Morgunblaðið - 08.05.2015, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 8. MAÍ 2015
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Sunnlenskir kornbændur eru að sá í
akra sína þessa dagana. Sumir hafa
lokið sáningu. Aftur á móti eru norð-
lenskir bændur ekkert að flýta sér
að sá vegna þess hversu seint vorar
og áframhaldandi kuldaspá í veð-
urkortunum. Búist er við að heldur
dragi úr kornrækt í landinu í ár.
„Það hefur verið nokkuð hagstæð
tíð. Við byrjuðum að sá 27. apríl og
lukum sáningu í gær. Undirbúning-
urinn tekur lengri tíma, við byrj-
uðum jarðvinnslu um miðjan apríl,“
segir Ólafur Eggertsson, bóndi á
Þorvaldseyri undir Eyjafjöllum.
„Vorið er að verða seint. Það ligg-
ur við frost á nóttunni og um fimm
stig á daginn. Það er því engin fram-
vinda í gróðri. En hann kemur fljótt
til þegar jarðvegurinn fær vætu og
það hlýnar. Þá getur þetta orðið al-
veg ágætt kornræktarsumar,“ segir
Ólafur. Hann segir að alltaf komi
þurr og kaldur kafli í maí, spurn-
ingin sé aðeins um það hvenær hann
komi. Í ár sé hann tiltölulega
snemma. „Það getur verið að hann
ljúki sér af fyrir miðjan mánuð og
þá snýst þetta við. Það hefur alltaf
komið vor og sumar,“ segir Ólafur.
Þeir fyrstu að byrja
„Margir eru í biðstöðu en það er
þó aðeins misjafnt. Einn og einn að
fara af stað með sáningu, þar sem
jörð er auð. Fræin eru þá komin í
jörðu þegar hlýnar,“ segir Sigurgeir
B. Hreinsson, framkvæmdastjóri
Búnaðarsambands Eyjafjarðar.
Hann segir að jörð sé auð víða
inni í Eyjafirði og á láglendi í Hörg-
árdal og víðar en æði flekkótt aust-
an megin í Eyjafirði, eins og til
dæmis í Kaupangssveit. Kalt hefur
verið á Norðurlandi. Þessa dagana
er hitinn við frostmark á daginn og
frost á nóttunni. Engin hlýindi er að
sjá í veðurspám. Sigurgeir segir að
menn séu eitthvað byrjaðir í jarð-
vinnslu og einstaka maður að sá en
menn séu ekkert að flýta sér á með-
an spáin er svona köld.
Svipaða sögu er að segja af Skag-
firðingum. Þar hefur verið klakaskel
í jörðu en síðustu dagana hefur jörð
verið að þorna, að sögn Eiríks
Loftssonar, jarðræktarráðunautar
hjá Ráðgjafarþjónustu landbún-
aðarins. Jörð er auð í Skagafirði og
því eru menn víða byrjaðir á jarð-
vinnslu og einstaka maður er að
byrja að sá.
Útlit er fyrir að kornræktin verði
heldur seinna á ferðinni á Norður-
landi í ár, miðað við meðalár.
Ef sáning frestast lengi er við því
að búast, í ljósi reynslunnar, að
heldur dragi úr hug manna til korn-
ræktar. Eiríkur telur að það gæti
orðið raunin í ár, ef ekki rætist fljótt
úr. Sigurgeir segir að bændur þar
um slóðir séu oft að sá í fyrstu viku
maímánaðar en það hafi þó oft dreg-
ist fram undir miðjan mánuð og í
einstaka árum til 20. maí. Það sé því
of snemmt að örvænta.
Á Suðurlandi urðu kornbændur
fyrir áföllum þegar ekki viðraði til
þreskingar í september en fæstir
eru tilbúnir með fullþroskað korn
fyrr. Það gæti dregið úr mönnum í
ár. Svo hafa gæsir og álftir herjað
mjög á kornakra síðustu ár og sumir
bændur eru að gefast upp fyrir þeim
og minnka við sig í kornrækt.
„Kornrækt er áhættusöm og
gengur upp og niður. Mér sýnist að
það sé einnig svo í sjávarútvegi.
Þótt loðna veiðist ekki eitt árið þá
halda menn áfram og fara með
bátana á sjó árið eftir. Þetta er einn-
ig þannig með landið okkar,“ segir
Ólafur.
 Kuldi á Norðurlandi dregur úr kornbændum  Jörð þó sums staðar orðin þurr  Bændur á Suð-
urlandi á fullu við vorstörfin  „Það hefur alltaf komið vor og sumar,“ segir Ólafur á Þorvaldseyri
Flýta sér ekki við sáningu í kuldatíðinni
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Kornrækt Bunan úr þreskivélinni er
afraksturinn af vinnu bóndans.
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Feneyjatvíæringurinn, hin viðamikla
myndlistarhátíð í Feneyjum, verður
opnaður í dag í 56. skipti. Í gær var
þó enn óvíst hvort tilskilin leyfi fengj-
ust fyrir opnun íslenska skálans þar
sem Cristoph Büchel, svissneski
myndlistarmaðurinn sem er fulltrúi
Íslands að þessu sinni, hefur sett upp
verkið Moskan - Fyrsta moskan í
sögulega hluta Feneyja, í fornri, af-
helgaðri kirkju.
