Morgunblaðið - 24.03.2015, Blaðsíða 9

FRÉTTIR 9Innlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. MARS 2015
VAKANDI!VERTU
blattafram.is VERNDARI BARNA Í 10 ÁR
30% brotaþola segja aldrei frá
því að þeir hafi orðið fyrir
kynferðislegu ofbeldi.
Hollensku
buxurnar
komnar
Kr. 5.900
Str. 2-9 (38-52)
6 litir
Bæjarlind 6, sími 554 7030 Við erum á facebook
Malín Brand
malin@mbl.is
Heitar umræður geta skapast í
kringum nöfn. Hvað má barn heita
og hvað ekki? Án efa hefur soðið
upp úr í mörgum fjölskylduboðum
og hugsanlega skírnarveislum þar
sem menn eru ekki á eitt sáttir um
hvað hver má og má ekki heita.
Starfsfólk Þjóðskrár Íslands stend-
ur þessu hitamáli nærri og inn á
borð koma ýmis álitamál því tengd.
Því lá beinast við að Þjóðskrá sendi
umsögn um frumvarp til laga um
breytingu á lögum um mannanöfn
nr. 45/1996. Umsögnin er um margt
athyglisverð og fróðleg um leið.
Ástríður Jóhannesdóttir er sviðs-
stjóri stjórnsýslusviðs Þjóðskrár
Íslands og segir hún að mikilvægt
hafi verið fyrir stofnunina, sem fer
með stórt hlutverk við framkvæmd
laganna að gera athugasemdir við
frumvarpið. „Við erum fram-
kvæmdaraðilinn og þurfum að
vinna eftir þeim lögum sem gilda
og þess vegna vörpum við í um-
sögninni fram þeim spurningum
sem við þyrftum að svara ef tillög-
urnar yrðu samþykktar,“ segir Ást-
ríður.
Hvað er nafn?
Í umsögninni bendir Þjóðskrá á
að engin skilgreining sé til í lögum
um hvað telst vera nafn. Segir svo
orðrétt í umsögninni þar sem at-
hugasemdir eru gerðar við 3. og 4.
grein frumvarpsins: „Telur Þjóð-
skrá Íslands nauðsynlegt að ein-
hverskonar skilgreining sé til stað-
ar um hvað teljist til nafns og að
einhverskonar grundvallarreglur
liggi fyrir um nöfn.“ Í ramma hér
til hliðar eru nokkrar spurningar
sem kastað var fram til að varpa
enn frekara ljósi á þau álitamál
sem upp gætu komið verði lögin
um mannanöfn það rúm að frelsi
fólks í nafnavali sé engum tak-
mörkunum háð. „Hvað snertir laga-
setningu almennt séð þá getur ver-
ið varasamt þegar verið er að kippa
út einu og einu ákvæði úr lögum
því þá er hætt við að samhengið
brenglist sem og samræmið innan
laganna sjálfra og á það er meðal
annars bent í umsögninni,“ segir
Ástríður.
Reglur verða að vera
Þjóðskrá telur nauðsynlegt að
einhverjar reglur séu til staðar til
þess að frelsi í nafngift komi ekki í
bakið á þeim er þess vilja njóta.
„Við erum samt ekki endilega að
segja hvers konar reglur eigi að
vera því það er í raun annarra að
ákveða það,“ segir Ástríður. Hún
bendir einnig á að verði manna-
nafnanefnd lögð niður eins og lagt
er til í frumvarpinu, þurfi eftir sem
áður einhver að samþykkja reglur
um hvernig nöfn mega vera. Ein-
hverjir þurfi að taka þessar ákvarð-
anir. „Segjum að við fáum inn á
borð til okkar nafngjöf fyrir lítið
barn og við teljum að slík nafngjöf
geti orðið barni til ama eða brjóti á
grunnréttindum barns. Hvað eigum
við þá að gera? Eigum við að til-
kynna barnaverndaryfirvöldum það
eða eigum við að neita að skrá
nafnið? Ef við gerum það þurfum
við auðvitað að hafa einhver viðmið
eða staðla um hvað við eigum að
taka inn í matið á því. Það er svo
matskennt hvað er fallegt og hvað
ljótt eða óviðeigandi.“ Oftar en ekki
er gagnrýni beint að Þjóðskrá Ís-
lands í stað þess að gagnrýnin
beinist að lögunum sjálfum, að sögn
Ástríðar. „Því það væri fréttamál ef
við færum ekki eftir lögunum. Okk-
ar umsögn byggist að mestu á
reynslu okkar af framkvæmdinni
og það er mat okkar að brýn þörf
sé á heildarendurskoðun á lögun-
um,“ segir Ástríður Jóhannesdóttir,
sviðsstjóri stjórnsýslusviðs Þjóð-
skrár. Í niðurlagi umsagnarinnar
segir einmitt að ljóst sé „að núgild-
andi lög um mannanöfn eru barn
síns tíma og brýn þörf er á
heildarendurskoðun þeirra. Er
Þjóðskrá Íslands reiðubúin að
koma að vinnu við slíka endurskoð-
un“.
Getur nafn verið einn bókstafur?
 Þjóðskrá telur brýnt að endurskoða lög um mannanöfn  Ýmsar athugasemdir gerðar við frumvarp
til laga um breytingu á lögum um mannanöfn  Mætti til dæmis taka upp nafn sem væri stafarugl?
Morgunblaðið/Guðmundur Rúnar Guðmundsson
Frelsi Að ýmsu þarf að huga við lagabreytingar. Verði frelsið algjört í nafngift mætti þá einhver heita nafninu B2?
Í umsögninni er eftirfarandi
spurningum varpað fram: Getur
nafn verið einn bókstafur? Get-
ur nafn innihaldið önnur tákn
eða stafi en finnast í íslenska
stafrófinu? Getur nafn innihald-
ið tölustaf? Getur nafn verið
einungis einn eða fleiri tölustaf-
ir eða tákn? Þarf að vera hægt
að bera nafn fram eða er heimilt
að gefa barni nafn eða taka
upp nafn sem er í raun stafa-
rugl, svo sem: khrvjttaþ? Þarf
nafn að vera almennt þekkt
nafn eða orð eða má búa til
hvernig nafn sem er sem ein-
staklingi dettur í hug?
Athugasemd-
ir Þjóðskrár
TIL UMHUGSUNAR