Tímarit Máls og menningar - 01.11.1943, Side 25

TIMARIT MALS OG MENNINGAR
135
sínu og menningu í arf til kynslóðanna, er síðan hafa byggt þetta
land. Það er varpað ljósi yfir menningu norrænu víkinganna, er
hingað fluttu, og hvernig þeir voru ættum blandaðir, blóðs og
menningar, menningu keltanna, er þeir kynntust vestan hafs og
bundust síðan blóðböndum, menningaráhrifum, er þeir urðu fyrir
á víkingaferðum sínum í austurvegi og viðskipti við suðlægari
þjóðir.
Þegar séð er, hverskonar menningarstraumar flytjast hingað til
lands, þá er næst að athuga, hvernig þeir gagnverka hver á annan
og hvernig sambúð þeirra verður við þau lífsbjargarskilyrði, sem
hið nýja land bauð landnemunum, hvernig íbúarnir tóku atvinnu-
legum og félagslegum málum sínum. I þessari sögu verður það
ekkert aðalatriði, að Úlfljótur hét hann, maðurinn sem fyrstur hafði
út lög hingað, hitt þykir þar merkara atriði, í hverskonar tengslum
Úlfljótur muni hafa verið við valdamestu ættir þeirra tíma. Höf-
undurinn sér ástæðu lil að efast stórlega um það, að Grímur Geit-
skör hafi árum saman verið að leita að fallegu landslagi, hitt þykir
honum sennilegra, að þau ár hafi hann rækt félagsleg erindi, og
um val fundarstaðar hafi ráðið búseta þeirra, er ætluðu sér ríf-
legastan valdaskannntinn. Það er hreint og beint uppgötvun, sem
Nordal gerir í sögu íslendinga, að forfeður vorir hafi ekki fyrst
og fremst verið að hugsa um lautartúra, þegar þeir voru að undir-
búa þinghald sitt.
Hið stórfellda nýmæli þessarar sögu er viðhorf hennar gegn
félagslegum málum og grundvallarþýðingu stéttabaráttunnar í þró-
un sögunnar. Skýring Nordals á stofnun Alþingis og hvötum þeim,
er hún stjórnaðist af, er sagnfræðileg uppgötvun, borgaralega séð.
Vera má, að eitthvað af gullhringum detti af þeirri stofnun, þegar
skýring hans er orðin viðhorf fjöldans, og erfiðara verði úr þessu
að benda íslenzkri alþýðu á Alþingi hið forna sem skýlausa fyrir-
mynd og nota minningu þess sem hemil á frelsisbaráttu hennar.
Hinn fróði og skarpskyggni sagnfræðingur færir óhrekjandi rök
að því, að það er ein ætt landsins, sem gengst fyrir stofnun Al-
þingis, til að tryggja völd sín í landinu og viðhalda þeim. 011 get-
um vér sameiginlega dáðst að því, hve mikil stjórnkænska og vits-
munir réðu gerðum þessara forfeðra vorra. hvernig þeir samræmdu