Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1978, Page 113

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1978, Page 113
Lenínisminn og verkalýðshreyfing vesturlanda borgaralegra byltinga á afstöðu Marx frá því 1848. Sögulega séð er borgara- bylting í kapítalískt vanþróuðu landi einnig framför frá sjónarhóli verka- manna, þar sem það er fyrst með til- komu þróaðs auðvaldsskipulags, sem sósíalisminn verður að möguleika. En hér snýst málið um söguleg tímaskeið en ekki um fáeina mánuði eða, ná- kvæmlega til tekið, um tímann frá fe- brúar til október 1917. Eins og þegar hefur komið fram, leit Lenín þó svo á, að á skeiði heimsvaldastefnunnar, „hæsta stigi auðvaldsins", myndi borg- arabyltingin beinlínis umsnúast í öreiga- byltingu, ef byltingar af báðum gerð- um yrðu á sama tíma í mismunandi löndum. Það skipti því engu máli, í hvaða löndum — þróuðum eða vanþró- uðum — byltingin brytist út. Henni yrði að halda áfram í nafni sósíalískrar heimsbyltingar. Þar sem meirihluti íbú- anna í vanþróuðum löndum væru víg- reifir bændur, en smár minnihlutahóp- ur nútíma öreiga þó fyrir hendi, þá ætti að vera hægt að græða saman bylt- ingu borgara og öreiga með atbeina byltingarsinnaðra flokka, sem stæðu svo að segja ofar stéttum. Eða með öðrum orðum: það ætti að notfæra sér þá möguleika sem heimsvaldastefnan byði upp á til þess að beina hinni venjulegu efnahagsþróun auðvaldsskipulagsins í farveg almennra framfara í átt til sósíal- isma. Staðreyndin er sú, að borgaralegar byltingar geta ekki lengur orðið eins og áður fyrr, þ. e. byltingar frjálslyndrar borgarastéttar og bænda gegn lénsku yfirvaldi. Það vald sem einokunarauð- valdið hefur á heimsmarkaðnum ásamt áframhaldandi samþjöppun auðmagns- ins innan þjóðríkja, sem og alþjóðlega, kemur í veg fyrir að vanþróaðri lönd þrói auðvaldsskipulag sitt á sjálfstæðan og þjóðlegan hátt. Það gæti aðeins gerst ef þau losnuðu undan heimsmarkaðs- kerfi auðskipulagsins og jafnframt póli- tískt undan oki heimsvaldastefnunnar. Fyrri þrautin verður ekki leyst með að- ferð samkeppninnar og hægfara þróun kapítalískrar einkaeignar, eins og þau mál þróuðust á sínum tíma í þeim auð- valdsríkjum sem nú drottna. Lausn seinni þrautarinnar krefst þjóðlegs og byltingarsinnaðs frelsisstríðs sem beinast yrði gegn hvoru tveggja: drottnandi stétt í eigin landi, enda er hún fóstruð af alþjóðlegri borgarastétt og háð henni á allan hátt, og ennfremur gegn heims- valdasinnuðu auðvaldi. Þar sem barátta undirokaðra þjóða beinist gegn erlendu auðmagni og verður að hafa stuðning alþýðufjöldans getur hún ekki haft kapí- talíska hugmyndafræði að leiðarljósi, heldur verður hún hugmyndafræðilega séð að vera sett fram á and-kapítalískan eða sósíalískan hátt. Málsvarar hennar eru millistétt menntamanna, rænd þró- unarmöguleikum sínum, en þjóðleg bylting og yfirtaka ríkisbáknsins mun gera hana að nýrri ráðastétt. Samþjöppun einkauðmagnsins verður að lúta í lægra haldi fyrir auðmagns- samþjöppun ríkisvaldsins. Iðnvæðingin, sem hefur dregist of lengi og orðin er knýjandi nauðsyn, krefst nú síaukins hluta af þjóðarframleiðslunni, til upp- hleðslu auðmagnsins. Bændabyltingin leiðir til annarrar „byltingar" sem er skipulögð af ríkinu og beinist gegn bændum. Hún felst í að knýja fram aukna umframframleiðslu í landbúnaði, eftir leiðum samyrkjubúskaparins. Iðn- aðaröreigunum f jölgar eftir því sem iðn- væðingunni vindur fram, en það munu enn líða áratugir, þar til þeir verða af- gerandi félagsleg stétt. Með þessum 99
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.