Bókasafnið - 01.05.2012, Page 20

Bókasafnið - 01.05.2012, Page 20
20 bókasafnið 36. árg. 2012 5. Á næstu fimm árum mun upplýsingaþörf fólks verða svarað með „peþ“ (pöntun eftir þörfum). Stórum samningum um safnsuppbyggingu/kaup á gögnum verður sagt upp og uppbygging safnkosts verður aðeins á hendi fárra til þess kjörinna bókasafna/stöðva. 6. Innan fimm ára munu tilburðir við að þróa gagnaforrit (e. research data management) til stjórnunar og umsýslu hafa leitt til nýs líkans innan upplýsingafræðinnar sem einblína mun á innihald og samtengingu stofnana/safna. 7. Á næstu fimm árum munu starfsmenn bókasafna gangast undir hæfni-/hæfileikaúttekt og byrjað verður að ráða fólk til að bæta úr nýrri þörf. Þau söfn sem lifa af munu hafa þróað starfslýsingar/starfsmannastefnu og endurskipulagt starfsmannahaldið með fækkun og endurþjálfun og menntun. Hin ólánsömu söfn munu tapa hafi þeim ekki lánast að uppræta andstöðu við breytingar sem mundi fæla burt besta og hæfileikaríkasta starfsfólkið. 8. Eftir fimm ár verða öll bókasöfn, kerfi og þjónusta í skýjunum (gögn vistuð í „clouds“). Þetta mun kalla á enn meiri samvinnu safna og stofnana. 9. Innan fimm ára munu bókasöfnin neyðast til að viðurkenna að gögn hafi hrannast upp „í geymslum“. Til að hreinsa til munu söfnin grípa til skipulagðra afskrifta og eyðingu gagna. 10. Innan fimm ára mun safnakerfið hafa framleitt of marga meistaranámsnema (MLSs), og það hraðar en doktorsnema (PhDs) í húmanísku greinunum og yfirfyllt viðvarandi smækkaðan markað fyrir slíka. (Taiga Forum 2011 Provocative Statements, 2011). Meðal háskóla á Vesturlöndum eru flestar deildir að þokast í þessa átta, það er að segja að útskrifa upplýsingafræðinga (e. Information specialists/Information scientists). Enda ber kennslan öll þess merki að innihald hennar er upplýsingafræði fremur en bókasafnsfræði. Ekki ber að skilja það svo að bókasafnsfræði sé skammarheiti heldur fremur heiti sem átti við stéttina fyrir tækni- og upplýsingabyltinguna þar sem hún starfaði nær eingöngu á vettvangi bókasafna. Danir breyttu danska heitinu á Konunglega bókasafns- og upplýsingafræðiháskólanum (Danmark biblioteksskole) í Det Informations-videnskabelige Akademi, en í kjölfarið á breytingunni má sjá 55% aukningu í aðsókn í Kaupmannahöfn og 21% í Álaborg (Det Informations-videnskabelige Akademi, 2011). iSchools hreyfingin er vaxandi samtök skóla úr öllum heimsálfum sem kenna sig við upplýsingafræði. Samtökin voru stofnuð árið 2005 og telja yfir 30 skóla í dag. Forsvarsmenn iSchools einsettu sér að vinna markvisst að endurnýjun og framgangi upplýsingafræða sem byggjast á á grunni hefðbundinna bókasafnsfræða. Tæknin hefur breytt bókasafnsfræði í upplýsingafræði og iSchools skólarnir vinna með þann veruleika. Rannsóknir benda til nauðsynjar þess að bókasafnsfræði lagi sig að breytingum á sviði fræðanna. Nám í takt við samfélagið er forsenda þess að fagið og fræðin haldi velli og að fólk sæki í námið (sótt af vef iSchools). Hér eru fleiri dæmi um skóla þar sem lögð hefur verið meiri áhersla á upplýsingu: University of California, Berkeley: School of information University of Brighton: Department of Information Studies Cornell University: Cornell Information Science Aberystwyth University - Department of Information Studies Syracuse University: The School of Information Studies Loughborough University: Department of Information Science University of Sheffield: Information School Det Informations-videnskablige Akademi Yfirlit og tillögur um breytingar í þessa átt má lesa í rannsókninni Information Science in Europe (Ibekwe-Sanjuan, Aparac-Jelušić, Ingwersen og Schloegl, 2010). Fram kemur í tímaritsgrein, sem Golub (2009) skrifar, að þótt stétt bókasafns- og upplýsingfræðinga sé að meirihluta konur virðist víða um heim sem karlar hafi fremur verið í hærri stöðum og fengið hærri laun á síðastliðinni öld. Þar sem upplýsingageirinn (e. information sector) sérhæfist í auknum mæli hafa skapast tækifæri fyrir tæknisérfræðinga (e. technical specialists) í mörgum greinum og ógnað tilveru bókasafns- og upplýsingafræðinga (e. LIS profession). Á sama tíma hefur aðsókn kvenna í tækninám (e. technology literature) dregist saman um 20%. Mismunur á launum bókasafnsfræðings (e. librarian) og upplýsingafræðings (e. information specialist) er mikill og fer vaxandi. Meðallaun bókasafnfræðinga árið 2002 voru $43.090 á meðan upplýsingafræðingur var með $77.760 og eru karlar í meirihluta upplýsingafræðinga eða 70% mannaflans. Bókasafns- og upplýsingfræði er kennd í Háskóla Íslands. Þegar námsskráin er skoðuð kemur orðið upplýsingafræði í langflestum tilvikum fyrir en bókasafnsfræði mun sjaldnar. Sanders (2008) rannsakaði viðhorf forstöðumanna bóka- safna til nýútskrifaðra bókasafns- og upplýsingafræðinga. Í ljós kom skortur á námi í takt við breytt landslag upplýsinga. Bókasöfn kvörtuðu undan því að þurfa að ráða fólk með aðra menntun og bakgrunn til að sinna verkþáttum sem eiga þó heima innan bókasafns- og upplýsingafræði. Ef fagstéttin ætlar að vera í takt við samfélagið þarf að bjóða upp á fleiri tækninámskeið sem skyldu en eru í dag. En það breytir ef til vill ekki því að heitið upplýsingafræðingur er meira í takt við umhverfið og námið. Framtíðin Framtíð upplýsingafræðinga er í okkar höndum. Hvort framtíðarsýn Taiga Forum er raunveruleiki er góð spurning. Eitt er víst að tæknin á eftir að breyta miklu á næstu misserum í starfi okkar. Það er okkar að þróast með henni. Sem dæmi má nefna að búið er að loka um 20% bókasafna í Svíþjóð þar sem þau eru ekki með nægjanlega aðsókn (Scandinavian companies and market, 2011). Fagið verður að þróast áfram

x

Bókasafnið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Bókasafnið
https://timarit.is/publication/245

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.