Morgunblaðið - 24.02.2015, Blaðsíða 11

Morgunblaðið/Kristinn
Almannarómur Jón Guðnason, lektor við Tækni- og verkfræðideild Háskólans í Reykjavík, er einn þeirra sem vinna
að gerð opins talgreinis sem er eins konar kóðagrunnur sem íslenskir hugbúnaðarþróendur geta nýtt sér.
við náðum þarna inn á síðustu stundu
í lok sumars 2012.“ Síðan birtist ís-
lenski talgreinirinn í lista Google yfir
þau tungumál sem hægt er að velja
til að tala.
„Ef þú ert með snjallsíma þá er
þetta innbyggt í Android-stýrikerfið
en fyrir iPhone er hægt að fá sér app-
ið Google Search. Þá getur maður
leitað á vefnum í gegnum Google-
gluggann. Í staðinn fyrir að stimpla
inn leitarorðin sem getur verið
óþægilegt á litlum símum, þá ýtir
maður bara á hljóðnemamerkið og
segir svo það sem maður vill leita að,“
segir Jón og tekur sem dæmi skip-
unina „afgreiðslutíminn í Kringlunni“
og með hjálp talagreinisins koma upp
leitarniðurstöðurnar.
Íslenska sem önnur tungumál
Annað teymi innan Google hefur
búið til snjallsímaforrit sem tengist
GoogleTranslate og virkar þannig að
notendur geta átt samtöl við útlend-
inga. Til dæmis gæti Íslendingur tal-
að íslensku, síminn snarar því yfir á
mál viðmælandans með hjálp Goog-
leTranslate. Viðmælandinn svarar á
sínu máli og í símanum heyrir not-
andinn svarið á íslensku. „Það sem er
gaman við þetta er að sjá hversu vel
mögulegt þetta er og það er ekkert
sérstakur galdur við íslenska tungu-
málið. Það er bara eins og öll hin
tungumálin. Íslenskan hefur sín sér-
kenni en það hafa önnur tungumál
líka,“ segir Jón.
Hér komum við að kjarna máls-
ins og það er Almannarómur sem
nefndur var í inngangi. „Hér á landi
er til dæmis sérþekking á tungumál-
inu okkar. Við tölum það og við höf-
um ímyndunaraflið. Verkfræðing-
arnir sem vinna að gerð talgreina hjá
Google eru mjög klárir en þeir hafa
kannski ekki þessa innsýn í tungu-
málið sem við myndum hafa og þar
með möguleikann á að ná lengra með
því að sérsníða það sem er þegar til
að tungumálinu. Þess vegna fannst
okkur Trausta og fleirum mikilvægt
að koma þessu einhvern veginn af
stað hérna á Íslandi þannig að haldið
yrði utan um þetta.“
Almannarómur tekur á sig
mynd
Því var hafist handa ásamt Mál-
tæknisetri við að búa til kóðagrunn,
Almannaróm. „Við erum að lofa um-
hverfi fyrir almenna forritara að
koma að þróun talgreina þannig að
það verði auðvelt fyrir íslenska hug-
búnaðarþróendur að setja talgreini
inn í kerfin sín og sérsníða þá lausn
sem við komum með að sinni notkun.
Oft þarf talgreinirinn ekkert að geta
skilið alla íslensku. Þetta er heldur
ekkert endilega mikil forritun heldur
stilling,“ segir Jón. Hann útskýrir að
þjálfunin á talgreininum sé sett í
gang með þeim gögnum sem þarf til
þess að ná árangri á þeim vettvangi
sem um ræðir. „Ég get tekið dæmi
um mjög erfitt verkefni og opið. Það
væri að gera talgreini fyrir Alþingi
Íslendinga. Þar eru ræður og alþing-
ismenn geta sagt mjög marga hluti og
það er opið hvað þeir eru að tala um.
Á hinn bóginn væri hægt að setja upp
talgreini fyrir flugfélag þar sem
markmiðið er að viðskiptavinurinn
hringi inn og panti sér flugmiða og
þurfi ekki að tala við neinn heldur sé
það tölvan sem talar við viðkomandi.
Þá þarf talgreinirinn ekki að skilja
allt. Hann þarf bara að skilja ákveðna
hluti á borð við hvert manneskjan sé
að fara, hvenær hún vill fara, hvaða
sæti hún vill fá í vélinni og þá er hægt
að afmarka orðaforðann sem er mjög
mikið flækjustig. Þá er hægt að binda
orðaforðann saman í því mállíkani
sem búið hefði verið til fyrir það verk-
efni,“ segir Jón Guðnason, lektor við
Tækni- og verkfræðideild Háskólans
í Reykjavík, um það áhugaverða
verkefni sem Almannarómur er.
Áhugasamir geta fylgst með fram-
vindu mála á vefsíðunni www.al-
mannaromur.is. Þar er einnig hægt
að gerast félagi og taka þátt í upp-
byggingu hins opna talgreinis.
