-
veiðiþjóðir innan sambandsins
reynt til hins ítrasta að tryggja
sérhagsmuni sína.
Engin þjóð vill minnka flota
sinn og fiskveiðar, - það eiga aðrar
þjóðir að gera. Allar leggja þjóð-
irnar fram tölur sem sýna hve
mikið þær hafa dregið úr veiðum
meðan sérhver hinna hefur aukið
afkastagetu fiskveiðiflota síns.
Milljarðar í úreldinu skipa -
ný smíðuð í staðinn
Sannleikurinn er sá, segir Gunn
Hedberg, að það hafa alltaf allar
þjóðirnar gert þrátt fyrir yfirlýs-
ingar um annað. Reyndar hefur
fiskiskipum fækkað, rétt eins og í
Noregi, en hver einasti sjómaður
veit að sérhvert nýtt fiskiskip af-
kastar meira en mörg eldri.
Stjórnmálamennirnir í ESB lönd-
unum virðast ekki vita þetta. Þeir
veita milljörðum til að úrelda
gömul skip og smíða ný í þeirra
stað.
Afleiðingarnar eru skelfilegar. Í
Evrópu er fiskiskipafloti sem er
minnst tvöfalt stærri en hann ætti
að vera með hliðsjón af ástandi
fiskistofnanna sem skipin veiða
úr.
Tengd þessum flota eru litlu
byggðarlögin á ströndinni, sem
eiga tilveru sína undir fiskveiðum
og fiskvinnslu. Hverfi það hvort
tveggja hverfur líka lífsmáti og
menning sem þar hefur verið frá
upphafi byggðar. Þess vegna
reyna allar ESB þjóðirnar að verja
hagsmuni sjómanna sinna eins og
þær framast geta.
Óviðunandi ástand
Gunn Hedberg segir að hið sama
gerist þegar minnka á kvóta. All-
ir sem til þekki á evrópskum fisk-
mörkuðum viti að fiskurinn er að
meðaltali rétt við mörk lágmarks-
stærðar.
Allir viðurkenni að það sé
ábatasamara að veiða fiskinn þeg-
ar hann er orðinn stærri. Þegar
svo í tilbót er vitað að undirmáls-
fiski er kastað fyrir borð eru engar
ýkjur að segja að ástandið sé óvið-
unandi. Samt eru veiðiheimildir
svo litlar að fiskiskip ESB-land-
anna afla langtum minna en þau
geta. Allir vonast eftir betri tíð
og þrauka þangað til hún rennur
upp. Þó er óvíst að sú tíð komi
nokkurn tíma að óbreyttum veið-
um í Norðursjó, jafnvel þó að
kvóti sé skertur.
Norðursjórinn er eitt
frjósamasta haf í heimi. Þar eru
170 tegundir fiska. Búsvæði
þeirra eru að miklu leyti sameig-
inleg svo að tæpast er hægt að
finna svæði þar sem einungis
veiðist ein tegund í einu. Troll er
helsta veiðarfærið í Norðursjó en
með því er erfitt að forðast að
veiða til dæmis þorsk. Netaveiðar
gefa kost á meira vali ef
möskvarnir eru nógu stórir.
Litlu máli skiptir nú hvort
veitt hefur verið með trolli um
árabil eða ekki. Skipin eru sér-
hæfð og veiðarfærin dýr. Lausnin
gæti verið sú að þróa veiðarfæri
sem aðeins taka stærri fiskinn.
Þar hafa ESB ríkin vanrækt mik-
ið. Næstum öll eru þau á móti
nýjum reglum og horfa þá ein-
ungis til eigin hagsmuna.
Fyrir löngu hefði þurft að
leggja mikla áherslu á gerð veið-
arfæra með val stærðar og teg-
unda í huga. Þegar reglur voru
settar um ferningsmöskva kom í
ljós að þeir sem þær settu vissu
harla lítið um hvernig þær virk-
uðu í reynd. Þær leyfðu sjómönn-
um að nota möskvann nánast hvar
sem þeir vildu og þar með náðist
tilgangurinn ekki.
Reynt að sviga framhjá
reglunum
Sömuleiðis virðist það svo að
margir sjómenn brjóti flestar regl-
ur um leið og þeir sjá að þeir hafa
nokkurn veginn frið til þess. Fyrir
ekki löngu voru tveir danskir tog-
Verður Norðursjónum
bjargað?