Tímarit Máls og menningar - 01.03.1981, Side 45

Nýi vegurinn
kontórum að þetta sé beitilandið þeirra á þessum árstíma. Þarna og þarna
eru mörkin, og þeir verða að halda sig á tilteknum slóðum frá einum degi
til annars. Undan því verður ekki vikist.
Þau búa um á sleðunum. Allir hjálpast að. Nema sá gamli. Þetta er í fyrsta
skipti að hann kemur ekki með. Aður tók hann þátt af lífi og sál. Hann er
ekki veikur, ekki lasinn, ekki ýkjagamall heldur. Hann er útitekinn,
grannholda og seiglulegur karl að nálgast sjötugt. Hárið er þykkt og
móbrúnt, andlitið hrukkótt kringum augun grá sem tindruðu forðum.
Iákaminn er seiglulegur og göngulagið lipurt og létt. En nú gerir hann
ekki mikið að því að ganga. Situr lengstaf. Kúrir við ofninn og tottar
pípu. Hann er ekki orðmargur heldur. Augnaráðið hefur dofnað. Hin
þekkja hann varla aftur, refinn gamla, grallarann, lífið og sálina heima og
heiman. Það er eins og hann hafi verið deyfður, eins og hann sé í dái.
Drungalegur og þreyttur inn í merg.
Þetta gerðist allt í einu. Þau muna vel eftir því. Geta dagsett breyt-
inguna. Þetta gerðist daginn sem þeir komu með fyrstu vélarnar.
Þá voru þau þar ekki lengur sjálf. Höfðu lokið haustförinni, aftur í
beitilöndin fjær ströndinni. Heyrðu aðeins um það. Allt að þeim degi
hafði hann verið gagntekinn afdráttarlausum baráttuhug og undan-
bragðalausri trú á það að eitthvað hlyti að gerast, yrði að gerast. Þau voru
búin að mótmæla, lýsa andstöðu sinni. Það höfðu margir gert. Margir
höfðu sagt að samþykktin væri ólögmæt. Allt þetta bryti í bága við
siðgæði og mannhelgi, bryti í bága við hefðbundin réttindi sem kynslóð
hefði erft af kynslóð. Að ráðamönnunum hefðu orðið á mistök. Að því
yrði öllu að kollvarpa og þau skyldu koma því í verk — unga fólkið sem
var ákaflynt og lét ekki bugast. Hann trúði þessu raunar, gamli maðurinn.
Hélt að unnt væri að rísa gegn ofureflinu. Þau voru svo mörg saman.
Sex fullorðnir fylgjast með hjörðinni í ár. Einum fleiri en í fyrra. Níels er
búinn í skólanum og tekur nú fullan þátt í vinnunni.
Þetta er ein skemmsta hjarðleiðin í héraðinu. Bein leið yfir flatar
auðnir, lága ása og fáeina bratta harðhnjóskulega kamba. Síðan hamra-
borgina. Gróðurlausa og rysjótta. Þar var svalt á sumrin og ekkert mýbit.
31