Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.05.1980, Qupperneq 91

Tímarit Máls og menningar - 01.05.1980, Qupperneq 91
Stafur Prosperós „Þegar sízt var nokkur með sjálfum sér.“ Siðskapar-leikurinn er á enda leikinn, töfrunum er af létt, og vitfirringunni um leið. í öllum leikjum Shakespeares er friður og kyrrð nokkur andartök. En næstum alltaf verður það fyrir storminn. í þetta sinn er stormurinn liðinn hjá. Að morgni eiga þjóðhöfðingjar báðir og allar leikpersónur að stíga á skip til Napólí. Sögunni víkur til upphafs síns og allir hverfa til fyrri stöðu sinnar. Rás atburðanna hefur lokazt í hring. Skyldu þeir endurtaka sig? Söguleikir Shakespeares eru sögur af ríkisvaldi. Helstríð gamla kóngsins og krýning his nýja eru forleikir þeirra og eftirleikir í senn. Ávallt skiptir um leikpersónur. I Ofviðrinu vinnur sami drottnari hertogadæmi sitt að nýju. Það er eins og ekkert hafi breytzt, eins og allt — eyðieyjan með talin — hafi aðeins verið leiksýning sem Prosperó setti á svið, leiksýning þar sem hann lék aðal- hlutverkið; svipuð sýningu þeirri sem Hamlet útbjó og stýrði í kastalanum á Helsingjaeyri. Leikslok í Ofviðrinu eru meira villandi en nokkur leikslok Shakespeares önnur. Það kann að vera þess vegna, að enginn ritskýrandi hefur veitt því athygli, að sagan snýr aftur þangað sem lagt var af stað. Kannski þótti það of augljóst. Eða það kann að hafa truflað rómantíska sældar-túlkun fyrri tíma á Ofviðrinu sem leik um fyrirgefningu og sátt við heiminn. Og þó hlýtur greining á leikgerð Ofviðrisins að vera byrjunin á sérhverri túlkun, ef ekki sjálfur lykillinn að verkinu. Sagan hefur snúið til síns upphafs og hefst að nýju. En hvaða saga? Og hvað merkir sá undarlegi siðvöndunar-leikur, sem gerist á minna en fjórum stundum, ekki miklu lengri tíma en það tekur að leika hann á sviði? Shakespeare fer að jafnaði frjálslega með tíma, þjappar mánuðum saman í eina sýnu, eða lætur sextán ár líða milli tveggja þátta, eins og í Vetramvintýri. En í Ofviðrinu liggur við að hann telji mínúturnar. Klukkan er meira en tvö, þegar elding kveikir í skipi Alonsós, og það steytir á skerjunum. Hún er sex e. h. þegar allirganga til náttverðar. Prosperó hefur fengið hertogadæmi sitt aftur, Alonsó hefur fundið son sinn, Ferdínand hefur fengið Míröndu. Klukka Shakespeares, leikklukkan sem getur hlaupið ár á mínútu, hegðar sér í þetta sinn eins og allar aðrar ldukkur. Á dögum Shakespeares hófust leiksýningar venjulega klukkan þrjú, og þeim lauk klukkan sex. Töfrabrögð Prosperós upphófust milli klukkan tvö og þrjú, og klukkan sex var þeim lokið. Þarna virðist hljóta að vera fólginn ákveðinn tilgangur. Persónur leiksins hreppa ofviðri, og þola harða raun. Áhorfendur lenda í ofviðrinu með þeim nákvæmlega samtímis. Persónurnar ganga til náttverðar; leikarar og áhorfendur munu setjast að snæðingi á sama tíma. Ofviðrinu hefur TMM 6 81
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.