Tímarit Máls og menningar - 01.12.1938, Síða 21

rritinu og meiri heildarsvipur en áður, enginn halelújastemmdur
trúartónn, sem stundum hefur lýtt það í mínum augum, efnisvalið
vitnar um allsgáðan, víðsýnan og markvisan vilja til leiðsagnar
um öngþveiti nútimans. Mér verður að bera það saman við árs-
rit annarra skyldra félaga, svo sem Skírni og Andvara, og það
verð ég að segja, að Rauðir pennar tapa ekki á þeim saman-
burði, án þess ég vilji þó níæla aukatekið orð hinum æruverðu
ritum til lasts.
Megingjarðir Rauðra penna eru að þessu sinni ritgerðirnar.
Af skáldskap hefur ritið stundum áður flutt meira en nú. lvvæði
þeirra Jóhannesar úr Kötlum og Guðm. Böðvarssonar eru hæði
ágæt, hvort á sína vísu, kvæði Jóhannesar aRt voldugra og breið-
ara í sniðum, hitt rikí að stemmningu og með fáguðu handbragði
smekkvíss listamanns. Báðir eru skáld góð. Um hinar haglegu
slungnu orðgátur Steins Steinars vil ég helzt ekki láta i ljós neina
skoðun. Steinn hefur áður sýnt, að hann getur ort góð kvæði, ef
hann vill það við hafa, en í sambandi við ljóðagerð hans verður
manni oft á að spyrja sjálfan sig: Er þarna nokkuð á hak við? Eða
á þetta viravirki orða og stemmninga sinn blekkjandi tilgang í
sjálfu sér? Þýðing Magnúsar Ásgeirssonar á dýflissukviðu Oscar
Wildes hefur ekki orðið mér auðmelt, svona i svip. Sögur þeirra
Stefáns Jónssonar og Sigurðar Helgasonar eru báðar sæmilega
gerðar, án þess að vera stórbrotinn skáldskapur. Saga Stefáns
lumir á skemmtilegri meinhæðni, sem lyftir henni yfir flat-
neskjuna. Hin er borin af rikri, lágmæltri samúðarkennd með
þeim, sem bágt eiga.
En ritgerðirnar eru, sem sagt, máttarviðir þessa bindis. Og þar
átt þú, ritstjóri góður, bróðurpartinn. Eg skal lofa þér því, að
stilla gullhömrunum i hóf, en um ritgerðir þínar verð ég þó
að segja, að þær eru hver annarri betri. Sem bókmenntaskýr-
andi á ritum H. K. Laxness átt þú engan þinn líka — þessa
merkilega tímamótamanns og nýskapanda í íslenzkum bókmennt-
um, sem því miður verður enn að stangast við illkleifa múra
þjóðlegrar kotungsliyggju, þröngsýni og þéttheimskrar skilnings-
tregðu og þola siendurteknar yfirheRingar fávislegs kerRnganöld-
urs. Með skýringum þinum opnar þú fyrir okkur þessi skáldrit,
svo að nú Rggur það í skæru Ijósi, sem áður náði tæplega lengra
cn til undirvitundarinnar.
Um flestar hinna ritgerðanna er einnig bara gott að segja. Rit-
gerð Gunnars Benediktssonar er mjög athygEsverð og auk þcss
bráðskemmtileg. Stefán Einarsson skrifar glöggan og greinagóð-
an pistil um Einar H. Kvaran. Þýðingu Eiriks Magnússonar hef
19