Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1981, Page 58

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1981, Page 58
Tímarit Máls og menningar undanskilinn finnst mér enginn hafa ort betur á íslensku en séra Hall- grímur. Sú væmilega lútherska sem hann treður inní sín bestu verk er þó sér á parti nóg til að kveikja með mér velgju. En til allrar hamingju er hún aldrei sér á parti, hún er svo samofin „hinu vandasama" að hún hættir að skifta máli. Píslarsaga frelsarans í opinberri kirkjutúlkun verður algert aukaatriði hjá þeim sálartíðindum sem skáldinu tekst að lyfta uppúr hyljum handar sinnar. A sama hátt getur sérhver unnandi góðra ljóða fyrirgefið jafnvel sínum argvítugustu skoðanaandstæðingum úr sam- tímanum, ef þeim hefur lánast að veiða innar hörundi sínu nokkra flöktandi glampa orðs og orðs. Þegar litið er yfir sögu ljóðlistar frá því upphafi sem við þekkjum, sést glögglega að tímarnir hafa oftar en ekki þrengt grimmilega að mögu- leikum skálda til að umbreyta tilfinningum sínum í list. Einsog aðrir hafa skáldin mátt bæla sig undir margþættu oki þess sem kallað hefur verið menning og siðmenning en er ekki síst kúgun svo mögnuð að ekki einusinni kúgararnir hafa sloppið óskaddir. Á löngum tímaskeiðum hefur ljóðlistin ekki verið annað en kyrkingur, þjáningastunur njörvaðar í form og þurrpumpulega epík, ellegar þá trúarkredda svo brynjuð að þar hefur hvergi komist að ærleg skynjun. Aldrei hefur þó á þessu sviði fremur en öðrum tekist að ganga endanlega af fantasíunni dauðri. Henni hefur meiraðsegja tekist að þrengja sér inni rímurnar og sálmana sem öldum saman héldu andanum í og niðrí íslendingum en eru nú ekki mikið meira en dapurleg heimild um þjóð í margháttaðri nauð. Með hruni lénsveldisins, upplýsingu ýmiskonar, iðnbyltingu, efna- hagsframförum sem smámsaman náðu til æ fleiri, óbeinni kúgunar- formum en áður höfðu tíðkast, í stuttu máli með kapítalisma og auknu „frelsi“ á heimavígstöðvunum og skefjalausu ofbeldi í nýlendunum, þá skreið ljóðið undan gömlu fargi og náði að dafna um stund. Tíminn frá lokum átjándu aldar og frammá þessa er nokkuð líbblegur í ljóðlist Vesturlanda. En þá gerast þau undur, að þrátt fyrir enn róttækari tækni- byltingar, enn óbeinni kúgunarform, enn bættari efnahag, enn meira „frelsi“ en áður — þá verður ekki framhald á þessari þróun, ljóðlistin springur ekki út sem efnilegasta rósin í garðinum heldur fölnar hún og visnar sem mest hún má; ekki einusinni ósvífnum lýðskrumurum kemur 44
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.