Morgunblaðið - 30.01.2015, Qupperneq 37

Morgunblaðið - 30.01.2015, Qupperneq 37
MINNINGAR 37 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 30. JANÚAR 2015 um þínum sýnum þá yrðirðu með okkur í hjarta. Hvern dag og hverja nótt. Þar til við samein- umst á ný. Þar til við yljum okkur saman við eldstæði eilífðarinnar. „Því að hvað er það að deyja ann- að en standa nakinn í blænum og hverfa inn í sólskinið?“ eins og Kahlil Gibran spyr svo einlæg- lega. Elsku Sóldís mín, nú hverfa geislar þínir aftur til uppruna síns, sólarinnar. Ljósgeislinn slokknar ekki, hann sameinast aftur ljósi heimsins og heldur áfram að lýsa og verma gegnum óravíddir tíma og rúms. Þar mæt- umst við á ný. Því dauðinn dó en lífið lifir. Þín, Draumey. Bernskuminningarnar eru bjartar er ég minnist yndislegrar æskuvinkonu minnar Sóldísar, sem við kveðjum í dag, er lést eft- ir stutt erfið veikindi sem hún tókst á við með ótrúlegum styrk og æðruleysi. Ég minnist fallega æskuheim- ilis Sóldísar á Öldutúni 2, en þar var ég heimagangur í mörg ár, gisti stundum er Sóldís var að passa systkinin sín á kvöldin og þá var opnað inn í stofu, en á heim- ilinu var plötuspilari sem var ekki algengt í þá daga og spiluð lög með Harry Belafonte, Hauki Morthens og fleiri góðum söngv- urum, drukkum mjólk og súkku- laðikakan hennar Siggu var ekki langt undan en Sigga og Ari voru yndisleg hjón og gestrisin. Var margt brallað sér til skemmtunar á æskuárunum og sérstaklega minnist ég góðu ár- anna í Barnaskólanum við Lækj- argötu en þar sátum við saman í bekk til þrettán ára aldurs og þar höfðum við afburðagóðan kenn- ara, Hauk Helgason. Minnist einnig áranna við vinnu hjá Frosti, þá vorum við að vinna í humri, þá var nú sungið, hlegið og mikið fjör, einnig allar skátaútil- egurnar sem og unglingsárin voru skemmtileg, einkum skólaárin í Flensborgarskóla. Sóldís var ung að árum þegar hún kynntist Jóa sínum, enda stórglæsileg stúlka og geislaði frá henni. Þau lifðu í ástríku hjóna- bandi. Ari Viðar kom snemma í heiminn og Hörður Smári nokkr- um árum seinna. Við áttum heima nærri hvor annarri er börnin okk- ar voru að vaxa úr grasi, þá hitt- umst við og spjölluðum yfir kaffi- sopa. Margs er að minnast, en Fær- eyjaferðin með læknariturum „FÍL“ er ógleymanleg og þá fylgdu eiginmenn okkar með. Saumaklúbbsferðin með skóla- systrum til Amsterdam var ekki síðri, leikhúsferðir í Iðnó og Borg- arleikhúsið með fleiri vinum og annað skemmtilegt. Sóldís var mjög barngóð og elskaði barnabörnin sín sem nutu þess að koma í heimsókn til afa og ömmu, en þar var nóg af leikföng- um, spilum og öðru sér til dund- urs. Þau hjónin voru ákaflega gest- risin, tóku vel á móti gestum. Það er gæfuríkt að kynnast svo góðum vinum. Ég var lánsöm að kynnast Sól- dísi í barnæsku, hún var traust, góð og skemmtileg vinkona. Hennar verður sárt saknað. Elsku Sóldís mín, minningar um þig eru afar dýrmætar og verða vel varðveittar. Við Björn og fjölskylda vottum Jóa, fjöl- skyldu, ættingjum og vinum sam- úð og sendum hlýjar kveðjur. Hulda og Björn. Ég var líklega um tíu ára þegar ég áttaði mig á því að það var heldur ólíklegt að Soffía frænka í Kardimommubænum hefði búið í Hálsaseli. Að líklega var það ekki í þeim stiga sem hún fussum- sveiaði og skrúbbaði ræningja og siðaði til stöku ljón. Í