Tímarit Máls og menningar - 01.03.1978, Blaðsíða 122

Tímarit Mdls og menningar
En svo sígur allt á ógæfuhliðina. Hún
fær alls kyns dularfulla stingi þegar hún
er nálægt Arna: „Hvað var eiginlega að
henni? Hvers vegna varð hún alltaf eins
og kjáni, þegar Arni leit á hana eða
ávarpaði hana? Hún þekkti manninn
bókstaflega ekki neitt.“ (96) Það eru
orð að sönnu, því Arni er fáskiptinn
verkstjóri, ýmist á leið úr eða í vinnu.
Það er þó ljóst frá upphafi að hann er
ákveðinn í að skilja við hina bersyndugu
konu sína, sem hljópst á brott með öðr-
um manni, kom svo til baka taugaveikl-
aður drykkjusjúklingur og dópisti! En
Asta ber svo mikla virðingu fyrir hjóna-
bandsstofnuninni að hún líður ómældar
kvalir fyrir að hugsa hlýlega til kvænts
manns, það er hreinlega „andstætt eðli
hennar". (139)
Þar með er öll vinnugleði hennar fyr-
ir bí. Og hvað verður um hana ef Arni
skiptir um vinnu: „Hvernig yrði þá líf
hennar í búðunum? Aldrei neitt að
hlakka til, ekki hægt að eiga von á að
sjá honum bregða fyrir, enginn Tommi.
Bara einhæf vinna, eilífar veðrabreyt-
ingar og gönguferðir til skemmtunar.“
(133)
Eftir „nægan tíma til að láta sér leið-
ast“ og endalausar andvökunætur ákveð-
ur hún að flýja vestur á firði í barna-
pössun og „til að finna sjálfa sig“. Hún
vill greinilega allt fremur en að ræða
málin við Árna ræfilinn, sem hún veit
þó að elskar hana. — Að lokum hittast
elskendurnir svo í lyfmnni góðu fyrir
tilstilli Ottós, og þegar hún stöðvast á
milli hæða og þau fallast í faðma hugs-
ar Ásta: „Átti þessi lyfta að hafa það
hlutverk að ráða örlögum hennar?“
(158) — Móðir hennar hafði komist
svipað að orði eftir að hún lokaðist inni
í lyftunni í fyrra sinnið: „Það hlýmr að
vera einhver meining með því hjá for-
lögunum að stöðva lyftuna einmitt á
þessu andartaki." (12)
Samkvæmt rökum bókarinnar er Ásta
algjörlega flekklaus stúlka, „ímynd
dyggðarinnar og kvenlegra eiginleika":
siðprúð, barngóð, myndarleg í höndun-
um, þögull „koddi", sem ýmsir koma til
og „ausa yfir ... vandræðum sínum"
(118), ósjálfstæð, feimin og frum-
kvæðislaus gagnvart karlkyninu. — Þá
vakna óneitanlega nokkrar spurningar,
fyrst Snjólaug segist alltaf vera að lýsa
venjulegu fólki. Getur Ásta talist
„venjuleg", íslensk 24 ára stúlka? Ætli
það sé algengt að kvenfólk fái að ráða
störfum sínum sjálft í slíkum vinnu-
búðum? Er raunhæft að láta fimm kven-
menn þjónusta 200 karlmenn uppi á
öræfum? Og er raunhæf sú skoð_un, sem
veður uppi í bókinni, að vinnustaðir séu
fyrst og fremst hjónabandsmarkaður fyr-
ir konur? Þannig er Ástu hulin ráðgáta
hvernig tildurrófan Gunnhildur gerðist
hjúkrunarkona, en „ef til vill dreymdi
hana um að giftast lækni". (54) Árni
heldur, að svo myndarleg stúlka sem
Ásta geti ekki hafa ráðið sig í vinnu
uppi í óbyggðum „nema af einhverri
sérstakri ástæðu, ástarsorg eða slíku“.
(115)
Hin vinnandi alþýða
Að sjálfsögðu eru konurnar fimm, sem
minnst hefur verið á, í þeim hópi. En
þeirra heimur (og þar með lesandans
sem sér atburðina að mestu leyti með
augum Ástu) takmarkast algjörlega við
vinnubúðirnar, og þá sérstaklega kaffi-
stofu og eldhús. Það er dæmigert að á
því rúma ári sem Ásta dvelur í búðun-
um hefur hún aldrei komið á vinnu-
svæðið. Fréttir þaðan (aðallega varðandi
stórslys) eru endursagðar í kaffistofunni
108