Morgunblaðið - 24.02.2015, Blaðsíða 20

20 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. FEBRÚAR 2015
 


   
  
   
  

 




 
  

 !!
 ""!
 "
!##$
"!
$#
%
!#
" "
&'()* (+(

  
 
,-&.&+/0 -'+(1(23& 45+(2/5

 !$
 #$"
  #
!#!
"%
$ %
 $!
%
#$#
"

 "%
  $
!$
"%#
$#"
$
%%
#$
$# %
Skannaðu kóð-
ann til að sjá
gengið eins og
það er núna á
● Össur hækkaði um rúm 2,8% í
Kauphöllinni í gær og vann með því
gegn lækkun úrvalsvísitölunnar sem fór
niður um 0,32%. Hlutabréf í fyrirtækinu
hafa hækkað um 15,4% frá áramótum
og því hefur þróunin frá fyrra ári haldið
áfram með nokkuð stöðugri gengis-
hækkun félagsins á markaði. Sé litið á
verðþróun bréfanna frá 25. febrúar á
síðasta ári hefur hækkunin numið rétt
liðlega 68%.
Viðskipti gærdagsins byggjast hins
vegar á lítilli veltu en við lok dags höfðu
20.000 hlutir skipt um hendur sem er
velta upp á 8,6 milljónir króna í fernum
viðskiptum.
Bréf í Össuri halda
áfram að hækka
● Konur eru 36% af 160 forstöðu-
mönnum ríkisins eða 58 talsins. Hlutfall
kvenna hefur hækkað frá árinu 2009
þegar hlutfallið var 29% en þeim hefur
samt ekki fjölgað þar sem forstöðu-
menn voru 207 það árið. Forstöðu-
mönnum hefur fækkað um 9 á síðast-
liðnu ári. Það eru færri konur
forstöðumenn í öllum ráðuneytunum
nema forsætisráðuneytinu þar sem 4
konur eru forstöðumenn. Mestur mun-
ur er í velferðarráðuneytinu þar sem 8
konur eru forstöðumenn og 19 karlar.
Konur 36% forstöðu-
manna ríkisins
STUTTAR FRÉTTIR ...
BAKSVIÐ
Margrét Kr. Sigurðardóttir
margret@mbl.is
Framleiðnivöxtur þarf að aukast um
46% næstu áratugina vegna aukins
langlífis og breyttrar aldursdreif-
ingar þjóðarinnar ef á að viðhalda
óbreyttum vexti í neyslu á mann. Í
útreikningum sem Marías Halldór
Gestsson, lektor við hagfræðideild
Háskóla Íslands, hefur gert kemur
fram að framleiðnivöxturinn þarf að
vera 1,9% á ári í stað 1,3% eins og
hefur að jafnaði verið árin 1980-
2013, að því gefnu að eftirlauna-
aldur verði óbreyttur 67 ár.
Marías greinir frá útreikningum
sínum í nýútkomnu blaði hagfræði-
nema, sem nefnist Hjálmar. Þar
kemur fram að hlutfall fólks á eft-
irlaunaaldri af mannfjölda muni
hækka verulega á næstu áratugum.
Sú breyting leggur auknar byrðar á
lífeyriskerfi og hafa verið settar
fram tillögur innan OECD um
hækkun eftirlaunaaldurs auk þess
sem slíkar hugmyndir hafa verið
ræddar á Íslandi.
Marías segir að líta megi á þá
aukningu í framleiðni sem nauðsyn-
leg er til að viðhalda áframhaldandi
óbreyttum neysluvexti á mann sem
mælikvarða á hversu alvarlegt
vandamál aukið langlífi og breytt
aldurssamsetning er frá sjónarhóli
þjóðarbúsins. „Það er ljóst að ef
hlutfall vinnandi einstaklinga af
mannfjölda lækkar, þá mun fram-
leiðni þurfa að aukast ef ætlunin er
að viðhalda óbreyttri hagsældar-
aukningu,“ segir Marías.
Hlutfall einstaklinga á vinnualdri
af mannfjölda er háð eftirlaunaaldri
þannig að því hærri sem eftirlauna-
aldurinn er því hærra er hlutfallið.
Einstaklingar á vinnualdri eru skil-
greindir þeir sem eru 18-67 ára.
Hlutfall vinnandi einstaklinga
hækkaði jafnt og þétt til ársins 2009
þegar það var rúmlega 65% en tók
síðan að lækka og verður komið nið-
ur í tæplega 58% árið 2065 sam-
kvæmt spám. Marías segir að til
þess að bregðast við þessum spám
um lækkun hlutfallsins sé hægt að
grípa til aðgerða sem leiða til þess
að einstaklingar kjósi að vinna leng-
ur og þannig að eftirlaunaaldur
hækki og lækkun hlutfallsins verði
minna en annars mundi verða.
Hækkun eftirlaunaaldurs í 72
ár dregur ekki úr þörfinni
Umræða hefur verið um að
hækka eftirlaunaaldur Íslendinga