huganum býr hún samt ennþá þar. Soffía frænka, hjá Sóldísi frænku og Jóa og Ara og Smára í Hálsaselinu. Svo stórt var það heimili í barns- huganum, að það var sjálfsagt sögusvið fyrir öll ævintýrin sem virtust svo nærri veruleikanum. Elsku Sóldís. Ég vil muna hlýjuna þína. Ég vil muna eftir mér, lítilli stelpu sem kúldrast á stigapallinum í Hálsaseli og hlust- ar á barnaplötu í fullkominni sátt við heiminn, á meðan sólin kyssir kinn. Því það gerði hún alltaf, í minningunni. Heimilið ykkar var alltaf sólríkt, alltaf bjart, sælu- reitur fyrir litla stelpu sem kom stundum með dúkkur til að sýna þér, seinna með bækur að lesa, enn seinna til að spjalla við stóru frænku. Það var ekki fyrr en seinna sem ég skildi að málum var ekki svo farið að það væri alltaf sól í Breiðholti, heldur stafaði þeirri alltumlykjandi birtu og elsku sem ég man svo vel frá þér. Takk fyrir að hafa alltaf boðið mig og okkur Mána velkomin á heimili þitt af heilum hug og enn heilla hjarta. Takk fyrir allar notalegu stundirnar okkar saman. Fyrst og fremst, takk fyrir að hafa leyft mér að baða mig í birt- unni þinni, elsku Sóldís. Ég mun muna hana alla tíð. Ég þekki ekki fólk sem hefur tekist betur upp við að gefa börn- unum sínum nöfn en ömmu og afa. Mamma mín, Draumey, sú dreymna. Sóldís, sú bjarta, hlýja. Ég hef aldrei verið þakklátari fyrir eigið nafn. Hvíldu í friði, birtu og eilífu ljósi. Þín frænka, Sunna Dís. Sárt er að missa ástvin, móður og ömmu. En þannig er nú bara lífið. Við fæðumst og vitum fyrir víst að við deyjum en hvenær vit- um við ekki. Í dag er komið að kveðjustund Sóldísar minnar, skólasystur og vinkonu til sextíu ára. Við vorum saman í sex ára bekk, síðan í Flensborg, saumaklúbb og ferð- uðumst mikið saman með mökum okkar og fleiri sameiginlegum vinum. Margar ferðir voru farnar innanlands sem utan. Í sumarbú- stað ykkar í Núpshlíð, til Kúbu, Jamaica, Túnis, siglingar um Kar- abíska hafið, borgarferðir og núna síðasta ferðin okkar til Berlínar og Dresden um mánaðamótin nóvember-desember 2014. Fyrir ári greindist Sóldís með illvígan sjúkdóm er hafði yfir- höndina 17. janúar síðastliðinn. Þrátt fyrir erfið veikindi hafði hún ætíð notalega nærveru. Hún var ávallt elskuleg, traust, létt í lund og tilfinningarík persóna. Þín verður sárt saknað, elsku Sóldís mín. Nú eru fjórar sauma- klúbbsvinkonur okkar látnar. Þórhildur lést 1985, Erla 1992, Guðný 2007 og nú Sóldís 2015. Blessuð sé minning ykkar allra. Í gegnum árin höfum við þrjár vinkonur ásamt mökum komið saman á heimili okkar Gunnars á gamlárskvöld. Um áramótin síð- ustu var heldur ekkert slegið af. Sóldís kom með hattinn sinn ásamt maka sínum, fín og sæt eins og alltaf. Fljótlega eftir að nýárssólin fór að skína hrakaði heilsu hennar mjög hratt. Hún ætlaði að lifa og vera hjá Jóa sínum, sonum og barnabörnum sem hún elskaði svo heitt. Það er eins gott að vita ekki fyrirfram hvað nýárs blessuð sól boðar. Elsku Sóldís mín, þakka þér fyrir allar okkar yndislegu sam- verustundir. Ég verð með hattinn þinn þegar við komum til með að hittast í „sumarlandinu góða“. Elsku Jóhannes okkar, Ari, Smári, öldruð móðir, tengdamóðir og fjölskyldur. Okkar innilegustu samúðarkveðjur. Guð styrki ykk- ur í þessari miklu sorg og ástvina- missi. Helga Ólafs og Gunnar. Hún er undarleg