Tímarit Máls og menningar - 01.07.1971, Qupperneq 45

Parísarkommúnan
grein fyrir gerSum sínum, en kommúnuráöið fullskipaö hafa ákvöröunar-
vald í hverju máli.
í pólitískum og félagslegum efnum var kommúnan æöi mislit hjörö og
kunni lítt aö lúta þeim aga, sem nauösynlegur var í umsetinni borg. Að
meiri hluta var kommúnan skipuð mönnum af smáborgarastétt, fjölmennasti
hópurinn menntamenn, einlægir og djarfir, er höfðu mátt þola refsingar og
fangelsisvist á dögum keisaradæmisins, en skorti skilning á þeim viðfangs-
efnum, sem leysa þurfti á líðandi stund. í þessum meirihluta kommúnunnar
má greina þrjá flokka: Blankista, Jakobína og Róttæka. Ágúst Blanqui, sem
fylgismenn hans kenndu sig við, var nafntogaðasti byltingarmaður Frakk-
lands, hafði tekið þátt í uppreisnum og samsærum frá því hann var korn-
ungur stúdent og sat 36 ár alls í fangelsum. Hann boðaði félagslega byltingu,
sem framkvæmd yrði af fámennum flokki samsærismanna. Áhrifa Blanqui
gætti ekki að litlu leyti meðal verkamanna Parísar og hann var kosinn í
kommúnuráðið í tveimur borgarumdæmum. En hann hafði verið handtekinn
17. marz er hann var staddur utan Parísar og honum varpað í fangelsi.
Kommúnunni var það mikið í mun að fá hann leystan úr haldi og fyrir
milligöngu eins kirkjunnar manna átti hún í samningum við Thiers um að
fá hann í skiptum fyrir erkibiskup Parísar. Thiers dró samningana á lang-
inn, en hafnaði að lokum tilboðinu með þeim ummælum, að það væri á við
að gefa uppreisnarmönnum styrk heils herfylkis að selja Blanqui af hendi
við þá. Meðal Blankista kommúnunnar var Rigault frægastur, sá er stjórnaði
öryggismálanefndinni.
Sá hópur manna innan kommúnunnar, er kallaði sig Jakobína, kenndi sig
við hinn fræga og harðsnúna flokk stjórnarbyltingarinnar miklu. Flestir þess-
ara Jakobína voru af kynslóðinni frá 1848, rómantískir byltingarmenn, er
lifðu í pólitískri fortíð, sem var um garð gengin og fengu ekki fótað sig í
umhverfi nýrrar aldar, og gegndi raunar svo einnig um þann hópinn, sem
fjölmennastur var meðal kommúnumanna — hina Róttæku. Þrátt fyrir and-
stæður og ýfingar með þessum þrem flokkum var þeim það öllum sameigin-
legt, að þeir gátu ekki losað sig við endurminningarnar um hinar miklu
byltingarerfðir franskrar sögu, reyndu að endurtaka þessa sögu á táknrænan
hátt, svo sem þegar kommúnan tók upp aftur timatal byltingarinnar mildu
eða setti á stofn Velferðarnefndina. Andmælin gegn þessum sögulegu eftir-
hermum komu helzt frá hinum svokallaða minnihluta kommúnunnar. Þar var
að finna þá 25 verkamenn, sem kosnir höfðu verið í kommúnuráðið 26. marz.
í pólitískum efnum voru þeir raunar ekki heldur steyptir í sama mót, sumir
35