Bókasafnið


Bókasafnið - 01.06.2010, Page 4

Bókasafnið - 01.06.2010, Page 4
4 Þegar við skoðum t. d. bókina Ísland í aldanna rás, sem kom út nú fyrir jólin, þá er þar aftarlega skrá um konunga, landfógeta, stiftamtmenn, amtmenn og biskupa hérlendis á 18. öld. Margir úr þessum hópi eru ekki finnanlegir í Íslenzkum æviskrám, því að þar eru þeir ekki, sem eru af erlendu bergi brotnir. Réttilega hafa því ýmsir haft við orð að hér vantaði mjög æviskrár um erlenda menn í íslenskri sögu. Fleiri en þeir embættismenn sem hér hafa starfað eru verðugir að komast í slíkt rit. Hér er til umfjöllunar bók um mann sem hlýtur að verða einna óumdeilanlegastur í flokki þeirra, sem eiga skilið að komast í slíkt rit, en það birtist vonandi innan tíðar. Í raun ætti þess að vera lítil sem engin þörf að kynna Daniel Willard Fiske fyrir lesendum þessa tímarits. Hann var fæddur 11. nóv. 1831 í Ellisburgh í New York-ríki í Bandaríkjunum. Hann fékk snemma áhuga á Íslandi, fór til Kaupmannahafnar árið 1850, kynntist þar Íslendingum og var síðan eitt og hálft ár í Uppsölum, en þar hófust útgáfur íslenskra fornrita á 17. öld. Haustið 1852 hugðist hann fara til Íslands, en missti af skipinu. Næstu ár stundaði hann ýmis störf, en árið 1868 varð hann prófessor við nýstofnaðan háskóla í Cornell í Íþöku í New York-ríki í Bandaríkjunum. Þjóðhátíðarárið 1874 stóð hann fyrir bókagjöfum til Íslands þótt ekki kæmist hann sjálfur hingað. Fyrir vikið varð hann kunnur hérlendis og naut þess mjög þegar hann kom. Árið 1879 ferðaðist hann til Íslands og steig á land á Húsavík, fór ríðandi að Dettifossi, til Akureyjar, vestur að Hvammi í Dölum, til Reykjavíkur og alla leið austur að Bergþórshvoli. Næstum allt varð að fara ríðandi og geta menn ímyndað sér að ekki er létt að sitja á hestbaki marga klukkutíma daglega og er ekki fyrir gamla menn og gigtveika. Á eftir var svo siglt kringum landið, nokkuð sem ekki er mögulegt nú á dögum. Í Reykjavík gekkst Fiske m. a. fyrir stofnun Lestrarfélags við Menntaskólann og stofnun Hins íslenzka fornleifafélags, sem enn gefur út Árbók. Fljótlega eftir Íslandsferðina kvæntist Fiske ríkri konu og unni henni mjög heitt, en þau nutust aðeins í ár því að þá dó hún. Mikil og erfið málaferli urðu út af arfi eftir hana, vann Fiske þau og fékk mikil auðævi til bókasöfnunar, en þetta fékk svo á hann, að hann ákvað að setjast að í Flórens á Ítalíu, þar sem hann dvaldi í 21 ár eða til æviloka 17. sept. 1904. Hann taldi sig ekki hafa heilsu til að fara aftur til Íslands þótt hann langaði til þess, enda ferðalög langtum erfiðari þá en nú. Á árunum í Flórens safnaði hann bókum af miklum dugnaði og fóru þær flestar til hans gamla Cornell-háskóla í Íþöku í Bandaríkjunum. Höfundur þessarar bókar, Kristín Bragadóttir, er sviðstjóri varðveislusviðs Landsbókasafns Íslands – Háskólabókasafns. Hún getur þess í inngangi að víða hafi verið farið og leitað fanga: til Cornell þar sem hið stórmerka íslenska bókasafn Fiske er varðveitt, skoðað bréfaskipti hans við Íslendinga og Dani sem varðveitt eru í Konunglega bókasafninu í Kaupmannahöfn, farið til Uppsala í Svíþjóð og loks fór hún alla leið til Flórens og skoðaði þar húsið sem var bústaður hans. Vitanlega eru mörg og margvísleg gögn tengd honum varðveitt í Landsbókasafni. Annars er víða hægt að finna bréf frá Fiske, því að ég hef séð í Oxford fjögur bréf frá honum til Guðbrands Vigfússonar. Af þessu má sjá, að víða hefur verið leitað fanga og ekki látið nægja að skrifa aðeins upp úr prentuðum bókum. Bókin er með öðrum orðum ekki billeg blaðamennska. Ekki er að sjá að stafsetningu hafi verið breytt í tilvitnunum og er það vel. Galli er að ekki er vitnað í handritanúmer, en nöfn bréfritara eru í sérstakri skrá og ætti því ekki að verða mjög erfitt að finna bréfin. Þegar rit er skoðað hlýtur sú spurning að vakna, hver var tilgangurinn, hvernig er það unnið, er lögð of mikil áhersla á eitt á kostnað annars, með öðrum orðum hvernig eru hlutföllin? Ekki er sanngjarnt að gera kröfu til að hér sé fjallað um söfnun Fiske á bókum eftir Petrarca og Dante, en eðlilega er góður póstur um skák og skákbókasafn hans, sem nú er í Landsbókasafni. Einnig studdi Fiske skáklist hérlendis og gaf út skákdæmi, tímarit um skák og sögu skákar á Íslandi. Af uppsetningu bókarinnar er það að segja, að hún skiptist Ritdómur Willard Fiske, vinur Íslands og velgjörðamaður Kristín Bragadóttir, Reykjavík, Háskólaútgáfan, 2008 Einar G. Pétursson

x

Bókasafnið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Bókasafnið
https://timarit.is/publication/245

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.