þessi tilvera. Sóldís var hrifin frá okkur í blóma lífsins. Hún sem var að byrja að búa sig undir starfslok. Ætlaði að fara að njóta ríkulegar efri áranna og frítímans sem þeim fylgir í faðmi fjölskyldunnar, ekki síst barnabarnanna. Maður var farinn að skynja tilhlökkun hennar þó læknaritarastarfið hefði sinn sess og hún stundaði það af sóma. Sóldís hafði verið læknaritari hjá Heilsugæslunni Efra-Breið- holti frá 1982, sem þá var staðsett í Asparfelli 12. Við fluttum svo yf- ir í Hraunberg 6 árið 1990. Ég var þess aðnjótandi að fá að vinna með Sóldísi í yfir 25 ár. Aldrei bar skugga á samstarf okk- ar og aldrei man ég eftir að hún skipti skapi þó skrift mín væri illa læsileg eða ég muldraði ógreini- lega í „diktafóninn“. Sóldís var fyrirmyndar starfs- kraftur og félagi. Nafnið Sóldís fór henni vel. Myndarleg, broshýr og léttlynd. Hún var dugleg, sam- viskusöm og bóngóð. Hún var fé- lagslynd og t.d. lét hún sig yfir- leitt ekki vanta í vor- eða haustferðir starfsfólks stöðvar- innar og þá vorum við svo heppin að fá Jóa „yfirgrillmeistara“ með. Það var augljóst að þar fóru sam- rýnd hjón. Við starfsfólk Heilsugæslunnar Efra-Breiðholti kveðjum Sóldísi með miklum söknuði. Óskum þess af alhug að Jói og fjölskylda þeirra finni huggun í sorginni og frið í sinni. Enginn veit sína ævi fyrr en öll er. Ég sendi þér kæra kveðju, nú komin er lífsins nótt, þig umvefji blessun og bænir, ég bið að þú sofir rótt. Þó svíði sorg mitt hjarta, þá sælt er að vita af því þú laus ert úr veikinda viðjum, þín veröld er björt á ný. (Þórunn Sigurðardóttir) Þórður Gísli Ólafsson. Fallega, jákvæða, unglega, heilsteypta vinkonan mín hún Sól- dís hefur kvatt þennan heim eftir erfiða baráttu við illvígan gest, sem hafði að lokum betur. Eftir sitjum við samferðafólk hennar og skiljum ekki hvers vegna Sóldís fékk ekki lengri tíma. Starfslok að nálgast og tilhlökkun um að njóta ævikvöldsins. Jóhannes hefur staðið eins og klettur við hlið Sóldísar sinnar en saman fengu þau þetta stóra verkefni, sem þau tókust á við með reisn og skynsemi. Nutu lífs- ins á meðan stætt var. Síðasta ferðin var farin í upphafi aðventu með okkur og kunningjahjónum til Dresden og Berlínar, ógleym- anleg ferð. Það er sárt að fylgjast með vin- konu sinni veikjast og berjast fyr- ir lífinu, en líka fallegt að sjá hvernig þau hjónin tókust á við verkefnið og létu ekkert stöðva sig við að njóta samverunnar. Barnabörnin fjögur voru auga- steinar ömmu sinnar og þegar ljóst var að hverju stefndi fannst henni sárast að geta ekki fylgst með vexti og þroska þeirra. Heil- brigð og mannvænleg börn sem öll eiga góða foreldra að. Undanfarin ár höfum við hjón- in ferðast töluvert með Sóldísi og Jóhannesi bæði innanlands og ut- an. Þessar ferðir eru allar ánægjulegar og gefandi. Jóhann- es undirbjó sig alltaf vel fyrir ferðirnar, safnaði fróðleik og upp- lýsingum um staðinn sem átti að heimsækja og miðlaði okkur hin- um. Þessar ferðir og samvera okkar styrktu vináttuböndin, sem ber að þakka. Það var gaman að fara með Sóldísi í búðir. Hún var snögg að sjá fatnað sem klæddi hana og valdi liti og fylgihluti, enda var hún alltaf vel til höfð, smekklega klædd og snyrt, svo tekið var eft- ir. Við skólasystur úr Flensborg stofnuðum saumaklúbb fyrir um hálfri öld og höfum komið saman nokkuð