Ægir - 01.01.2004, Side 16

16
T Æ K N I
vökvanum í fiskinum fer yfir fasa-
skipti og verður að ís, án þess að
byggja upp ískristalla. Með þessu
verður til, ef svo má segja, kæli-
geymsla í fiskinum sjálfum.
Til að byrja með unnum við að
þessum rannsóknum í samstarfi
við HB og inn á verkstæði hjá
okkur. Þegar vinnslulínan var sett
upp hjá Tanga má segja að stórt
skref hafi verið tekið því þá var
þróunarferlið komið af tilrauna-
stigi og búnaðurinn reyndur í al-
vöru vinnslu. Tangamenn telja að
afkastaaukningin hafi verið 15-
20%,“ segir Sigurður Guðni.
Krapinn er mikilvægur
Skaginn framleiðir krapakerfi, en
Sigurður Guðni segir að vissulega
sé unnt að nota önnur krapakerfi í
þessa vinnslu. „Það eru margir
framleiðendur krapakerfa, en það
sem er frábrugðið í okkar krapa-
kerfi er að við erum einu fram-
leiðendurnir með stýringu á salt-
innihaldi og eitt og sama kerfið
getur afhent þrjár mismunandi
blöndur, bæði af þykkt og hita-
stigi. Til dæmis getur kerfið
þannig framleitt þunna blöndu í
móttökuna og þykka blöndu með
lágu saltinnihaldi í lestina á skip-
inu. Öll krapakerfi hafa sína eig-
inleika, en við höfum lagt áherslu
á að geta dreinerað krapann og
því höfum við horft til þess að
hafa krapann grófari en gengur og
gerist.“
Verkefnið heldur áfram
Um næstu skref í þróun á þessum
búnaði segir Sigurður Guðni:
„Þessu verkefni er ekki lokið.
Við eigum eftir að fara betur í
gegnum beintökuna, sem við
annað hvort fellum inn í roðrif-
una eða hönnum sem aðskilinn
þátt í kerfinu. Síðan viljum við
fara í gegnum kælinguna fyrir
landvinnsluna úti á sjó og gera al-
vöru rannsóknir með Rf á því
hver áhrif kælingar á fiskinum
um borð í skipunum eru á vinnsl-
una í landi. Menn hafa séð árang-
ur af krapakælingu úti á sjó, en
það hefur ekki verið skoðað hver
áhrifin eru miðað við mismun-
andi hitastig, mismunandi salt-
innihald í krapanum o.s.frv. Þetta
viljum við skoða markvisst og út-
víkka okkar verkefni í þessa átt.
Einnig viljum við útvíkka verk-
efnið í átt að markaðnum, t.d.
varðandi pökkun. Það er mikil-
vægt að fá þeirri spurningu svarað
hvort þær umbúðir sem eru not-
aðar í dag við pökkun á ferskum
fiski eru þær réttu. Er t.d. rétt að
hafa umbúðirnar öðruvísi en þær
eru í dag?
Í frystu afurðunum á eftir að
vinna heilmikið. En því verður
ekki á móti mælt að í þeirri
vinnslu eru fiskvinnslufyrirtæki
hér og annars staðar í töluverðri
vörn í samkeppninni við Kínverja
vegna kostnaðar. Mér sýnist ljóst
að við Íslendingar komum til
með að leggja aukna áherslu á að
koma sem mestu af afurðum okk-
ar ferskum á markað. Kínverjarn-
ir keppa ekki við okkur þar. En
við komum aldrei til með að
flytja allt út ferskt og því verðum
við að frysta ódýrari vörurnar. Það
er því mikilvægt að gera þá
vinnslu eins hagkvæma og mögu-
legt er. Roðkælinn er t.d. unnt að
nota í ferskvinnsluna fyrri hluta
dags, en breyta honum síðan í
frysti síðari hluta dags og frysta
sporða, smáflök og aðrar afurðir
sem þarf að frysta. Á þennan hátt
nýtir Tangi hf. á Vopnafirði t.d.
þessa tækni.“
Þróunarkostnaðurinn á annað
hundrað milljónir króna
Eins og áður segir hefur Skaginn
hf. verið að þróa þessa tækni und-
anfarin tvö til þrjú ár, reyndar
hefur roðkælirinn verið í þróun
síðustu fimm ár. Sigurður Guðni
segir að þróunarkostnaðurinn sé
nú þegar kominn í á annað hund-
rað milljónir króna. „Roðkælirinn
er vel einkaleyfisvarinn. Við erum
með einkaleyfi á honum hér á
landi, í Evrópu og Bandaríkjun-
um. Við höfum ekki lagt mikið í
kynningu á þessari tækni erlend-
is. Við höfum viljað bíða og sjá
hvernig reynslan væri hjá Tanga.
Nú liggja hins vegar mjög já-
kvæðar niðurstöður fyrir og því
munum við fara af fullum krafti í
kynningu á þessu erlendis. Við
verðum með kynningu á þessu í
Noregi í febrúar og síðan munum
við kynna þetta á Brusselsýning-
unni í maí og væntanlega einnig
á sýningunni í Boston. Þessi
tækni nýtist víða. Auk fiskveiði-
þjóða við Norður-Atlantshaf
erum við m.a. að horfa til vinnslu
á alaskaufsa og öðrum viðkvæm-
um fisktegundum í t.d. Chile og
Suður-Afríku. Eftir því sem fisk-
urinn er viðkvæmari í vinnslu,
því mikilvægara er að veita hon-
um styrk í gegnum vinnsluna,“
segir Sigurður Guðni Sigurðsson,
framkvæmdastjóri Skagans hf.
Einar Víglundsson, framleiðslustjóri Tanga á Vopnafirði, með ferskfiskkassa, annars
vegar flugfisk og hins vegar fisk til útflutnings í skipi. Mynd: Jón Sigurðsson/www.vopnafjordur.is