Tímarit Máls og menningar - 01.11.1943, Side 8

118
TÍMARIT MÁLS OG MENNINCAR
Smjör hefurveriðbannvara á opinberum markaði síðan síðustu leifar af hinu ó-
dýra suðurameríska smjöri hurfu úr búðum fyrir nokkrum mánuðum, en heppn-
ir menn geta keypt íslenzkt smjör á svörtum markaði fyrir 30 krónur kílóið.
Landslýðurinn hefur orðið að borða þurrt nú vikum og mánuðum saman, svo
ótrúlegt sem slíkt kann að virðast með þjóð, sem telur landbúnað annan að-
alatvinnuveg sinn. Aftur á móti lifir „magga-dúlla“ í vellystingum praktuglega
—- en svo nefna vinnukonurnar makarínið. Makarínisminn er svo vinsæl
stefna hjá yfirvöldunum, að ríkissjóður kostar til stórfé að láta sjóða saman
möggu-dúllu handa landslýðnum. Það er aum þjóð, sem verður að skrælast
áfram á makaríni og denatúraliséruðu kjöti, það er ekki von að okkar ungu
menn fagni líkamlegri vellíðan eða hraustlegu útliti í samanburði við sam-
býlismennina í setuliðinu, sem lifa bæði á smjöri, ávöxtum og annarri úrvals-
fæðu. Sú var tíð, að Eysteinn þótti lítill höfðingi meðan hann ríkti hér fullur
úlfúðar gegn ferskum ávöxtum, einkum appelsínum, en þó hefur aldrei tekið
í hnúkana fyrr en nú; meðan Eysteinn réði, var þó við og við hægt að kría
út ávexti gegn lyfseðli eins og eitur, en síðan heimsmaðurinn Björn Ólafsson
tók við, ríkir fullkomið og algert bann á innflutningi nýrra ávaxta, svo það
tjóar jafnvel ekki að sýna lyfseðil lengur. Mundi þó vera lítill vandi að kom-
ast að samningum við sambýlismenn okkar Ameríkumennina um að flytja
inn fyrir okkur nokkra tugi tonna af ferskum ávöxtum við og við í ávaxta-
skipum sínum, ef ekki má flytja slíkan voða í skipum Islendinga.
Um aðrar algengustu landbúnaðarafurðir gegnir sama máli og smjörið,
þau matvæli sem sjálfsögðust þykja í hverju landbúnaðarlandi, enda ódýr-
ust, eins og egg og kartöflur, sjást hér ekki tímum saman þótt gull sé í boði.
Grænmeti er svo dýrt og lítið, að það heyrir fremur undir skopdálka blað-
anna en skaplega verzlun. Nokkrir pokar af kartöflum voru seint í sumar
seldir við slíku verði, að þeir sprengdu upp vísitöluna um 15 stig. Nú er mér
sagt, að almennur uppskerubrestur á kartöflum verði til þess að lækka vísi-
töluna aftur um 7 stig. Kartöflur framleiddar hér eru margfalt dýrari en
kartöflur frá stríðslandi eins og Bretlandi hingað komnar með allri álagn-
ingu. Fróður maður hefur reiknað út, að félli allt sauðfé landsmanna, svo
við yrðum að kaupa neyzlukjöt frá útlöndum, mundi vísitalan lækka um 40
stig. íslenzkur landbúnaður minnir í svipinn einna helzt á vatnsframleiðsluna
í sumum þurrustu bæjunum í Chile, þar sem þýzkur bjór var ódýrari en vatn.
Mun vera leitun á þvílíkri eymd í rekstri atvinnuvegar þó farið sé um alla
jörðina. Samt heldur löggjafinn fast við þá skipan að lióta mönnum sekt-
um og tukthúsi fyrir að framleiða góðar og ódýrar mjólkurvörur á nýtízku-
búum í nágrenni stærstu neytendasvæðanna, en verðlaunar einyrkja í fjar-
sveitum, sem kunna lítt eða ekki til nautgriparæktar og mjólkurframleiðslu,
fyrir að framleiða mjólk, sem nálgast oft að mega heita óþverri, þegar hún
er komin á markað í höfuðborginni, skítug, mögur, fjörefnalaus, súr eða fúl.
Og Magga-Dúlla heldur áfram að ríkja yfir Islendingum launuð hærra en
kóngurinn. H. K. L.