reglulega yfir vetrarmán- uðina. Sóldís er sú fjórða úr þess- um litla hópi sem fer. Þórhildur Brynjólfsdóttir dó 1985, Erla Guðrún Gestsdóttir dó 1992, Guðný Jóhannsdóttir dó 2007 og nú Sóldís. Það er stórt skarð í okkar hópi. Blessuð sé minning þeirra allra. Að leiðarlokum vil ég þakka Sóldísi fyrir góða og trygga sam- ferð, fyrir að vera trúnaðarvinur minn, vera alltaf tilbúin til þess að hlusta og spjalla. Fyrir að vera tilbúin til þess að fara á ýmis mannamót og ætíð hafa góða nær- veru. Hugsum öll um fjölskyldu okk- ar og nána vini og þau verðmæti, sem þar er að finna, gefum af okk- ur og tökum á móti vinum okkar. Munum að njóta stundarinnar. „Því morgni eftir orðinn dag eng- inn gengur vísum að.“ Ég bið algóðan Guð að vernda og styrkja Jóhannes, Ara, Smára og barnabörnin. Fullorðinni móð- ur Sóldísar, systkinum og öðrum ættingjum og vinum sendi ég öll- um ljós og birtu á erfiðum tímum. Þakka þér, Sóldís mín, fyrir að vera þú. Þú munt alltaf eiga stað í hjarta mínu. Vin sínum skal maður vinur vera og gjalda gjöf við gjöf … Veistu ef þú vin átt þann er þú vel trúir og vilt þú af honum gott geta. Geði skaltu við þann blanda og gjöfum skipta, fara að finna oft. (Úr Hávamálum) Margrét Pálsdóttir. aðeins brot af því sem ég lærði af þér. Stundum fannst mér að þú vissir allt og taldi mig aldrei geta vitað eins mikið. En þú kenndir mér líka margt annað sem stundum var sárt en engu að síður mikilvægt. Að tapa í spilum (ömmu til mikillar ar- mæðu þegar tárin flóðu), að koma hreint fram, að allir væru jafn mikilvægir, að standa við gefin fyrirheit og á seinni tímum listina að vera ósammála. Allt þetta styrkti mig í þeirri vegferð sem lífið er. Fyrsti vinnudagurinn í Lands- bankanum er mér afar eftir- minnilegur. Ég fékk vinnu eftir að þú hafðir lagt inn gott orð fyrir mig, eflaust fyrir áeggjan for- eldra minna sem voru þreytt á heimshornaflakki mínu. Við átt- um samtal fyrir daginn, þar sem þú brýndir fyrir mér að standa mig og byggja mér gott orðspor en ekki nýta mér þitt til að sýn- ast. Að byggja orðspor sitt á verkum annarra væri aldrei mönnum til framdráttar. Ég var 17, þú varst 68. Við höfum verið samrýnd alla tíð og alltaf var ég velkomin til þín. Í Stóragerðið, í vinnuna, í sumarfríið og ferðalögin sem við fórum saman. Hringferðin er mér minnisstæðust svo og Frakklandsferðin í brúðkaup Eg- ils og Béatrice. Örlaganornirnar fléttuðu svo enn og aftur ævi okk- ar saman þegar af einskærri til- viljun við Sverrir keyptum íbúð- ina á Bárugötunni þar sem þið amma strengduð heitin nokkrum áratugum áður. Þú komst til okk- ar síðast á ársafmæli Aþenu. Þrautseigja þín og ákveðni er mér til eftirbreytni. Meira að segja eftir að þú misstir fótinn, 85 ára gamall, varstu staðráðinn í að ná bata og geta gengið óstuddur að nýju. Sem tókst auðvitað. Og upp alla stigana fórstu á ársaf- mælinu, einfættur með gervifót, til að halda upp á fyrsta afmæli dótturdótturdóttur þinnar. Alltaf til staðar fyrir fjölskylduna. Dugnaður sem fyllir mig vænt- umþykju og stolti. Ég fór í Stóragerðið um dag- inn. Ótrúlegt hvað einn staður getur vakið hjá manni margar minningar. Hver krókur og kimi, týnda hornið, rauði koddinn, spennandi fataskápurinn, pönnu- kökubakstur og spil – hver gæti beðið um meira. En umfram allt var þar hlýja, skjól