Verk Büchels hefur þegar vakið
athygli víða um lönd og hafa fjöl-
miðlar meðal annars sett það efst á
lista yfir áhugaverðustu sýningar
tvíæringsins. Büchel er kunnur fyrir
viðamiklar innsetningar, þar sem
umfjöllunarefnið er iðulega af póli-
tískum og samfélagslegum toga. Að
þessu sinni hefur hann sett upp raun-
verulega mosku í íslenska skálanum,
í samvinnu við samfélög múslima í
Feneyjum og á Íslandi, með upplýs-
ingamiðstöð þar sem fyrirhugað er
að vera með allrahanda fræðslu og
kennslu, meðal annars um íslam,
tungumál og ólíka siði, þá sjö mánuði
sem tvíæringurinn stendur.
Í ítarlegri umfjöllun The New
York Times um verkið í gær var
greint frá því að Kynningarmiðstöð
íslenskrar myndlistar og listamað-
urinn hefðu í liðnum mánuði fengið
bréf frá borgaryfirvöldum í Fen-
eyjum þar sem fram kemur að lög-
reglan teldi ógn stafa af moskunni. Í
bréfinu er haft eftir fulltrúum lög-
reglunnar að erfitt sé að fylgjast með
staðnum, þar sem moskan er í af-
lagðri kirkju við eitt af síkjum borg-
arinnar og við göngubrú. Sagt er að
slíkt eftirlit sé nauðsynlegt „í ljósi al-
þjóðlegra hræringa í dag og hættu á
mögulegri árás einhverra trúaröfga-
manna“.
Fram kemur í fréttinni að Büchel
og sýningarstjórinn Nína Magnús-
dóttir hafi ráðfært sig við lögmenn og
í kjölfarið haldið áfram undirbúningi
við íslenska skálann, moskuna sem á
að opna fyrir hádegið í dag með til-
heyrandi ræðuhöldum, þá hefð-
bundum föstudagsbænum múslima
og loks sameiginlegri máltíð gesta
eftir bænir.
Með plan B, C og D
Björg Stefánsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Kynningarmiðstöðvar
íslenskrar myndlistar, sem fer með
málefni íslenska skálans, sagði
seinnipartinn í gær að þá væri enn
óljóst með opnun sýningarinnar.
„Í gær funduðum við aftur með
borginni og erum í stöðugu sambandi
við fólk þar, til að finna lausn á þessu,
en við höfum enn ekki fengið svar,“
sagði Björg.
Þegar spurt var hvort vandamálið
væri að lögreglan treysti sér ekki til
að gæta sýningarinnar, þá sagði hún
að það væri ekki fyllilega ljóst, svör
væru óskýr og lagatæknilegar flækj-
ur virtust vera allnokkrar. „Það er
ómögulegt að segja hvernig þetta
fer,“ sagði hún. „En við erum á fullu
að undirbúa opnun, að prenta kynn-
ingarefni, kaupa slæður og annað
slíkt.“
Björg segir að varðandi löggæslu
verði sjálfboðaliðar við öryggisgæslu,
eins og þekkist við moskur í mörgum
borgum í dag, en í fyrrnefndu bréfi
komi fram að lögreglan telji sig einn-
ig þurfa að sinna löggæslu á staðn-
um.
Sumir telja að yfirvöld vilji ekki
banna sýninguna, enda væri það
óheppilegt afspurnar, heldur kysu að
aðstandendur myndu hætta við hana.
En er leyfið frá yfirvöldum nauðsyn-
legt?
„Já, við þurfum að hafa það,“ sagði
Björg. „Lögmenn okkar segja þá
hins vegar ekki hafa neitt í höndun-
um sem gæti stoppað okkur og því
höldum við áfram. Við förum eftir
þeim ráðleggingum.“
En ef leyfin hafa ekki borist á
föstudagsmorgni, munu listamað-
urinn og starfsfólkið þá bara taka
því?
„Við erum með plan B, plan C og
plan D!“ svaraði hún þá. „Við leggj-
um ekki árar í bát, það er ekki í boði,
við stöndum með okkar listamanni
alla leið.“
Büchel var í allan gærdag upptek-
inn við að setja verkið upp ásamt að-
stoðarfólki sínu en hann tjáir sig
aldrei í fjölmiðlum um verk sín.
En mátti ekki búast við því þegar
ráðist var í þetta verkefni að slíkur
núningur kynni að eiga sér stað?
„Að sjálfsögðu lá fyrir í upphafi að
þetta myndi vekja umræðu,“ sagði
Björg. „Verk Büchels vekja fólk og
hreyfa við samfélaginu öllu. Hann
hefur ráðist í viðamikil verkefni á
undanförnum árum og fær heilu
samfélögin með sér inn í þau. Fáir í
dag þora að eiga við myndlist af þess-
ari stærðargráðu.“
Beðið eftir leyfi fyrir Moskunni
 Yfirvöld í Feneyjum höfðu í gær ekki veitt nauðsynlegt leyfi fyrir opnun íslenska skálans
 „Við leggjum ekki árar í bát, það er ekki í boði, við stöndum með okkar listamanni alla leið“
Ljósmynd/Bjarni Grímsson
Moskan Í kirkjunni afhelguðu hefur listamaðurinn komið fyrir bænateppum, bænaskoti sem vísar veginn til Mekka
og hefðbundnum ljósum eins og í moskum. Þarna munu múslimar biðja og eru gestir velkomnir.
Ljósmynd/Didier Descouens
Kirkjan Moska Christophs Büchels er sett upp í þessari afhelguðu kirkju í
Feneyjum. Lögregla telur þurfa löggæslu við bygginguna og brúna.
Ljósmynd/Bjarni Grímsson
Upplýsingamiðstöð Hluti af verki Büchels er þessi upplýsingamiðstöð þar
sem samfélög múslima í Feneyjum fræða gesti um trú, menningu og siði.