„Verkfræðingarnir
sem vinna að gerð tal-
greina hjá Google eru
mjög klárir en þeir hafa
kannski ekki þessa inn-
sýn í tungumálið sem
við myndum hafa og þar
með möguleikann á að
ná lengra.“
DAGLEGT LÍF 11
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. FEBRÚAR 2015
þegar þú vilt
kvarts stein
á borðið
Blettaábyrgð
Viðhaldsfrítt yfirborð
Slitsterkt
Bakteríuvörn
Viðarhöfða 1, 110 Reykjavík | Sími 566 7878 | www.rein.is
By Cosentino
Annað kvöld, miðvikudaginn 25.
febrúar, verður Leikhúskaffi Gerðu-
bergs og hefst það klukkan 20.
Símon Birgisson, dramatúrg Þjóð-
leikhússins, mun þar stýra dagskrá
um leikverkið Sjálfstætt fólk sem
sýnt er um þessar mundir. Með
Símoni verða góðir gestir eða þau
Atli Rafn Sigurðsson leikari, sem
leikur sjálfan Bjart í Sumarhúsum,
og Hlín Agnarsdóttir leiklistar-
gagnrýnandi.
Í Leikhúskaffi Gerðubergs gefst
áhorfendum kostur á að kafa dýpra
í verkið, uppsetninguna og tengsl
skáldsögunnar og leikritsins. Áhorf-
endur fá að heyra um upplifun leik-
arans og gagnrýnandans og spyrja
aðstandendur sýningarinnar spurn-
inga yfir kaffibolla á nýja kaffihús-
inu á efri hæð Gerðubergs.
Leikhúskaffi í Gerðubergi er
samstarfsverkefni Borgarbóka-
safnsins og Þjóðleikhússins og fer
fram fjórum sinnum á vormisseri
2015. Aðgangur er ókeypis og allir
eru velkomnir. Næsta Leikhúskaffi
fer fram 25. mars og þá verður
fjallað um Segulsvið, nýtt leikverk
eftir Sigurð Pálsson. Í Gerðubergi
er boðið upp á fjölbreytta dagskrá
á miðvikudagskvöldum kl. 20.
Fyrsta miðvikudag í mánuði er
Handverkskaffi, annan miðvikudag-
inn er Sagnakaffi, þriðja miðviku-
daginn er Heimspekikaffið og
fjórða miðvikudag mánaðarins er
Leikhúskaffi.
Dagskrá um Sjálfstætt fólk
Leikrit Rýnt verður í Sjálfstætt fólk.
Leikhúskaffi
í Gerðubergi
Sat Nam Rasayan-heilarinn Sven
Butz kemur hingað til lands á
fimmtudaginn en tilgangur ferðar
hans er að kenna námskeið um djúpa
heilandi núvitund. Það mun hann
gera á þremur stöðum á landinu.
Sjálfur hefur Butz iðkað Sat Nam
Rasayan í yfir 20 ár og kennir bæði
stig 1 og 2 af því. Sat Nam Rasayan er
heilandi hugleiðslulist innan kunda-
lini-jóga og er sagt að um sé að ræða-
heilun í gegnum flæði sálarinnar.
Grunnur Sat Nam Rasayan er upp-
lifun á innri þögn þar sem iðkendur
læra að heila aðra gegnum djúpa nú-
vitund.
Námskeiðið er opið öllum og er
engin fyrri reynsla af kundalini-jóga
eða SNR nauðsynleg. Kennsla fer
fram laugardaginn 28. febrúar kl. 10-
17.30 í salnum í Hvalasafninu og er
skráning á huldhaflida@gmail.com,
sunnudaginn 1. mars kl. 10-17.30 í
Jógahofinu á Akureyri og fer skrán-
ing fram á akk@graenilotusinn.is.
Þriðja námskeiðið verður helgina
5.-8. mars í Jógasal Ljósheima og er
skráning á solbjort@ljosheimar.is.
Sven Butz kennir á Íslandi
Kennsla Sat Nam Rasayan er hugleiðslulist sem kennd verður hér á landi.
Kennir Sat Nam Rasayan á
þremur stöðum á landinu
Með tilkomu íslensks talgreinis
má með sanni segja að verkefnin
yrðu óþrjótandi. Jón Guðnason
segir þó að í gegnum tíðina hafi
forkólfar máltækninnar hér á
landi bent á að verkefnin séu
þess eðlis að þau veiti fræði-
mönnum ekki mörg tækifæri til
að koma með nýnæmi. „Þetta er
meira að taka eitthvað sem er til
fyrir, er kannski nýtt erlendis, bú-
ið að finna upp, og færa það yfir
á íslensku,“ segir Jón. Af þessari
ástæðu hefur ekki beinlínis verið
hlaupið að því að fá styrki til
uppbyggingar talgreinis því gjarn-
an er litið til þess hvort eitthvert
nýnæmisvirði sé í því. „Á því í
raun og veru standa og falla há-
skólarannsóknir. Þetta er í eðli
sínu tækniþróunarverkefni og
hefur þróunarkostnaður í gegnum
tíðina verið hár í kringum slík
verkefni,“ segir Jón en er þó full-
ur eldmóðs og heldur ótrauður
áfram.
Tækniþróun eða nýnæmi?
ÓTAL MÖGULEIKAR FYRIR HENDI