og friður sem umvafði í hvert sinn sem ég steig þar inn. Að eiga athvarf og öryggi er það besta sem þið amma veitt- uð mér og ég mun búa að því alla ævi. Vonandi verð ég svo lánsöm að geta boðið mínum barnabörn- um slíkt hið sama. Stuðningur ykkar ömmu hefur gert mér kleift að byggja undirstöður í líf mitt sem styrkja mig og fjöl- skylduna okkar. Fyrir það verð ég ævinlega þakklát. Stúlkurnar sakna þín, hvor með sínum hætti. Áróra skilur betur för þína, en Aþena spyr enn hvort þú sért lasinn og hvort ég geti ekki hringt í þig. Þær nutu þess að koma og grallarast hjá ykkur ömmu, fá mola (en ekki dýft í kaffi eins og þú gafst mér) og sýna ykkur hvað þær eru flinkar. Mikið þykir mér vænt um þann tíma sem þær fengu með þér og mikið vildi ég óska þess að hann hefði verið lengri. Ég kveð þig héðan úr Selvík- inni og minnist þín þegar ég horfi á fjöllin. Traust og sterkt hvít- skeggjað íslenskt berg – eins og þú. Ég er stolt af því að vera dótt- urdóttir þín. Vertu sæll, elsku afi minn. Þín Perla. Skarpt augnaráð og þétt handaband er það fyrsta sem mér kemur til hugar þegar ég hugsa til fyrstu kynna okkar Steina, tengdaföður míns. Ég komst fljótt að því að hann mat fólk eftir gjörðum þess, gerði engan grein- armun á jakkafataforstjóra og þeim sem tæmdi ruslafötuna hans, snobbaði fyrir hvorugum, eins og Egill sonur hans lýsti því svo vel. Stóragerðið varð fljótt griða- staður barnanna minna og um leið góður áningarstaður fyrir mig. Kaffisopi og gott spjall í al- vöru eða helst í gríni, eru notaleg- ar stundir að minnast. Ferðagleðin var ríkjandi hjá þeim hjónum lengst af og margar góðar sögur sem fylgdu þeim. Steini var fróðleiksfús um sam- félög og menningu þeirra landa sem hann ferðaðist til. Hér innan- lands var sjaldnast farin einhver bein braut, heldur þræddir óþekktir vegaslóðar, til að kanna hvað væri framundan. Steini var mjög handlaginn og afar nákvæmur maður. Teiknaði og reiknaði, nánast stundum upp á millimetra, var útsjónarsamur og sá nýtni í hverjum hlut. Hann var ljóðelskur og gat vel ort sjálf- ur en hafði lítinn tíma til að sinna því hugðarefni sínu. Fannst gam- an að setja saman vísur við hin ýmsu tilefni. Þessum vísum hefur nú verið safnað saman að mestu í ljóðaheftið Hnullungur, sem segja má að sé bæði ævisögubrot, hugleiðingar til lífsins og tilver- unnar og segi fjölskyldusögu um leið. Gaf aldrei gramm eftir, var úr stáli, hélt hann sjálfur. Mætti í heimsókn í sveitina okkar fallegu snjóaveturinn mikla árið 1995 og vildi að sjálfsögð vera liðtækur og hjálpfús, koma að gagni og létta mér störfin. Ég var að selflytja fóður í seiðastöðina og allt bók- staflega á kafi í snjó. Hugurinn bar hann alltaf meira en hálfa leið, svo að hann lagði af stað í að- stoðarleiðangurinn á „Lands- bankablankskónum“ og sparibux- unum. Var samt alltaf fljótur í vinnufötin þegar komið var í Vin eins og hann nefndi fjölskyldu- paradísina okkar í Skorradalnum, sem og er gamall LÍ bústaður með sögu og sál. Þar eyddum við saman ómældum tíma við að dunda okkur við að gera hann upp og nutum líka saman og þar höf- um við fjölskyldan og þau hjón átt margar notalegar stundir saman: Á Dýjastalla stráir geislum þétt og strýkur með þeim Skessuna af natni og þokusæng hún ýtir undurlétt ofan af kyrru morgunsvölu vatni. Steini