Tímarit Máls og menningar - 01.07.1971, Side 43

Parísarkommúnan
fara svo fram og gerði það heyrinkunnugt. Þessi yfirlýsing vakti ekki litla
áhyggju. Hinn 24. febrúar hafði ég ekki komið fram vilja mínum, en í þetta
skipti fékk ég unnið bug á öllum vífilengj um vegna heilbrigðrar skynsemi og
hugrekkis starfsfélaga minna.“
Flestum heimildum ber saman um, að herdeildir þær, er Thiers hafði á að
skipa um það leyti, er hann flúði til Versala, hafi verið agalausar og lítt til
bardaga búnar. Það var álit margra samtíðarmanna, að hinir nýju valdhafar
í París hafi þá gert sitt fyrsta og afdrifaríkasta glappaskot, er þeir hófu ekki
sókn þegar í stað og stefndu Þjóðvarðliðinu til Versala. Karl Marx lét svo
ummælt, að sérhver uppreisn í varnarstöðu væri dauðadæmd. Það er kunn-
ugt, að Thiers taldi sjálfur líkur á slíkri sókn og var þess albúinn að hörfa
lengra undan frá París. En í stað þess að sækja Versali heim efndi miðstjórn
Þjóðvarðliðsins til kosninga í París og Thiers fékk setugrið til að safna nýju
liði og skipuleggja her, er var reiðubúinn að leggja til orustu við París.
Einangruð varð þessi franska hylting að heyja sína einmana baráttu, en örlög
hennar þá þegar ráðin.
Daginn eftir valdatökuna, hinn 19. marz, boðaði miðnefndin kosningar í
París, í sama mund gerði hún ráðstafanir til að tryggja efnahagslega afkomu
alþýðu: gjaldfrestur víxla var framlengdur um einn mánuð, bannað var að
selja muni, sem fallnir voru í gjalddaga í veðlánahúsunum og húseigendum
meinað að segja leigjendum upp íbúðum sínum eða bera þá út á götuna.
Með þessum hætti var hægt bráðasta voðanum frá dyrum Parísaralmúgans,
verkamanna og smáborgara.
Kosningar þær, sem boðaðar höfðu verið, voru í fyrstu kenndar við
Kommúnuráðið að lokum einfaldlega við Kommúnuna. Þær fóru fram hinn
26. marz í fullu frelsi án ofbeldis og nauðungar. Farið var eftir kjörskrá, sem
samin hafði verið á tímum keisaraveldisins, í byrjun árs 1870, og töldust
þá kjósendur rúmlega 485 þúsund. Þeir sem nú neyttu kosningarréttarins voru
um 229 þúsund að tölu. En þess verður að gæta, að 80—100 þúsundir manna
höfðu flúið eða farið frá París síðan styrjöldin hófst og umsátrið. Þó voru
fulltrúar auðborgarahverfanna ekki færri en 15 eftir kosningarnar til komm-
únunnar, flestir þeirra fyrrverandi borgarstjórar eða staðgenglar þeirra frá
hinum 20 borgarumdæmum Parísar. Stuttu síðar kusu þessir borgarfulltrúar
að afsala sér umboði sínu í ráði kommúnunnar, en alls voru kosnir 90 menn í
borgarráðið.
Miðvikudaginn 28. marz stefndu um 200 þúsundir Parísarbúa til fundar
fyrir framan ráðhúsið, Þjóðvarðliðsmenn og óbreyttir borgarar. Einn af
3 TMM
33