Tímarit Máls og menningar - 01.11.1943, Blaðsíða 111

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
221
Veila þessa staðar stafar sumpart af óheppilegri setningaskipan,
en aðalgallinn er þó sá, að dauði konunnar er táknræns eðlis, en
orsakast ekki af sálfræðilegri eða náttúrulegri nauðsyn. Hún deyr
ekki. Steinbeck drepur hana, þegar fyrirfram sett markmið hans
krefj ast þess.
Hið sama endurtekur sig, er Joseph styttir sér aldur með því að
opna sér æð. Hann líður til himins, og regnið kemur. „Eg er land-
ið,“ sagði hann, „og ég er regnið. Innan stundar mun grasið taka
að spretta upp af mér.“
Fyrstu þrjár bækur Steinbecks færðu honum lilla frægð og minna
fé. í stað þess að fara til New York og hitta „hina réttu menn“,
heldur hann áfram að húa í fiskiþorpi á strönd Kalíforníu, veiðir
sér til matar og ritar smásögur og skáldsögur fyrir lesendur, sem
ekki virðast hafa neina löngun til að lesa þær. Frægasta smásaga
hans, The Red Pony, var rituð á þeim tíma, þó að hún væri ekki
gefin-út fyrr en 1937.
The Red Pony er að öðrum þræði sjálfsævisaga. Hún er í þrem
köflum, sem eru svo lauslega tengdir saman, að heppilegra hefði
verið að gefa þá út sem þrjár sjálfstæðar sögur. Annars er þessi
saga hið bezta, sem Steinbeck hefur skrifað hingað til og ein bezta
smásaga á enska tungu.
„Jody staldraði við og horfði á hestinn, og hann sá það, sem hann hafði
aldrei tekið eftir hjá neinum hesti áður, hina mjúku, sléttu huppvöðva, stæltar
lendarnar, bogadregnar eins og lokaður hnefi og sólarglansinn á rauðu hárinu.
Þó að Jody hefði haft hesta fyrir augunum alla ævi, hafði hann aldrei áður
gefið þeim nánar gætur. En nú tók liann eftir kvikum eyrunum, sem settu
svip og svipbrigði á andlitið. Hesturinn talaði með eyrunum. Það mátti sjá
nákvæmlega, hvað honum bjó í hrjósti á því, hvernig eyrun vissu. Stundum
voru þau stíf og upprétt og stundum voru þau máttlaus og slöpp. Þau lögðust
aftur, þegar hann var reiður eða hræddur, og teygjast fram, þegar hann var
eftirvæntingarfullur, forvitinn eða ánægður. Og af stöðu þeirra mátti nákvæm-
lega sjá, um hvaða kennd var að ræða.“
Þessi saga lætur lítið yfir sér, en hún er einföld og fullkomin
lýsing á hesti. En lesandanum liggur ólíkt þyngra á hjarta, hvort
hann lifir eða deyr, heldur en örlög konu Joseph Waynes.
Næsta skáldsaga Steinbecks færði honum frægð og vinsældir. En