var sanngjarn, áreiðan- legur og réttsýnn maður sem þótti gaman að því að miðla fróð- leik til sinna nánustu. Hann var rökfastur og ákveðinn í skoðun- um sínum sem var virðingarvert. Hans síðasta stóra verk var að hanna legstein þeirra Öldu, Önnu og Sveinbjarnar, með hnút sem sameiningartákn og segja má að hann hafi gengið frá öllu nema lausu endunum. Þeir beinast að nöfnum þeirra og tvinna þau enn frekar saman. Við urðum alltaf nánari eftir því sem árin liðu, svo að í dag kveð ég ekki bara tengdaföður minn, heldur traustan náinn vin sem var gegnheill og trúr sjálfum sér. Ásgeir Ásgeirsson. Steini föðurbróðir okkar er all- ur. Á námsárum hans í Reykjavík bjó hann hjá foreldrum okkar, Önnu og Sveinbirni, og kynntist þar Öldu móðursystur okkar sem varð hans lífsförunautur. Mikill samgangur var með fölskyldu Steina og okkar enda voru þær systur bestu vinkonur og bræð- urnir nánir og áttu báðir sína starfsævi í Landsbanka Íslands meðan sá banki var ríkisbanki. Systurnar töluðust við daglega eða hittust, haldið var upp á hátíð- ar saman og bræðurnir voru bridsfélagar. Þeir hjálpuðu hvor öðrum við húsbyggingar og vina- hópurinn var að mestu sameigin- legur. Þessar tvær fjölskyldur voru órjúfanlegar þar til foreldr- ar okkar létust bæði fyrir aldur fram, var það mikið áfall fyrir þau hjón. Fjóreykið, eins og Steini kallaði þau, mun hvíla í sama reit í Fossvogskirkjugarði og hannaði Steini legsteininn með tryggðar- hnúti í miðjunni skömmu fyrir andlát sitt. Steini var hávaxinn og vel vax- inn, og teinréttur í baki fram á síðasta dag. Hann var vel lesinn, hafði gaman af ljóðum og samdi gjarnan kímnar tækifærisstökur og ljóð. Hann hafði einstaklega fallega söngrödd og var góður söngmaður á yngri árum. Alda kona hans er orðheppin og hnytt- in og sterkt samband var á milli þeirra og umræðan oft glettn- iblönduð. Steini var sterkur mað- ur og ákveðinn, mikill fjölskyldu- maður og trygglyndur. Í veikind- um síðustu ár var hann æðrulaus en þurfti á endanum að láta í minni pokann og kvaddi sáttur sína, áður en hann hélt á vit for- feðranna. Þegar hann varð átt- ræður héldum við honum veislu og þá orti hann eftirfarandi vísu: Þótt óðar séu er í þeim töggur og eiga bæði lof og prís, glaður þakkar gamall skröggur Guðný, Siggu og Önnu Dís. Guðný, Sigurlaug og Anna Dís Sveinbjörnsdætur. Jæja, gamli stálnagli, þá er komið að lokakveðjunni. Ég ætla ekki að hafa hana langa en fá að minnast einnar af mínum bestu stundum í návist þinni. Það var þegar þú gafst mig og dótturdóttur þína saman og fannst mér ljóðin og ráðleggingin sem þú gafst mér hrein snilld – og hef ég lifað eftir þeim æ síðan. Læt hér fylgja með ljóðið sem gaf okkur gildi: Stund þessi hér er minningamerk, því mér er ætlað að leika klerk, sem var alls ekki inni í myndinni! Í ofanábót er mér ætlað það verk, sem efalaust kallar á beinin sterk – að seila ykkur upp úr syndinni! Svo bauðst þú mig velkominn í þjáningabræðrahópinn – og þá kom ráðið góða, sagt af mikilli reynslu og stríðum við kvenpen- ing þessarar ættar: Ég legg mína ríku reynslu að veði, í ráð mitt á brúðkaupsdaginn. Lúffaðu bara með glöðu geði, þá gengur þér allt í haginn. Með söknuði kveð ég þig, Þor- steinn Egilsson. Sverrir Arnar Baldursson.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.