Bókasafnið - 01.05.2012, Blaðsíða 11

11
bókasafnið 36. árg. 2012
1772, aðalprentari þar 1781-82. Hann fór síðan til Hrappseyjar
og sigldi til kóngsins Kaupmannahafnar 1784.
Upp frá því vann Magnús Moberg aftur einn að því sem
prentað var og flutti til Leirárgarða ásamt prentsmiðjunni.
Síðasta árið sem Bogi í Hrappsey lifði fól hann Benedikt syni
sínum að annast Moberg. Prófarkalesendur eru nefndir þrír í
Hrappsey. Einn var Jón Gíslason stúdent, sem síðar sigldi til
háskólans í Höfn og dó þar. Annar var Markús Sigurðsson, hann
tók prestsvígslu 1784 og dó prestur á Mosfelli í Mosfellssveit
1818. Þriðji var Jón skáld Þorláksson. Hann hafði þá tvívegis
fengið brauð, en misst hvorttveggja sökum barneigna. Hann
var nokkuð við starfsemi prentsmiðjunnar riðinn og gat það
komið sér vel að hafa þar hagmæltan mann tiltækan. Jón fékk
brauðið Bægisá haustið 1788 og hvarf frá prentsmiðjunni.
Þess er getið, að Helgi nokkur Þorkelsson vann um hríð að
bókbandi í Hrappsey fyrir Boga, en varð ósáttur við hann
og náði sér niður á honum með því að yrkja háðkvæði um
prentsmiðjuna.
Prentsmiðjan stóð í blóma í 10 ár fyrir frábæra atorku Boga,
og voru þar prentaðir ýmsir búritlingar, lagarit, sögur, rímur,
kvæði og margt fleira. Hins vegar tók að halla undan fæti
eftir það og síðari 10 árin kom lítið út. Margt merkisrita var
prentað í Hrappseyjarprentsmiðju. Ekki verða þau öll tíunduð
hér. Einungis nokkurra getið sem hafa þótt sérstök á einhvern
hátt.
Bjartara framundan
Fyrst og fremst var hugað að nytsamlegum ritum. Hag-
ræðing í búskap og jarðabætur var það sem mest lá á að
koma á framfæri við landsmenn. Nauðsynlegt var að færa
atvinnuhætti í nútímalegra horf. Framarlega í þessum efnum
stóð Eggert Ólafsson sem samdi Stutt ágrip um Lachanologia
edur maturtabok sem gefin var út í Kaupmannahöfn 1774 og
var um garðyrkju. Hann samdi einnig Bunadar-Baalkur ... um
daglegt Buskapar-Lijf Islendinga, 1783 heilræðakvæði sem var
ort í samræmi við tíðarandann. Aðrir höfundar stefndu í sömu
átt og má nefna Ólaf Olavius sem gaf út bók um litun 1786,
aðra um reikningslistina árið 1781. Einkum og sér í lagi var
Magnús Ketilsson sýslumaður ötull og gaf ýmislegt út á prenti,
sumt sannarlega með sérkennilegum titlum eins og Hestabit
er hagaboot, 1776, og Heidner eta hrossakiöt. – Hvenær aa
ad fara ad slaa? 1776. Þetta þóttu gagnleg rit fyrir bústörfin.
Jafnvel námsbækur í hinum ýmsu efnum komu jafnóðum út.12
Magnús gaf út Tanke om det Rappsøiske Bogtrykkerie árið 1786
og er það góð heimild um prentsmiðjuna.
Raunasaga prentsmiðjueiganda
Ekki verður sagt að starfsemi Hrappseyjarprentsmiðju gengi
létt og lipurlega fyrir sig. Bogi mátti þola ýmislegt mótlæti og
óverðskuldað álas frá ýmsum sem ekki gátu unnað honum
prentverksins og sem litu hann illu auga og var hann ásakaður
um að hafa grætt meira en góðu hófi gengdi á prentuninni. Sú
saga gekk að óvildarmenn Boga bónda hefðu fargað lista yfir
kaupendur sem lofað höfðu að kaupa rit prentsmiðjunnar svo
Skjaldarmerki Kristjáns kóngs sjöunda prýðir
forsíðu heftanna af Lögþingisbókinni ásamt
rósabekk.
Upphaf Annálanna í fyrstu útgáfu er ríkulega
myndskreytt með tréristu. En annars er bókin
ekki skreytt að undanteknum rósabekk við
upphaf fyrsta kafla.
12. Uggla, Arvid Hj.: Uppsala universitetsbibliotek samling av nyisländsk litteratur : några meddelanden. Särtryck ur Uppsala Universitetsbiblioteks
Minnesskrift 1621-1921, bls. 573 .