upp í 70 ár á 30 ára tímabili og var
Marías inntur eftir því hvaða áhrif
slíkar breytingar myndu hafa á
þörfina fyrir framleiðniaukningu. Í
ljós kom með viðbótarútreikningum
að hærri eftirlaunaaldur nær ekki
að draga nægilega mikið úr aukinni
framleiðniþörf. Ef eftirlaunaaldur-
inn er hækkaður í 68 ár árið 2025,
69 ár árið 2035 og 70 ár árið 2045
eins og hugmyndir eru um þá
fékkst sú niðurstaða að framleiðni-
vöxtur þarf að vera 1,7% að jafnaði í
framtíðinni.
Ef eftirlaunaaldurinn væri áfram
hækkaður um 2 ár til viðbótar á 10
ára fresti og væri 71 ár árið 2055 og
72 ár árið 2065 þá þarf framleiðni-
vöxturinn að jafnaði að vera 1,6% í
framtíðinni.
Hækkun á eftirlaunaaldri um 1 ár
á 10 ára fresti dregur úr lækkun
hlutfalls fólks á vinnualdri af mann-
fjölda en nær ekki að draga úr auk-
inni framleiðniþörf. Þjóðarbúið þarf
því að horfast í augu við að jafnvel
þótt eftirlaunaaldur verði hækkaður
verulega mun það ekki draga nægi-
lega úr þörf á þeirri framleiðniaukn-
ingu sem þarf að eiga sér stað til að
viðhalda óbreyttum vexti í neyslu.
Framleiðnivöxtur í framtíð-
inni þarf að aukast mikið
Einstaklingar á vinnualdri
Hlutfall einstaklingaávinnualdri (18-67ára) afmannfjöldaárin 1980-2014
ogspáumþróun2015-2065
Heimildir: Hagstofa Íslands og Marías Halldór Gestsson
1980 2064
66%
64%
62%
60%
58%
56%
2014
Aldursdreifing og
framleiðni
» Einstaklingar á vinnu-
aldri eru skilgreindir 18-67
ára.
» Hlutfall einstaklinga á
vinnualdri af mannfjölda er
háð eftirlaunaaldri.
» Eftirlaunaaldur nú er 67
ár en umræða hefur verið
um að hækka hann í 70 ár.
» Framleiðni er skilgreind
sem landsframleiðsla deilt
niður á hvern einstakling á
vinnualdri.
 Hækkun eftirlaunaaldurs til 72 ára dregur ekki úr þörf á framleiðniaukningu
Morgunblaðið/Ernir
Vinna Framleiðnivöxtur þarf að
aukast vegna aldursdreifingar.
Middleby corporation hefur gengið
frá samkomulagi við Marel um kaup
á hluta af starfsemi þess síðarnefnda
sem staðsettur er í Norwich í Bret-
landi. Sá hluti sem skiptir um hendur
tengist svokallaðri háhraðaskurðar-
tækni. Þrátt fyrir söluna mun Marel
halda áfram starfsemi í Norwich en
þar eru m.a. framleiddar mótunar-
vélar og þjarkar sem enn falla undir
kjarnastarfsemi fyrirtækisins.
Salan er hluti af tveggja ára áætl-
un stjórnenda Marels sem ætlað er
að skila einfaldari og skilvirkari
rekstri. Sú áætlun felur m.a. í sér
endurskoðun á vöruframboði og
aukna áherslu á þeim sviðum þar
sem félagið hefur skýrt samkeppn-
isforskot og sterka markaðsstöðu.
Tilkynning um sölu starfseminnar
í Norwich kemur í kjölfar þess að
Marel tilkynnti í janúar að fram-
leiðslustarfsemi fyrirtækisins í Des
Moines í Iowa yrði sameinuð annarri
starfsemi fyrirtækisins í Gainesville
í Georgíufylki. Báðar aðgerðirnar
eru hluti af fyrrnefndri áætlun sem
stefnt er að því að verði lokið undir
lok þessa árs.
Salan til Middleby Corporation
hefur ekki mikil áhrif á heildarum-
fang starfsemi Marels en háhraða
skurðartæknin veltir árlega um 10
milljónum evra eða tæplega 1,5 millj-
örðum króna. Til samanburðar voru
heildartekjur fyrirtækisins á síðasta
ári 712,6 milljónir evra eða rúmir 106
milljarðar króna.
Í tilkynningu sem Marel sendi frá
sér vegna sölunnar segir að Midd-
leby Corporation sé leiðandi á sviði
tæknibúnaðar fyrir matvælaþjón-
ustuiðnaðinn.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Fyrirtækjasala Stjórnendur Marels
einfalda starfsemi fyrirtækisins.
Marel skerpir lín-
urnar í Bretlandi
 Hættir fram-
leiðslu á háhraða-
skurðartækni
56 10 000
TAXI
BSR
Góð þjónusta
yfir 90 ár