Bókasafnið - 01.05.2012, Qupperneq 23

23
bókasafnið 36. árg. 2012
deilda í Háskóla Íslands í tvö ár. Var alltaf að reyna eitthvað
nýtt, lögfræði, sænsku, íslensku og þjóðfélagsfræði. Mágkona
mín, Sigrún Magnúsdóttir (nú í Háskólanum á Akureyri),
vann við bókabílana sem voru staðsettir í Tjarnargötunni,
þar sem gamla slökkviliðsstöðin var. Hún var byrjuð að læra
bókasafnsfræði og þannig byrja ég í náminu. Við Sigrún áttum
reyndar eftir að verða samferða í fjarnámi til mastersgráðu
löngu síðar.
Ég lauk BA-prófi í bókasafnsfræði og bókmenntasögu
1976 og fer þá beint norður að vinna á Amtsbókasafninu
á Akureyri. Það var mikil gæfa fyrir mig að lenda einmitt
þar, sannkallað háskólanám, því Amtsbókasafnið var og er
blanda af rannsóknarbókasafni og almenningsbókasafni.
Fyrir var í safninu einstaklega gott fólk, sem tók mér mjög
vel, nýútskrifuðum bókasafnsfræðingi að sunnan. Félag bóka-
safnsfræðinga, sem að sjálfsögðu barðist fyrir því að stéttin
nyti sannmælis, hafði reyndar lagt Amtsbókasafnið í bann
nokkrum misserum fyrr vegna þess að yfirbókavörðurinn, sem
var ráðinn þá, var ekki bókasafnsfræðingur. Með því að hefja
störf sem bókasafnsfræðingur á Amtsbókasafninu rauf ég
bannfæringuna og fékk dálítið bágt fyrir. Mér fyrirgafst það þó
fljótt og var ég í stjórn Félags bókasafnsfræðinga í nokkur ár.
Vinnan í Borgarbókasafni ævinlega ögrandi
Ég flyt suður í árslok 1978 og hef störf í Borgarbókasafni,
í Bústaðasafni og bókabílunum, undir stjórn Erlu Kristínar
Jónasdóttur með frábæru fólki, mörgu að norðan, og líkaði
afar vel strax. Í Bústaðasafni var mikil gróska, starfsmenn
í yngri kantinum og útibússtjórar höfðu verið þrír ungir
bókasafnsfræðingar. Ég var einn vetur í Bústaðasafni, en
þegar ný staða, staða deildarstjóra í aðalsafni, er auglýst
sæki ég um og er ráðin 1. júní 1979. Ég hafði reyndar unnið
í aðalsafni í 2-3 vikur í námsvinnu nokkrum árum fyrr og er
mér minnistætt að ég var klöguð fyrir borgarbókaverði, Eiríki
Hreini Finnbogasyni, fyrir að vera of lin við að rukka börn um
sektir. Engin eftirmál urðu nú af þessu. Fyrsta árið mitt í nýja
starfinu gerði til mín miklar kröfur og er eftir á að hyggja ef
til vill erfiðasta árið á mínum vinnuferli. Það var snúið fyrir
starfsmenn að fá yfirmann sem var miklu yngri og einnig
höfðu myndast mjög sterkar hefðir í aðalsafninu um hver
ætti að gera hvað og hvenær. Sumir pössuðu vel upp á sína
þúfu. Ágætt dæmi var að það átti að vera búið að raða öllum
bókunum upp fyrir hádegi. Margt var í óþarflega föstum
skorðum þannig að það var erfitt fyrir mig að koma inn, rétt
orðin þrítug, og fara að hrófla við, en borgarbókavörður,
Elfa-Björk Gunnarsdóttir, studdi mig mjög vel og allt gekk
ljómandi vel að lokum, en það var dálítil eldskírn að koma inn
í þetta samfélag.
Þó að vinnan í Borgarbókasafni hafi ævinlega verið ögr-
andi, eins og að vera sífellt í nýju starfi, fjölbreytnin mikil
og stöðugar breytingar, eins og ég nefndi áður, kom stöku
sinnum smáleiði í mig. Mig vantaði ögrun. Til að vinna bug
á þessu fór ég til dæmis í vistaskipti í fjóra mánuði í bókasafn
Kennaraháskólans árið 1982, í mastersnám í stjórnun við
Háskólann í Wales, þar sem ég lauk prófi árið 1995, og var
stundakennari í bókasafns- og upplýsingafræði 1995 til 1997.
Flutningur aðalsafns úr húsnæðinu í Þingholtsstræti var
stöðugt í umræðunni. Aðstaðan fyrir gesti og starfsmenn í hvítu
ævintýrahöllinni var orðin ,,ævintýraleg“. Starfsmenn nánast
sátu á hnjánum hver á öðrum og safnfræðsla skólabarna fór
fram á skrifstofu minni og annarra með því að færa skrifborðin
okkar til hliðar og raða upp bekkjum. Þetta gerðum við oft í
viku. Einn stóll var í fullorðinsdeildinni við útidyr þar sem
gamla fólkið tyllti sér. Við vorum endalaust að bíða eftir að
nýtt aðalsafn risi í ,,nýja miðbænum“ í Kringlumýrinni þar til
það var á endanum slegið af. Upp frá því var farið að leita
að hentugu húsnæði í miðbænum. Fyrst var verið að tala
um hluta af Morgunblaðshöllinni við Aðalstræti. Frá upphafi
treysti Þórdís Þorvaldsdóttir borgarbókavörður mér til að leiða
undirbúningsvinnuna að nýju aðalsafni. Starfsmenn safnsins
lögðust yfir það hvort Morgunblaðshöllin kæmi til greina og
niðurstaða okkar var sú að svo væri ekki. Það var sem betur
fer létt verk að sannfæra borgaryfirvöld um að það húsnæði
hentaði ekki og í kjölfarið, 1996, kom upp sá möguleiki að
flytja aðalsafn í Grófarhús, eins og það heitir í dag. Það varð
ofan á og hefur þetta gamla pakkhús dugað ótrúlega vel þótt
ekki sé það óskahúsnæði.
Nýtt aðalsafn var opnað árið 2000, en það ár var Reykjavík
ein af níu menningarborgum Evrópu. Jafnframt eru þrjár aðrar
menningarstofnanir borgarinnar á sömu þúfunni, á besta stað
í borginni, sem áður var fremur skuggalegt hverfi. Við hliðina
á Grófarhúsi er auð byggingarlóð sem við höfum augastað á
fyrir hvers konar menningarstofnun. Ég get tekið dæmi um
hvílík bylting flutningurinn var, að barnadeildin varð aldrei
stærri í Þingholtsstrætinu en lítið herbergi á efri hæðinni,
um 10 fermetrar, en nú er barnadeildin í Grófarhúsi yfir 200
fermetrar og allt rými fyrir gesti sexfaldaðist við flutninginn. Í
kjölfar menningarborgarársins 2000 fór af stað bylgja framfara
Fagra veröld, myndverk í Grófarhúsi. Glerlistaverk eftir Leif Breiðfjörð
og brjóstmynd af Tómasi Guðmundssyni eftir Sigurjón Ólafsson.