Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1943, Síða 30

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1943, Síða 30
140 TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR kynnt umheirainum þjóð sína og sögu hennar á þann hátt, að eftir verði tekið, og loks snýst höfuðtilgangur verksins í þá átt að kynna þjóðinni sjálfri sína eigin sögu, upphaf sitt, meginþætti örlaga sinna, hvers eðlis þeir eru, hvernig spunnir og saman tvinnaðir. Og bak við þessa kynningu liggur sá reginmarkaði tilgangur, að þjóðin nái sterkari tökum á viðfangsefnum sínum, verði hæfari til dáðríks lífs og hamingjusamra lífdaga. Það er siðferðileg hugsjón, sem kveikir verkinu líf, hrindir því af stað og knýr það áfram, frá upphafi stefnir það að siðferðilegu marki. Og þó er merkilegasta taug þessa merkilega þáttar enn órakin. Það er hið persónulega við verkið, sem hvorki snertir kynningu þjóðarinnar umheiminum né skilning hennar sjálfrar á sögu sinni og eðli örlaga sinna. Einhvers staðar hef ég séð það haft eftir stór- skáldinu franska, Anatole France, að þegar rithöfundur skrifi um bók, þá sé hann ekki að skrifa um bókina, heldur sé hann að skrifa um sjálfan sig í tilefni af bókinni. Því eigi einn ritdómari ekki að segja: Nú ætla ég að skrifa um þetta leikrit eftir Ibsen, heldur ætti hann að segja blátt áfram: Nú ætla ég að skrifa um sjálfan mig í tilefni af þessu leikriti eftir Ibsen. Þessi ummæli duttu mér í hug, er ég las Islenzka menningu eftir Sigurð Nordal. Þegar Nordal skrifar þá bók, þá er hann að skrifa um sjálfan sig í tilefni af íslenzkri menningu, og hvað sem hver segir, þá er það það atriðið, sem þryngir ritið kjarnmestum safa sínum. Einn af mestu andans mönnum þjóðarinnar öðlast ekki nokkurn frið í sálu sinni á einum mesta upplausnar- og örlagatíma þjóðarinnar fyrir ásækinni spurn um sín eigin örlög, uppruna sinn og lífstakmark. Þetta er barn hinna glöðu og áhyggjulausu alda- mótaára, þegar lífið er tiltölulega óbrotið en fjölbrotið þó í fyrir- heitum sínum um dýpt lífsnautna og auð lífstakmarka hverjum þeim, er hæfileika hafði til að njóta þeirra verkefna, er lífið bauð. Þá blasir það við sem framtíðartakmark að opinbera umheimi hið sérkennilega og stórslegna, sem birtist í þjóðlífi íslendinga, þótt þaðan hafi ekki runnið nein kúgunarstefna, sem lagt hefur undir sig mikinn hluta heimsins og komizt fyrir vikið inn á sagnaspjöldin, sem á eru skráðir kúgunar- og morðaannálar mannkynsins. Þessi saga hefði orðið merkileg. en þó ekkert á horð við þá sögu, sem
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.